1946'da Uygulanarak Türkiye'yi Bir Bataklığa Sürükleyen, Cumhuriyet Tarihinin İlk Devalüasyonu
46 devalüsyonu, türkiye ekonomisinin dünya ekonomisine entegre edilmesini sağlamak amacıyla yapılan uygulamadır.
uygulayanların argümanları ise sattığımız ihraç mallarının elimizde kalması ve fiyat açısından rekabeti kaybetmiş olmamız, savaştan çıkan avrupalıların tarım ürünlerine olan taleplerinin artması gibi sebeblerden dolayı uyguladıklarını söylemeleri.
1946 yılı türkiye'de hiç gerek yokken ilk devalüasyonun yapılarak 1 dolar=126 kuruş olan resmi kur değerinin 1dolar=280 kuruş'a eşitlendiği tarihtir. (bkz: sonun başlangıcı)
yapılan devalüasyon içeride ve dışarıda çok büyük tepkiler gördü.devalüasyon yapılmaması gerektiğini savunanlar nedenlerini ortaya koymaya çalıştılar
+ türk parası aşırı değerlenmemişti.
+ türk ihraç ürünleri stoklarının eritilememesi gibi bir sorun da yoktu çünkü ihracatı tarım ürünleri ağırlıklı olan türkiye'nin karşısında savaştan yeni çıkmış ve çok büyük gıda maddeleri gereksinimi duyan bir pazar bulunmaktaydı.
+ merkez bankası rezervleri iyi durumdaydı.
+ borçların döndürülememesi gibi bir tehlike de yoktu.
hükümet gelen tepkiler üzerine devalüasyonun nedenlerini açıklamak durumunda kaldı
- stoklardaki ihraç ürünlerinin kolayca eritilmesi için aşırı değerli türk parasının değerinin azaltılması gerekliliği,
- iç borçların dolar cinsinden değerinin düşürülmek istenmesi,
- dış ticarette rekabet olanaklarının arttırılmak istenmesi,
- en önemli neden ise imf için üyelik başvurusunda bulunan ülkenin üye olmadan önce kendi para biriminin değerini ayarlamak istemesiydi ki imf'ye üye olan ülkeler para birimlerini ancak yüzde on oranında devalüe edebiliyorlar daha yüksek orandaki devalüasyonlar için izin almak durumunda kalıyorlardı.
sonuç itibariyle gereksizliği tartışma götürmeyecek kadar kesin olan bir devalüasyonla birlikte türk parasının değerini korumak adına o zamana kadar yapılan bütün yatırımlar boşa gitmiş ve ülke tam bir kısır döngü içine girmekten kurtulamamıştır.
türkiye’de 1946’da yapılan bu devalüasyon, yedi eylül kararları adıyla iktisat tarihimize geçmiştir. döviz kurları indeksi (1945=100), bu devalüasyon sonunda 218’e yükselmiştir
%120'lerle cumhuriyet tarihinin en yüksek oranlı devalüasyonu olan 7 eylül 1946 tarihli bu devalüasyonun arkasında yatan temel saik, ülke içi ekonomik dengelere ayar çekmekten ziyade, türkiye'nin uluslararası sistemle bütünleşmesini sağlamaktır. uluslararası sistem gibi alengirli laflarla süslediğime bakma! bildiğin kapitalizm bu.
