oag'nin kasım 2016'da yayınlanan megahub raporuna göre

- atatürk havalimanı avrupa'da 5. sırada yer aldı. 2015 yılında yani haziran 2016 saldırılarından önceki sene ise 2. sıradaydı.

- sabiha gökçen havalimanı avrupa'nın en büyük düşük bütçeli havayolu hub'ı haline geldi.

2016 raporu-pdf

2015 raporu-pdf

2015 raporunda ise sadece rakamlar vermekten ziyade en hızlı büyüyen havalimanları ve 2010 yılına kıyasla büyüme oranlarına yer verilmişti, asıl yaygara da bu rapordan sonra koptu zaten. 

buna göre atatürk havalimanı'ndan 2010 yılında en yoğun günde 30.916 yolcu taşınırken 2015 yılında 328% büyüme ile bu sayı 132.355'e çıktı. sabiha gökçen ise 2010'da en yoğun günde 3.191 yolcu ile hiç bir listede yokken 784% büyüme ile 2015'te 28.199 yolcu sayısına ulaştı ve 2016 yılında avrupa'nın en büyük düşük bütçeli hub'ı haline geldi.

2015'te avrupa'da heathrow'dan sonra ikinci sırada yer alan türkiye, 2016 haziran'ında yapılan saldırının etkisiyle ilk kez düşüş yaşayıp 5. sıraya kadar geriledi. 5. sıradaki gerilemiş haliyle bile madrid, münih, roma, zürih, moskova gibi havaalanlarını geride bıraktı.

şimdi rapora dayalı istatistikleri de göz önüne alarak kronolojiye bakalım:

- 2015 raporu yayınlandı. buna göre bir kaç yıl içinde istanbul heathrow'u da geçerek birinciliğe yerleşecekti.

- 2016 haziran ayında atatürk havalimanı saldırısı gerçekleşti.

- 2016 kasım'ında yeni rapor açıklandı ve atatürk havalimanı avrupa'da 5.'liğe düştü.

- 2017 mart merkel abd'yi ziyaret etti.

- 2017 mart başta istanbul olmak üzere büyüme oranı 100%'ün üzerinde olan körfez ülkeleri'nin de yer aldığı listeye göre yanında cep telefonundan büyük elektronik eşya bulundurma yasağı geldi.

kısacası abd'ye bu havaalanlarından yapılan uçuşlar yasağın gelmesiyle birlikte tamamen avrupa'ya kayacak. belirtmekte fayda var, abd'nin bir hub listesinden silinmesi demek, o hub'ın da direk düşmesi demek çünkü avrupa'yı bırakıp dünyaya bakarsak dünyanın en büyük hub'larında ilk 6 sırada abd havaalanları yer alıyor. 2016 raporuna göre ilk 6 havaalanının tamamı, ilk 15 havaalanının da 12'si abd havaalanlarına ait.

merkel-trump buluşmasında ne pazarlıklar döndü bilinmez ama daha birkaç gün önce girdiğim entry'de şunları söylemiştim, gelen yasak beklediğim alanda ve beklediğim ülkeleri kapsar şekilde oldu ama çok daha kurnazcası geldi:

"videoda da körfez hava yolu şirketlerine çok iyi davrandık kırmızı halı serdik gelin schiphol'u kullanın dedik diyor. dediğim gibi, körfez hy o zaman küçük birer emirlik şirketleriyken şimdi pazar payları coştu. ileride durumu tersine çevirmek için neler yapacaklar acaba. yükselen islam karşıtlığını kullanacakları kesin ama bunu nasıl yaparlar bilemem. körfez hava yollarını terörizmle itham etmeler, yıldırmalar, bezdirmeler, her türlü şey olabilir."

