1950'de Piyasaya Sürülen Sıra Dışı ve Tartışmalı Bilim Oyuncağı: Gilbert U-238
ikinci dünya savaşı'nın son noktasını koyan atom bombalarının dünyayı sallamasından sonra, atom çılgınlığı üst düzeye çıktı diyebiliriz. bundan dolayı bir üreticinin aklına ilginç bir fikir geldi ve atom çağının coşkusunu bir üst seviyeye taşıyarak, bilimsel mucizeler vadederken, çocukların kalplerini ve zihinlerini fetheden dikkat çekici ve cesur oyuncak tasarlandı.
oyuncak; amerikalı atlet, sihirbaz, oyuncak yapımcısı, iş adamı olan alfred carlton gilbert tarafından yaratıldı. oyuncağın ismi gilbert u-238 atomic energy laboratory kit idi ve nükleer bilimin harikalarını cesur genç kaşiflerin ellerine veren bu eğitici oyuncak seti gerçek anlamda sıra dışı ve cesur bir girişimdi.
oyuncak o dönemde sadece 49,50 dolar olmasına rağmen kullanıcısına, saniyede 12.000 mil (19.000.000 m/s) hızla hareket eden alfa parçacıklarını izlemesine olanak tanıyan bir bulut odası , radyoaktif parçalanmanın sonuçlarını floresan bir ekranda gösteren bir spintaroskop ve farklı maddelerin radyoaktivitesini ölçen bir elektroskop ve geiger-müller sayacı içeriyordu.
oyuncağın içeriğine detaylı bakacak olursak
1- pille çalışan geiger-müller sayacı
2- elektroskop
3- spinthariskop
4- tel şeklinde kısa ömürlü alfa kaynağına (po-210) sahip wilson bulut odası
doğal uranyum içeren (u-238) cevher örnekleri (“colorado platosu bölgesinden” otunit, torbernit, uraninit ve karnotit) içeren dört cam kavanoz
5- düşük seviyeli radyasyon kaynakları:beta-alfa (pb-210), saf beta (muhtemelen ru-106), gama (zn-65)
6- bir alfa parçacığının modelini oluşturmak için “nükleer küreler”
7- gilbert atomik enerji kılavuzu - dr. ralph e. lapp tarafından yazılan 60 sayfalık bir talimat kitabı
8- dagwood'un atomu nasıl böldüğünü öğrenin - radyoaktiviteye giriş çizgi romanı, yardımıyla yazılmıştır.
9- uranyum arama - atom enerjisi komisyonu ve amerika birleşik devletleri jeolojik araştırma kurumu tarafından ortaklaşa yayınlanan 1949 tarihli bir kitap
10- üç c pil
11- gilbert oyuncak kataloğu
işte dönemin ilerisinde olan bu oyuncak `atom enerjisi komisyonu'nun bir parçası olan oak-ridge laboratuvarı tarafından tamamen güvenli olduğu onaylanmıştır` sloganu ile piyasaya çıkmıştı ve minik bireyleri birer bilim insanı edasında oynamaya davet ediyordu. oyuncak sadece 1950 ve 1951'de tarihleri arasında piyasada kaldı çünkü dönemine göre pahalıydı ve biraz bilgi sahibi olanlar için daha uygundu. işte bu kriterlerden dolayı ticari bir başarısızlığa dönüştü.
şimdi en önemli soruya gelelim: oyuncak gerçekten güvenli miydi?
2006 yılında, popüler kültür yayını olan radar magazine, laboratuvar setinin tüm zamanların en tehlikeli 10 oyuncağından biri olarak nitelendirdi. daha sonra yıl 2020'ye geldiğinde oyuncak bir kez daha değerlendirildi ve profesyonel ieee spectrum dergisi kitin bilim tarihi kitleri ve güvenlik kaygıları bağlamında tartışıldığı daha ayrıntılı bir inceleme yayımladı. kit talimatlarındaki uyarılara uygun olarak radyoaktif örneklerin kaplarından çıkarılmaması koşuluyla olası radyasyona maruz kalma miktarını minimum olarak nitelendirdi ve yaklaşık bir günlük güneş'ten gelen uv maruziyetine eşdeğer olarak tanımladı.
kaynak: 1