Akıcı Çevirileriyle Rus Edebiyatından Daha Fazla Keyif Almanızı Sağlayacak İsimler
rusça tercümanlardan ilk kuşak diyebileceğimiz iki isim var: nihal yalaza taluy ve hasan ali ediz
nihal yalaza taluy az sayıda eser çevirmesine karşın en çok tanınan ve en beğenilen birkaç rusça tercümandan biridir. bugün bile yer altından notlar'ın en çok satan baskısı onun elinden çıkmadır. bir delinin hatıra defteri, ezilenler, diriliş en beğenilen çevirilerindendir. başarılı olmasının en büyük nedeni 18 yaşına kadar rusya'da yaşamış olması ve evinde de güzel türkçe konuşulan bir aileden gelmesi. ayrıca çevirdiği romanların yazılış tarihine yakın bir dönemde tercümlerini yapmıştır, bu yüzden de dil eskimesi bulunmaz kolay kolay. duru ve akıcı bir dille yazar. hasan ali ediz onu takip eden bir isimdir. nazım hikmet 1921'de rusya'ya gittiği zaman ertesi sene o da arkasından gider. nazım 1924'de döner ama o dönmez, 5 yıl moskova'da ekonomi eğitimi görür. dönünce de aydınlık dergisinde birlikte komünistlik yaparlar. 70'ten fazla rusça tercümesi vardır. maksim gorki'nin en iyileri onun elinden çıkmıştır. gogol, turgenyev, çehov ve puşkin de meşhurdur. ancak edebi anlamda taluy'un gölgesinde kalmıştır.
rusça tercümanlardan ilk akla gelen isimlerden mehmet özgül ve ergin altay
ikisi de yüzlerce rusça edebiyat çevirmeni arasında en yetkin isimlerden, ikisi de aynı kuşak (bir yıl arayla kuleliden mezun olurlar) ve ikisinin de çok boyutlu bakış açıları var. ancak ne var ki ikisi de en çok tenkit edilen tercümanlardan. ergin altay'ı iletişim yayınlarından çıkan dostoyevski romanlarından tanıyoruz. hatırı sayılır sayıda gogol ve tolstoy çevirisi de vardır. başta (sansürlü olduğu gerekçesiyle) karamozov kardeşler olmak üzere, ecinniler, öteki ve anna karenina romanları büyük eleştirilere maruz kalmıştır. emekli bir asker olan mehmet özgül ise çehov çevirileriyle tanınır, ki çehov külliyatını çevirmiştir. bunun yanında budala ve yer altından notlar çevirileriyle tanınır. budala çevirisi, çeviribilim camiasında ağır saldırılara maruz kalmıştır, ancak birçoğu kanaatimce haksızdır. nobel ödüllü rus yazar aleksander soljenitsin'in ivan denisoviç'in bir günü çevirisi de özgül'e ait eleştirilen tercümelerden biridir. sözlükte bir örneği için; #61531748
mehmet özgül'ün ve ergin altay'ın çok sayıda olumsuz eleştirilere hedef olması onları başarısız kılmaz. dediğim gibi yüzlerce rusça tercümanın arasından bu isimleri burada ele alıyor olmamız, insanların onlar hakkında konuşuyor ve de en önemlisi büyük yayın evlerinin onlarla çalışıyor olması meziyet ispatları için kafidir.
gelelim son ve efsane kuşağa: ayşe hacıhasanoğlu ve mazlum beyhan
ayşe hacıhasanoğlu en iyi karamazov kardeşler çevirisini yapan mütercim olarak biliniyor. çeviri de en sıkıntılı eserlerden biri olan bu eseri ilk defa sansürsüz yerli yerinde çeviren kişidir. mazlum beyhan ise rus edebiyatını muazzam bir başarıyla dilimize kazandıran çevirmendir. belki de en iyisidir. bazı okurlar rus edebiyatını mı yoksa mazlum beyhan'ı mı severler kararsızdırlar. şu ya da bu eseri diye örnek vermeyeceğim. elinden çıkan her eser okunur, zor kusur bulunur.
son olarak bir de bonus vereyim: koray karasulu
1975 doğumlu oldukça genç bir çevirmen. yine karamozov kardeşler'i en az hacıhasanoğlu kadar başarılı çeviren biri. belki ilerde daha güzel çeviriler yaparak en iyisi olur. olur mu olur...