1300'lerde Bir Kale İnşa Etmenin Maliyeti Günümüz Parasıyla Ne Kadar Olurdu?
1300'lere döndük diyelim, sıradan köylü olacak halimiz yok. bir kale inşa etmek istiyoruz, ama masraflardan haberimiz yok. kaç parayla dönelim, kaleyi kaça idare ederiz, işçi masrafları ne olur diye merak edenler için bulunmaz bilgiler!
aradan geçen 720 yılda alım gücümüz 1:30 oranında yükseldi. yani şu an 1 kilo tahılın fiyatı 1 lira olsun, o dönemde aynı miktar tahılın fiyatı 30 lira olacaktı. şimdi hepsini göze alıp hesaba başlayalım.
malum memlekette kriz var, o yüzden tek kuleli küçük bir kale de işimizi görür sanıyorum. başlangıç olarak 5.304.000 tl ayırmamız gerekecek. 3.978.000 tl avrupa'nın en kalifiye 30 işçisi için, 1.326.000 tl de inşa malzemeleri için. inşa için 8000 iş gününe ihtiyacımız olacak.
çok seneler geçti... kalemiz inşa edildi. fakat masraflar burda bitmedi, tam aksine şimdi başlıyor. kalenin işletme masrafı birçok şeye göre değişiyor aslında. kalenin konumundan tutun da içinde kaç kişinin yaşayacağına, ne kadar asker bulunacağına kadar... mesela kalemiz avrupa'nin kuzeyindeyse, nakliye masrafları çok olacağı için daha çok cep yakacak. olası bir kıtlık ve savaş zamanını saymıyorum bile. bu zamanlarda masraflar bir ay içinde %500 artabilir.
o kadar emek verdik, hesap kitap yaptık, o yüzden göz bebeğimizi korumamız lazım. silahlı ve atlı bir şövalye bize 861.900 tl'ye mal olacak. tek bir at 165.750 tl'ye, bir inek 33.150 tl'ye ve bir domuz da 6.630 tl 'ye patlayacak gibi duruyor.
bizim küçük ölçülerimizde bir kalede ortalama 200 insan yaşıyor. bunların 50'si kalifiye işçilerden, 5'i şövalyelerden ve geri kalanı da kadın ve çocuklardan oluşuyor.
buraya kadar bazı miktarlar fazla gelmiş olabilir. o yıllarda başta demirden yapılanlar olmak üzere kıyafetler ciddi manada pahalı. zırhların, kılıçların yanına yaklaşmak mümkün bile değil. at dediğimiz şey de az sayıda insanın sahip olduğu bir mercedes adeta.
masraflar da bitmedi tabii ki. bunca insana bakmamız ve giydirmemiz gerekiyor, yani emeklerinin karşılığını verme vakti. sıradan bir palto 250 yumurtadan başlıyor, bir çift ayakkabı da 120 elma. sebze, meyve, süt, bira vs. kale içindeki para birimlerimiz.
yeme/içme meselesi de ayrı bir dert tabi. kahvaltı için çorba, öğlen yemeği için lapa ve akşam için ekmek, bira, tereyağı... gönül ister ki etle, balıkla (bir adada değilsek) dolduralım sofraları ama hepsi ateş pahası. yılda bir kere sofraya gelirse ne ala.
işçiler ödemelerini %50 yiyecek ve konaklama, diğer %50'sini de para olarak alıyor. kışın aldıkları ödemeler yaz ücretinin %70'i kadar olacak.
bir işçiyle şövalye arasındaki maaş oranı da 1:10. yani bir şövalyenin yıllık maaşı bir işçinin 10 katı. kulağa adaletsiz gelebilir, ama şövalyeler biraz başına buyruk tipler. eğer rahat sağlamazsanız pekala gidip köyleri yağmalayarak, haraç keserek de kendi başının çaresine bakabilir. ama o seni koruyor ve iyi eğitimli. bunun bir değeri olacak.
fakat bürokrasi asıl paranın olduğu yer. yazı yazmak, okumak, bunlar büyük meziyetler. evlilik belgeleri, tapu işleri, sözleşmeler vs. bunlara dahil ve belgelerin bir çoğunun yazımı neredeyse bir inek parası ediyor.
kilisemiz için de mütevazı altın bir haç yaptırmak istersek de bunun maliyeti bize bir işçinin 10 yıllık maaşına eşit olacak.
eğer hepsini göz önüne alırsak, bir kaleyi gecindirmenin yıllık maliyeti bize en az 33.150.000 tl'ye patlamış olacak.
notlar:
* euro kuru 6.63 tl olarak alınmıştır.
* bir şövalyenin eğitimi ve silahlandırılması gerçekten çok pahalı ve zor. o dönemdeki birçok lord bir şövalyeye bile sahip değildi.
* bir kaleyi geçindirmenin yıllık maliyeti basit bir belediye başkanlığını gecindirmekten çok daha ucuz.
not 2: daha fazla beyin fırtınası için şu reddit linkini ziyaret edebilirsiniz.