bayer leverkusen; 2000'li yılların başında günümüzde artık efsane olarak anılması yanlış olmayacak bir kadroyu kurmuş, alman ligi'nde bayern - dortmund tekelini yıkamasa da, düzenli olarak ikincilikler elde etmiş, kupa finallerine çıkmış ve real madrid'in yıldızlar karması'na karşı dişe diş 2002 şampiyonlar ligi finali oynamış bir takım. bu bir türlü kupa alamamaları neticesinde neverkusen olarak anılırdı döneminde.

iyi bir kadroydu bu kadro, yıldızlarını (lucio, ze roberto, ballack) bayern münih çaldı. ancak diğer oyuncuların pek çoğunun da leverkusen sonrası kariyeri pek parlak olmadı. takım da 2002'de neredeyse üçlünün (lig, kupa, şampiyonlar ligi) ucundan düştükten sonra küme düşme seviyelerine kadar inerek bir anda çöküp dağılıverdi (yıldızlarının gitmesinin payı da var, çok sakatlıklar oldu, bir de psikolojik pay da olsa gerek).

bir de bu aşağıda 2002 şampiyonlar ligi finali oynayan kadroyu ele aldık ama, önceki yıllarda da yıldızları bir bir toparlandı bu takımın, başta yine bayern münih olmak üzere diğer takımlarca. 2000 yılında roma'ya giden, dönemin orta saha yıldızlarından çalışkan ve çift yönlü brezilyalı emerson, 2001'de bayern'e giden, dönemin sağlam stoperlerinden hırvat robert kovac, 99'da hamburg'a giden hırvat orta saha niko kovac, 2000'de hertha'ya giden stefan beinlich (alman milli idi), 2000'de inter'e giden slovak sol bek, genç yetenek vratislav gresko vs. vs.

esas kredi hep teknik direktör klaus toppmöller'de olsa da, christoph daum'un bu oluşumdaki rolü de yadsınamaz.

kalede

- hans jörg butt vardı. kahn ve lehmann'ın arkasında sittin sene alman milli takımının 3. kalecisi oldu. kendi çapında iyi bir yetenekti. refleksleri iyi bilinirdi. ha bir de penaltı ustasıydı, kariyerinde 30 küsür penaltı golü var. yıllar sonra bayern bu adamı bile hacıladı.

savunmada

- sol bekte arjantinli diego placente (milli takımda da bir dönem rutin oynamıştır), tam bir pozisyonunun görev adamıdır. defansif görevlerinin yanında dengeli bir hücum katkısı vardı. leverkusen sonrasını celta'da geçirmiş, ancak daha 30'larının başında sönmüş ve arjantin'e dönmüştür.

-sağ bekte macar asıllı alman zoltan sebescen tam bir atılgan azimkar bek modeliydi. sebescen diz sakatlıklarından dolayı çok erken söndü ve altı diz ameliyatı neticesinde erken emekli oldu.

- stoper lucio dönemin küresel çapta en iyi stoperlerindendi. takımın yıldızıydı zaten. iyi hava hakimiyeti vardı. iyi bir kesici ve markaj ustasıydı. komple bir stoperdi. brezilya milli takımının da değişmeziydi. sonraki kariyeri de bayern münih ve inter gibi takımlarda son derece verimli geçmiştir. gizli golcü hüviyeti de unutulmamalı.

- diğer stoper, yine bir yıldız, jens nowotny. belki almanya'nın yetiştirdiği en önemli stoperlerdendi döneminde ve pek eksiği gediği sayılmayacak komple bir oyuncuydu. alman milli takımında da sakat olmadığında rutin oynadı.2002 yılında ağır sakatlandı ve bir daha da tam iflah olmadı karlsruhe çıkışlı bu isim (bursaspor inter-toto döneminde karlsruhe ile oynarken bu takımın yıldızı nowotny idi). yoksa daha önemli yerlere varıp öyle hatırlanması muhakkaktı.

- yedek stoper, yer yer bek de oynayan boris zivkovic, hırvat milli takımının rutin oyuncusuydu. ingiltere'de portsmouth'ta ve sonra stuttgart'ta kısa bir süre oynadı ama leverkusen sonrası epey inişe geçti, 30'larını hajduk split'te geçirecek kadar...

orta sahada

- bernd schneider, sağ açık, panzer gibi bir topçuydu. koş de koşar, yık de yıkar. çalışkan bir kanat oyuncusuydu. böyle aman ceza alanında büyük tehlike, bir futbol dehası diyemezsin tabi ki, ama belirli bir kalibresi vardı, ortası tehlike oluşturur, pası sıkıntı yaratırdı. uzun soluklu oldu leverkusen kariyeri ve kariyerini de burada noktaladı. alman milli takımının da gediklisiydi, sağ açık deyince o yıllarda schneider akla gelirdi.

