ikinci dünya savaşı'nın sonlarına doğru rusların alman savaş esirlerine yaptırdığı eylemdir bu. ben böyle bir aşağılanma daha önce görmedim. hitler'in savaş sırasında söylediği "alman askeri moskova'da geçit töreni yapacak." sözlerine stalin'in cevabıdır aynı zamanda. almanların perişan hali, umutsuz bakışları ve bilinmeze doğru yürüyüşleri insanın içini burkmuyor değil. ama milletçe işlemiş oldukları savaş suçları düşünülünce de çok da üzülemiyor insan. arkalarından şehrin dezenfekte edilmesi de aşağılamayı başka bir boyuta taşımış.

(sovyetler'in elindeki alman savaş esirlerine ne olduğuna dair bir link.) 

almanları, 1950 sonrası kademeli olarak 1956'ya kadar ülkelerine geri gönderilmişler. ama birçoğunun da savaşın son, esaretin ilk günlerinde ve esaret sırasında hayatlarını kaybettiği söyleniyor. alman esirler demiryolu yapımında ve yıkılan şehirlerin tekrar inşa edilmesinde çok ağır şartlar altında köle gibi çalıştırılmış. hayatta kalıp kalmamaları rusların umrunda olmuyor. zaten onları barındıracak ve besleyecek bir altyapıya da sahip değil sovyetler, ayrıca öyle bir dertleri de yok. 

esirlerin akıbetine dair gayet bilgilendirici bir video:

stalingrad esirlerine dair başka bir video:

amerikan askerlerine savaşın sonuna doğru gerçekleşen bir çatışmadan sonra teslim olsalar bile alman askerlerini (ss) esir almama emri verilmiş. yani direkt infaz anlamına geliyor. savaş gerçekten çok acımasız. savaşın son aylarında nasıl bir kıyım yaşandığına dair bir belgesel:

şu da başka bir alman savaş esirleri videosu:

burada muhtemelen amerikalıların esir aldığı almanlar gösteriliyor. renklendirilmiş görüntüler ve harika bir arka plan müziği var. alman generalin kameraya direkt bakması insanın içine işliyor. her şeye rağmen gurur, pişmanlık, çaresizlik, bilinmezlik, yıkım ve bir yandan da savaşın bitmesinin getirdiği rahatlama hepsi birden okunuyor gözlerinde.

amerikan askerleri tarafından tekmelenen alman savaş esirlerine dair başka bir video:

savaş; ölüm, yaralanma gibi büyük trajedilere yol açmasının yanında, burada görüldüğü gibi ömür boyu unutulmayacak aşağılanmalara da yol açıyor. bu duruma düşen askerler bunu hayatı boyunca aklından çıkaramamıştır eğer yaşamışlarsa.

bu arada rusya'da esaret demişken bir gemi katibinin esaret hatıraları'nı okumanızı öneririm. birinci dünya savaşı'nın henüz ilk günlerinde karadeniz'de gemilerinin batırılması yoluyla ruslara esir düşen türklerin esaret hayatını gemilerden birinin katibi olan hasan basri efendi günlük şeklinde kaleme almış. birinci ağızdan rusya'da esaretin nasıl olabileceğini dinlemiş gibi oluyorsunuz.

Nazilerden Kaçan 791 Kişiye İstanbul Açıklarında Mezar Olan Gemi: Struma