2019 Yılındaki Patlamasıyla 22 Kişiye Mezar Olan Volkan: Whakaari Yanardağı
Nedir bu?
whakaari/white island, plenty körfezi'nde, yeni zelanda'nın kuzey adası'nın doğu kıyısına 48 km mesafede yer alan aktif bir andezit stratovolkandır. yeni zelanda'nın en aktif koni volkanıdır. üzerinde sadece 100 kişinin yaşadığı küçük bir adada bulunur. ya da adanın kendisidir denilebilir. yüksekliği 381 metreymiş son patlamalardan önce.
en son 2001 yılında patlamış olan volkan 8 aralık 2019 tarihinde faaliyete geçmiş ve adadaki 22 kişi ölmüş ve 25 kişi de yaralanmış.
Patlama olayının özeti
2019'daki faaliyetiyle onlarca ölüme sebep olmuş yanardağıdır. bir süredir hareket emareleri veren bu dağda akıl almaz bir şekilde hala turist gezileri düzenlenmekteyken dağ harekete geçiyor, hem de turist gruplarından biri tam kraterin ortasındayken (patlamadan bir dakika önce dağda bulunan kameradan görünüyor bu grup).
yetkililer yanardağ civarında yaklaşık 50 kişi bulunduğunu, bunların 25'inin kurtulduğunu, kalanlardan ise haber alınamadığını söylüyor.
ilgili bir video
Patlamaya dair detaylar
whakaari normal bir volkanik ada değil, denizin içinde ağrı dağı kadar bir dağ ve sadece tepesini görüyoruz biz. tam anlamıyla buz dağının gözüken kısmı. kraterinde de göl var. arada ateşi körüklüyor doğa ana, piroklastik akıntı buhar olarak devam ediyor yoluna. kayıt altında tuttukları zamandan beri 3-5 defa püskürmüş ama gece püskürmüş. yani sıkıntı yok... b*k yok affedersiniz. gündüz turist ziyareti sırasında püskürüyor. belgeselini yapmış netflix "kurtarma operasyonu: whakaari volkanı" diye. kül ve toz bulutuyla değil buharla pişiyorlar. buharla pişenler, yani canlı şahitleri anlatıyor. ben ilk defa piroklastik akıntıya maruz kalmış ama kurtulmuş insanlar gördüm. after/before da yapmışlar. çok kötü. piroklastik akıntının içindeyken kamera çekimleri yapmış felakete maruz kalanlar.
Piroklastik akıntı nedir peki?
yanardağların püskürmesi sırasında meydana gelen ve ciğerlere emilimiyle birlikte çok ciddi tahribata hatta ölümlere neden olan doğa olayı.
sert bir granit kayanın milyonlarca kez küçültülerek akciğerinizde gezdiğini düşünün, şimdi bunun milyonlarcasının aynı anda olduğunu düşünün... tamam, şimdi bunu düşünmeyi bırakıp yanardağdan uzak yaşamayı düşünebilirsiniz.
whakaari, rant hırsının doğu-batı dinlemeden insanları ölüme görülebileceğinin göstergesi olan bir adadır
1. ada aktif bir yanardağ, konunun cahili turistleri o adaya götürmek tam bir cinayet. yerel otorite, adanın sahibi olan iş insanı ve tur işletmecileri bu cinayetin ortakları.
2. normalde yaklaşmanın bile yasak olduğu yanardağa yerlilerden oluşan tur işletmecileri ve rehberler uyduruk bir kutsal rol biçiyor ve yerel yönetimden ayrımcılık iddiası ile giriş izni koparıyor. adaya yapılan turlar güya ibadet amaçlı. asıl suçlu olan kabile lideri, belgeselde de bu kutsal uydurmaları romantik şekilde anlatıyor.
3. aktif yanardağ ağızları, işgüvenliği açısından maden olarak sınıflandırılır. bir madende olması gereken tüm koruma tedbirlerinin yanardağ alanlarında bulunması gerekir. (maden sığınma odası gibi) whakaari'deki tur işletmecileri çetesi baret dışında hiçbir önlem almıyor. ayrıca tüten volkana ancak ısı geçirmez kıyafet ile yaklaşılması gerekiyor.
4. whakaari; lav akıntısı değil, buhar ve kül püskürten bir yanardağ. bu nedenle aslında uzman akademisyenlerin bile yaklaşmaması gereken bir statüde.
4. hükümetin aktif yanardağ için bir kurtarma planı yok, yakın mesafede araç ve teçhizatı da yok. zaten dini mahalle baskısı ile giriş izni verdikleri ölüm kapanına girenleri tamamen savunmasız bırakmışlar. ancak turistlerin acil bir durumda hiçbir kurtulma şanslarının olmadığından haberleri yok.
5. yeni zelanda hükümetinin boş verdiği kurban turistleri tur çetesi de kurtarmaya çalışmıyor. sadece, patlama sırasında orada olan araçlar kıyıdaki az sayıdaki turist kabul ediyor. adada kalan en az 20 kurban için hiçbir kurtarma çalışması yapılmıyor.
6. cesetler kayıp değil, cesetler zaten asla aranmıyor.