- ilginç saç tipleriyle de anımsanacak sol açık ze roberto, takımın diğer bir yıldızıydı. leverkusen ve sonrası bayern münih'te çok verimli bir kariyer geçirmiştir. brezilya milli takımında da, kupa kadrolarında da kadrolu sol açıkları olarak yer almıştır o yıllarda. kıvrak, teknik, iyi top süren ortaları çok tehlikeli, defansif katkısı da olan ayaklı bir asist tehlikesiydi. sonraki yıllarda oyun görüşü orta sahada oynamasına da imkan vermiştir. önemli bir yetenekti.

- ön libero kaptan carsten ramelow, yine alman ekolü panzer topçu stilinin önemli örneklerindendir. kesici ve atak önleyici, tackling hüviyetiyle nam salmıştır döneminde (bir dönem stoper oynamışlığı da vardı) alman milli takımında da çok kereler oynamış, kariyerini de leverkusen'de noktalamıştır.

- ofansif orta saha yıldıray baştürk, atanamamış hakan çalhanoğlu. benzer hüviyette bir adamdı gerçekten de. pas yeteneği flaştı. oyun görüşü iyiydi. biraz ağır kalması ve defansif katkısının eksik kalması eleştirilirdi yer yer. golüyle leverkusen'i küme düşmekten kurtarmışlığı oldu. 2002 dünya kupası'nda kadrodaydı milli takımın, ama sonra terim'le takıştı, "o varken oynamam" minvalinde açıklamalar yaptı. leverkusen'de ve sonra hertha'da rutin oynadı ama sakatlıkların da payıyla 30'larında kariyeri erkenden tükendi.

- ve orta sahanın beyni, takımın asli yıldızı, alman futbolunun incisi, doğu almanya kökenli michael ballack. leverkusen'in bu raddelere gelmesinde asli unsurlardan birisi ballack'tı. bayern münih'te aynı performansını sürdürdü sonrasında. chelsea'ye de önemli bir transfer yaptı. alman milli takımının da yıldızıydı. bir orta saha için fantastik miktarlarda gol atan, pasıyla, fiziği ve fiziksel oyunuyla, top kontrolüyle, futbola mahsus mental özellikleriyle, şutuyla, hava hakimiyetiyle komple bir makinaydı, orta saha kudretiydi.

forvet

- oliver neuville, forvetin görev adamı, çok golcü değilse de, fırsatçı ve tehditkar. yine alman milli takımının da yine gediklilerinden. arkadan yetişenlere yer açmak üzere 30'lu yaşlarını borussia mönchengladbach'ta geçirdi.

- ulf kirsten, emektar kurt. doğu almanya kökenli. 1990'dan beri leverkusen'deydi. 90'ların alman futbolunun en önemli ve en golcü isimlerindendi. rudi völler ve sonra da jürgen klinsmann'ın yanında rutin santrforuydu almanya'nın. defalarca kez bundesliga gol kralı olmuştu. ancak, yaş almıştı 2000'lere gelindiğinde (65 doğumlu). ama takımın tecrübeli lideri rolünde hep kenarda yer aldı.

- dimitar berbatov, ayrı bir parantez açılmayı hak ediyor. önce yedek forvetken kısa bir zamanda, yukarıdaki ikilinin yaş almasıyla as oyuncuya dönüştü. bulgar bir genç yetenek olarak girdiği leverkusen kariyerinin sonunda, emek, çalışma, performans ile bir avrupa starına dönüştü. tottenham hotspur ve manchester united yıllarında önem atfedilen bir santrfordu. 30'ları fulham, monaco ve paok ile daha sönük geçti, ama o da öyle olsun...

diğer yedekler

- yedekler, jurica vranjes, thomas brdaric, marko babic.. bu hırvat asıllı kişiler, daha çok şeyler beklenmesine karşın çok önemli yerlere varamadılar kariyerlerinde. brdaric belki biraz istisna, bundesliga'da forvet olarak kendine hatırı sayılır bir yer edindi dönem içinde. babic uzun yıllar leverkusen yedekliğini yürüttü. vranjes takım takım gezindi bundesliga'da, bir ara gençlerbirliği'ne kadar gelmişti. pascal ojigwe, paulo roberto rink, thomas kleine kadroda yer alan diğer yedeklerdendi.

Athletic Bilbao Kadrosunda Neden Sadece Bask Kökenli Futbolcular Var?