işin yavşaklığını şuradan anlayabiliriz. abd'nin yasağının gerekçesi "güvenlik" olarak açıklandı. yasağı duyunca hemen aklınıza hack muhabbeti geldi değil mi? öyle bir algı oluştu ki sanki fransa'dan new york'a 7 saatte uçan adamın uçağı hacklemek (!) için yeteri kadar zamanı olmayacak ama 11 saatlik istanbul-new york uçuşundaki adamın vakti olacak. tamamen saçmalık çünkü eğer böyle bir tehlike varsa bu tehlike 16 saatten fazla süren johannesburg-atlanta uçuşlarında da olabilir, hong kong-new york uçuşunda veya 14 saatlik taipei-new york uçuşunda da olabilir. rota olarak bunun daha onlarca örneği var.

emirates, qatar, etihad'ın da dahil olduğu körfez ülkeleri havayolları uçaklara devasa yatırımlar yapıyorlar, sürekli en uzun mesafeli ve en konforlu uçakları ilk önce satın alan hep bunlar oluyor. bu bilgi dahilinde şimdi dünyanın gerçekleşmiş en uzun süreli uçuşlarına bakalım. bu liste 30 sıralık ve 36 uzun uçuş yer alıyor ve bu uçuşlardan 13'ü yasaklanan ülkelerden abd'ye yapılmış. wikipedia-longest flights

daha bir kaç gün önce hollanda'nın 2 ayrı kanalında bu bilgiler derlenerek istanbul ve körfez havaalanı ve havayollarının, kendi havaalanları olan schiphol ve havayolları olan klm başta olmak üzere tüm avrupa için bir tehdit olduğunu söylemişlerdi. avrupa bizden korkuyor demek ne kadar aptalca ise bu tür bilgiler verenlere de çomar damgası yapıştırmak aynı derecede aptalca. bu bir yarış, ülkeler yaptıkları veya yapacağı hamleler ile milyarlarca doların el değiştirmesine direk etki ediyorlar. yani avrupa'nın bizden "korktuğu" yok ama adamlar rasyonel biçimde bu yarışı değerlendirip türkiye'nin ayağını kaydırmak için ellerinden gelen bütün çirkeflikleri de yapıyorlar.

son olarak, yasak daha yürürlüğe girmeden enteresan bir şekilde ürdün havayolları tarafından twitter'dan açıklama yapmak suretiyle sızdırıldı. tsa de yasağın henüz resmileşmediğinden bahsetti ve bahsedilen twitler de silindi. bu sızıntının bir kaç sebebi olabilir ama en önemlilerinden birisi olarak boeing'in de yasaklanan ülke havayolları ile olan ilişkilerini gösterebiliriz. sonuçta airbus üreticileri olan ülkelere yarayan bir yasak ve olası boeing sipariş iptallerinde abd mağdur olacak. dediğim gibi yasak karşılığında ne tür pazarlıklar döndüğünü bilemeyiz ama şu bir gerçek ki bu kesinlikle avrupa tarafında tezgahlanan ve istanbul ile körfez ülkelerindeki havaalanları ve havayolu şirketlerini hedef alan bir yasak, buna reaksiyon göstermesi gereken ülkelerin de muhakkak birlik olup hareket etmesi gerek.

zorunlu edit: hala sebep terörizm diyenler var. arkadaşlar fransa bugün isis'in yuvası resmen. neredeyse türkiye'den daha fazla terör olayı gerçekleşiyor. böyle bir tehlike varsa fransa'dan veya avrupa'nın herhangi bir ülkesinden uçan bir kimse de gayet tehdit oluşturabilir. veya konu terörizm ise ve belirtilen ülkelerden gelen uçuşlar tehdit altında ise, neden avrupa aktarmalı uçuşlarda bu cihazlar serbest? yani dubai'den direk new york'a uçarken bu cihazları yanına alamazsın ama dubai'den air france ile fransa aktarmalı uçarsan tehdit yok. aktarmalı uçunca tüm tehditler ortadan kalkıyor mu? terörizm ve güvenlik gerekçesi bu yasak anlamında konuşuyorum içi boş gerekçelerden oluşuyor.

edit 2: bu entry'den 1 saat sonra yayınladığı yazı ile washington post da büyük resmi görmüş:

edit  3: abd öyle büyük ki thy, emirates dinlemez onlarla mı uğraşacak diyenlere emirates'in dubai-atina-new york rotasına neden izin verilmediği ile ilgili bir yazı: