ABD-Çin Ticaret Savaşı, Avrupa Birliği İçin Stagflasyon Riski Getirir mi?
stagflasyon: resesyon ile enflasyonun aynı anda görülmesi diyebiliriz. bu durumda ekonomideki işsizlik oranı artarken fiyatlar da hızla yükseliyor.
abd-ab ticaret krizi ve avrupa'da stagflasyon riski, yakın zamanda gündemimize girebilir
abd-çin ticaret savaşı abd'nin çin'e yaptırımlarıyla resmen başladı, çin'in abd'ye cevaplarıyla bu olayın nerelere gidebileceğini göreceğiz; bunun dışında abd'nin ticaret açığı sorununu çözebilmek için bir diğer hedefi ise ''ab'' olabilir/olacaktır.
çin'in abd'e karşı ticaret fazlası 350-400 milyar $, ab'nin ticaret fazlası ise 150-200 milyar $ civarında. zaten bu iki bölgede abd ticari açık vermezse abd'nin ticaret açığı ihmal edilebilecek (0-50 milyar $ maksimum %0,3) seviyelere düşer.
çin, abd'ye karşı ticaret fazlasını haksız para politikası (yuan'in değerini düşük tutma) ile düşük fiyat avantajı ile sağlıyor o yüzden abd'nin nispeten haklı itirazları var ama avrupa'nın abd'e karşı ticaret fazlasında böyle bir durum yok; ab ürünleri abd ürünleri kadar kaliteli ve adil fiyatlar ile piyasaya sürülüyor.
ab'nin ticaret fazlası için ortaya sürülebilecek en net sebep avrupa'nın abd'ye göre çok daha korumacı olması ve abd'nin senelerdir bu duruma itiraz etmemiş olması, abd zamanında bu haksızlığa itiraz etmiş olsaydı muhtemelen böyle bir ''oturmuş düzen'' oluşmayacaktı. abd'nin bugünkü itirazlarına avrupa'nın makul cevap vermesi zor.
avrupa'nın abd'ye karşı pazarını açması bizi muhtemel bir ''abd-ab ticaret savaşı''na karşı korur, bu karar birçok farklı ülkenin ortak kararı ile olabilir fakat durum şu ki avrupa'daki ülkelerin abd ile ticaret ilişkileri çok farklı uçlarda.
ab'nin abd'ye karşı ticaret fazlasının 1/3'ü sadece almanya tarafından gerçekleştiriyor, yine ab'nin daha verimli ''kuzey ülkeleri'' abd'e karşı ticari fazla verirken daha az verimli ''orta ve güney avrupa'' ülkeleri ise abd'e karşı ticari olarak avantajlı değil hatta çoğu dezavantajlı durumda. bu sebeple kuzey ülkeleri abd'e pazarını açmayı bir miktar kabul etse bile orta-güney ülkelerinin, kuzeyin ülkelerinin fayda gördüğü bir durumun bedelini ödemeye razı olacağını beklemek zor. şu an mülteci krizinde görüldüğü gibi: ab bir yana, ülkelerin içindeki koalisyonların ortakları bile (almanya) sadece kendi çıkarlarını yönelik adım atarken ab ülkelerinin diğer ortakları için yapabilecekleri fedakarlıklar çok sınırlı görünüyor.
şu an avrupa'yı çok ciddi sıkıntılara sokabilecek ''italya'' ve muhtemel destekçileri (ispanya, portekiz, irlanda, yunanistan, macaristan, avusturya vs.) ab için ciddi risk oluşturmuş durumda. böyle bir dönemde almanya ise tekrar seçime gidebilecek bir görüntü ortaya koyuyor. bu durum tabii ki avrupa'nın büyümesi üzerinde ciddi risk ve bu risklere abd ile ticari savaş da eklenirse ab çok ciddi sıkıntılara gebe.
avro bölgesi şu an %0,5'in altında büyüyor ve bu büyüme sağlanması için sıfır faiz (sembolik olarak negatif) ve ciddi varlık alımı (bkz: #76109779) ile sağlanıyor (40 milyar avro). bu büyümede yine klasik ab çelişkisi olan kuzeydeki verimli ekonomiler ciddi şekilde toplanmışken güney-ortadaki nispeten az verimli ekonomiler halen 2009 krizinin etkisinde. sonbaharda verilen destekler azaltılacak ama daha önemlisi ab'nin artık faiz artırımına gitmesi (büyümeyi negatif etkileyecek) zorunlu hale geldi; yıllık enflasyon %2'ye, daha önemlisi yıllık üretici enflasyonu %3'e ulaşmış durumda. yakın zamanda da artacağı beklentisi var (küresel enflasyon artıyor) buna rağmen ab halen enflasyonu artıracak adımlar atıyor.
yakın zamanda avrupa'da faiz artırımları gelmek zorunda. bu, büyümeyi negatif etkileyecektir; bu dönemde mantıktan uzaklaşan italya, iç sorunlarıyla ilgilenmek zorunda kalabilecek almanya başlı başına bir problem iken bu sıkıntılara ciddi bir abd-ab ticaret savaşı eklenirse avrupa'da negatif büyümeyle %2'nin üstünde enflasyon görülecektir ki bu rakamlar yine verimli-verimsiz ekonomilerine göre çok keskin olacaktır.
tarihte görülmemiş ekonomik teşviklerle bile büyümemiş üstelik stagflasyona sürüklenmiş bir avrupa'da en azından ''ekonomik birlik'' sorgulanacaktır.