Albrecht Dürer'in Melencolia 1'de Kullandığı Metaforlar Sayesinde Anlaşılan Yoğun Duygu: Melankoli

albrecht dürer'in en meşhur gravürlerinden melencolia (1514)'yı biraz açmak isterim

sağ üst köşedeki kare ve sayılar, gravürün gizem öncülüğünü üstlenmektedir. karışık konumlanmış bilimsel gereçler de cabası. tüm bunların ortasında, düşünce tarafından emilen bir entelektüel oturur...

sağ üst köşede içinde sayılar olan kareye yakından bakalım

en alt satırdaki 15 ve 14 eserin tarihidir.
sihirli sabitimiz 34'tür ve 86 farklı kombinasyon vardır.

örnek

saat yönünde: (3 + 8 + 14 + 9)

ilk satır soldan sağa: (16 + 3 + 2 + 13)

son satır yukarıdan aşağı: (13 + 8 + 12 + 1)

köşeler: (16 + 13 + 4 + 1)

iki dış sütun ve sıranın ortadaki iki girdisi: (5 + 9 + 8 + 12)

dörtlülerin her biri, merkez dört kareler, köşe kareleri, dört dış sayı ve aynı şekilde: (2 + 8 + 9 + 15 ve 3 + 5 + 12 + 14)

ancak burada bulunacak daha fazla sihir var. bu kareyi, dört hücrenin dört grubuna bölmek için on üç farklı yol vardır. dört hücrenin her bir grubu 34'ü ekler.

dürer karesindeki pozisyonlar sonlu vektör uzayı olarak görülebilir; burada dört hücrenin dört grubunun her biri bir dizi paralel afin düzlemdir.

ek olarak, afin düzlem

öklit geometrisinin bir üst modelidir. (bu tabiri/anlatımı, afin düzlem hakkında araştırırken bir öğretmen-öğrenci yazışmasında buldum.)
afin düzlemlerinin tamamlanışı, projektif düzlemlere ve projektif geometriye gider. (projektif geometri: bir noktadan bir çizgiye veya düzleme yansıtıldığında değişmeyen figürlerin özelliklerini araştıran bir matematik dalıdır.)

paralellik ortadan kalkar. aslında öklit düzlemine sonsuzdaki doğru ve noktalar katılarak parallellik ortadan kalkar.

doğru kavramı projektif düzlemde bir eğri de olur. ortaya birbirleriyle sonsuzda kesişen bazı doğru demetleri çıkar.

projektif geometrinin başlangıcı, ressamların bir nesneyi tuvale kusursuz olarak aktarma çabası diyebiliriz. uzak yakın kavramı yoktur. uzay gibi!

(bir matematikçi olmadığım için kendi anladığım, okuduğum gibi yazdım, yanlışım varsa düzeltilmek isterim, teşekkürler.)

bu bilgiler ışığında resme ve dürer'e bir daha bakmak ister misiniz?

gravürün sihirli karesini yukarıda dürer'i tanımlamak için özellikle kullandım

diyor ki dürer: "form ve güzelliğin oluşturduğu mükemmellik, insanoğlunun özünde yer alır"

özünde yer alanı bize melankolisinde ayan eden dürer, sihirli karesinden duyulanlardan başka neler fısıldar bakalım.

çiviler: acıların sembolüdür. düzensiz çiviler...

tahta: şekillendirilebilir olanların sembolüdür. bir tahta ile pek çok şey yapılabilir.

testere: sabrın sembolüdür. (rönesanstan sual olunmaz.)

küre: küre çok karmaşık. bambaşka bir konu. eksiksiz, kusursuz küreyi duydunuz mu? imkansızlığını; başka başlığa...

köpek: sadakat.

kum saati: zaman. ölümlü olduğunu hatırla insan!

çelenk: zamanın "delileri"nin başlarını süslermiş, tedavi için. çiçeklerin iyileştirici olduğuna inanırmış o zamanın insanları.

7 basamaklı merdiven: ilahi bir göndermedir.

melek: üzgün ve düşünceli bir melek. bir melek neye üzülürse onu sembolize ediyor olmalı.

kuyrukluyıldız: yaklaşan ve kaçınılmaz bir felaket habercisi.

boş terazi: tartmamaya bırakılmış. kefeleri boş.

gökkuşağı: tanrısal ile uzlaşma, barışma gibi.

üçgen kesimli trapezohedron: 6 beşgen, iki üçgene sahiptir. dürer'le anılır: "dürer diyagramı". mükemmele giden bir sır mı? bilinmez. kimisi köşeleri dolayısıyla dünyayı temsil ettiğini söyler. metafor.

pergel: pergelin açık olmasının masonik bir göndermesi olduğu düşünülür.

anahtar: güç.

aslında yeterlidir sembollerin açılımı, çünkü

daha önce yazdığım gibi: tüm bunların ortasında, düşünce tarafından emilen kanatlı bir entelektüel, başında çiçeklerden bir çelenkle: gözü, etrafına saçılmış tüm sembollerden uzağa bakıyor. kitaplar kapalı. matematik var, dünya var, yaklaşan bir felaket var belki, ilahi bir uzanış ve uzalaşma var. mükemmelin yoluna meyil var. hepsinin arasından yanında üzgün bir melekle uzağa bakıyor...

görüldüğü üzere semboller aslında anlamı bütününde veriyor ve bütününden taşırıyor. aslında tek bir şeye işaret ediyor: melankoli...

dürer bir melankolikti...