1,5 Yıldır Orada Olan Bir Ekşi Sözlük Yazarının Gözünden: Finlandiya Nasıl Bir Yer?
finlandiya'ya ilk ayak basmamızdan yaklaşık 1.5 yıl geçmiş. finlandiya, finler ve burada yaşamakla ilgili tamamen kişisel deneyim ve düşüncelerimi paylaşmak istiyorum. bizim için birinci ağızdan kaynak bulmak kolay olmamıştı. okumak ya da çalışmak için gelmek isteyen insanların işine yararsa ne mutlu.
- öncelikle burası sakin bir memleket. acele diye bir şey yok. ilk geldiğinizde yaptırdığınız nüfus sistemi ve kela kaydınız aylar sürebilir. (çalışan için daha hızlı olabilir ama eş ve çocuk için süreç uzayabilir.) online banka girişiniz olmadan zaten bir hayaletsiniz. hepsi olacak, ama zamanla.
- aynı zamanda sessiz bir memleket. nasıl isterseniz yaşayın ancak bunu mümkünse sessiz yapın. ses çıkartırsanız gözler size döner. sessiz iseniz helsinki merkezde hava 3 dereceyken boxer ile koşun kimse dönüp bakmaz
- herhangi bir anayoldan 5 dk uzaklaşarak bir ormana ya da koruya girebilirsiniz (şehir merkezlerinde parklara.) buralarda yollar patikalar, tabelalar ve ışıklandırmalar vardır. muhtemelen yürüyüş ya da koşu yapan birileri vardır.
- yokuş diye bir şey neredeyse yok, ülke dümdüz.
- her resmi tabela (özellikle güney'de), anons ve yazışma iki resmi dil olmasından kaynaklı hem fince hem isveççedir . ilk başlarda kafa karıştırıcı ama sonra dilleri ayırt etmeye başlıyorsunuz.
- fince öğrenmesi kolay bir dil değil ancak türklerin bariz avantajı var.
- helsinki bölgesinde 5-6 farklı dilde eğitim veren ilkokul mevcut. anadilinize göre çocuklarınızı o okullara gönderebilirsiniz (türkçe yok ama ileride ek ders olarak alabiliyorlar). bizim çocukların öğretmenleri ne olursa olsun evde anadili konuşmaya devam edin, unutmamaları çok önemli dediler defalarca.
- iş hayatında ve genel olarak sosyal yaşamda söz senettir. bir şeyi yapacağım derseniz yapmanız beklenir, aynı şekilde siz de size verilen sözün tutulmasını beklersiniz. (bir keresinde bir şey almak için masaya nakit parayı koydum, satıcı ne kadar var diye sordu, miktarı söyleyince saymadan alıp kasaya koydu. şahsen yolda bulsam sayarım)
- finler şaşılacak seviyede alçakgönüllü insanlar. umulmadık anlarda insanların çok farklı özellik ve meziyetlerini öğrenebilirsiniz.
- ülkenin orta ve kuzeyine gittikçe küçük şehirlerin merkezleri küçülür, insan sayısı daha da azalır.
- çalışan kesim güneyde kümelendiği için tatil dönemlerinde kafa dinlemek için lapland'e ya da orta finlandiya'daki memleketlerine giderler ki oraların hiçliğin ortası olduğuna yemin edebilirim, gidip fotoğrafını çekip ispat da edebilirim.
- kışın erken çöken karanlıktan çok yazın doğru düzgün kararmayan hava daha kötü etkiliyor.
- helsinki'deki çoğu arsa belediyenin. evi satın alsanız bile arsaya kira ödemeye devam ediyorsunuz. toprak önemli.
- şahsen tampere'yi şehir olarak helsinki'den daha çok beğenmiştim ama işçi sınıfı şehri olduğundan mı daha başka bir sosyal/kültürel hikayeden mi bilmiyorum buralılarla ilgili bir makara söz konusu, anladığım gün taşlar oturacak.
- bir hizmet aldıysanız, fatura evinize sonradan posta ile gelir, barkod ile okutur ödersiniz. postalar önemli.
- araba alım satımı anlaşma üzerine online sistem üzerinden yapılır, noter vs. yok.
- kışın uygun lastikleri takmadan 100m gidemezsiniz (zaten yasak) . kar her yeri örttüğünde sizin sokağınız ya da caddeniz temizlenene kadar 1-2 gün geçebilir.
- devlet ve belediye ile ilgili hizmet, ceza ve harç gibi ödemelerinizin birçoğu gelirinize bağlıdır. o yüzden bir yıl öncesinden çok kazansanız dahi dolaylı olarak ödedikleriniz yüzünden elinize daha az kalabilir.
- şehir merkezinde köşe başında sigara için ve 5dk geri sayın, biri gelip sigara isteyecektir. sigara inanılmaz pahalı (marlboro 10.20€). zaten içen de çok yok.
- yüksek vergili ürün alışverişi yapılacaksa feribota atlayıp tallinn'e gidilir. benzin, alkol, sigara limit dahili ne varsa yüklenilir gelinir. ab içerisi olmasına rağmen sınır polisi feribot çıkışı 3-5 sıra arabayı kontrole çeker. sınır önemli.
- kaynağı belli olmayan parayı sisteme sokmak (bankaya yatırmak ya da bir şeyler satın almak) neredeyse imkansızdır.
- herhangi bir spor yapmadan bu coğrafyaya ve topluluğa ayak uydurulabileceğini düşünmüyorum.
- sokaklar çocuklar, kadınlar, yaşlılar ve geri kalan herkes için günün her saati güvenli. bunun sebebi her tarafta polis ya da güvenlik olması değil, genelde bir vukuat olmaması.
- şu ana kadar gördüğüm sokak hayvanları bizim sokakta yaşayan tavşan ailesi ve ilerideki koruda bulunan sincaplar.köpek sahiplenme ise oldukça yaygın.
- fin sessizliği diye bir şey var. bir fin ile toplantı ya da sohbet sonrası sessizce konuşmadan dakikalarca oturabilirsiniz ve bu gayet normal bir şeydir.
- okul öncesi eğitim ve ilkokulun ilk senesinde (sonrası ile ilgili bilgim henüz yok) en önemli şey çocukların oyun oynaması. gerisi bir şekilde öğretilir diye bakıyorlar.
- geçen sene bizim kızın sınıfı hep beraber okul bahçesinde buzları kazıyarak kar yığınının eriyip akacağı kanalları yaptılar bir hafta boyunca. öğretmeni bu oyunun kendi çocukluğunda da en sevdiği oyun olduğunu anlattı.
- kütüphaneler birçok işinizi belirli bir yere kadar ücretsiz yapabileceğiniz sosyal alanlar. oodi zaten büyük bir ev gibi.
- fin mutfağı diye bir şey yok. herhangi lezzetli bir yemeği de yok. şirkete gittiğim günlerde öğle yemeklerinde bu konuda biraz kabalaşabiliyorum.
- marketlerde 2.6€ olan ispanyol salatalığı yerine 4.6€ olan fin salatalığı alınır. fin üretimi olan her şey önceliklidir.
- göçmenlerin birçoğu köyünde nasıl yaşıyorsa burada aynı kurnazlıkla yaşamaya devam ediyor. uyuma bu kadar direnme gerçekten büyük irade.
- devletin 40 yaş altı ilk kez ev alanlara çok güzel bir yardımı var. kiralar mortgage ödemesinden daha pahalı.
- finlandiya'da ucuz olan hiçbir şey yoktur.