Alfabetik Bir Sayı Sistemi Kullanarak Kelimelerden Anlam Çıkaran Ebcet Hesabı Nedir?
ebcet hesabı... geleneksel arap alfabesinin sıralanışından (elif, ba, cim, dal) ilk dört harfin okunuşları sonucu "ebced" şeklinde türetilmiştir. kelime ve cümlelerin sayısal değerlerini hesaplama işlemine de ebced hesabı denir.
kökeni tâ mısır hiyerogliflerine kadar dayananan bir hesaplama/ şifreleme sistemidir bu esasen. arapça'ya ise ibranice'den geçmiştir bu hesaplama sistemi.
zaman içinde geçmişten ve gelecekten haberler, sırlar getirdiğini söyleyen bazı kimseler ebced hesabının gizemli bir hâl almasını sağlamışlardır. bu kimselerin en bilinenlerinden biri hiç şüphesiz hurufîliğin kurucusu fazlullah-ı hurufî'dir.
tasavvufta da bolca kullanılan ebced hesabı ile ilgili şöyle bir örnek verelim;
"el- hikmetü'l ilahiyye" ifadesi ile "sufî" kelimesinin ebced değeri aynı olduğu için tasavvufta sufî kişinin "allah'la bilen kişi (ârif billah)" olduğu görüşü vardır.
en çok kullanıldığı alanlardan biri de tarih düşürme alanıdır
şairler ebced hesabı ile şiirlerinin özellikle sonuna seçtikleri kelime yahut kelimeler ile ölüm, doğum, büyük bir tarihî olay vb. durumların tarihlerini düşerler. günümüzde bize tarih konusunda fazlasıyla bilgi vermektedir bu ebced hesabıyla yazılmış şiirler.
halk arasında da ebced hesabı ile ilgilenme durumu yaygındır. hatta doğan çocuğa doğduğu tarihin ebced hesabına göre isim verme geleneği osmanlı'da hatta cumhuriyetin ilk yıllarında dahi devam etmiştir. meselâ şair mehmet akif ersoy'un babası, hicri 1290'da doğan şaire bu usûlle " ragıyf " adını vermiş ancak kendisinden başka kimse şaire bu isimle seslenmemiştir ki onun yerine âkif demeyi tercih etmişlerdir.
ayrıca cefr adı verilen ve gelecekteki gerçekleşecek olaylarla ilgili bilgilere ulaşmanın mümkün olduğuna inanılan bir ilim çeşidi de yine ebced hesabı ile kutsal kitaplardan, hadislerden vs. seçilen kelime ve cümlelerin incelenmesiyle var olmuştur.
özellikle astronomide de müslüman âlimler ebced hesabına çokça başvurmuşlar, zaman zaman bazı olayları da bilmişlerdir.
türk bayrağındaki hilâlin ebced değeri 66'dır.
allah kelimesinin ebced değeri de 66'dır ve edebiyatımızda zaman zaman buna değinilir.
türkçe bir deyim olan " işi 66'ya bağlamak " sözü de bu hesaptan türemiştir. allah'a havale etmek manasına gelir.
günümüzde ise daha ziyade bazı şarlatanların televizyonlara çıkıp gizemli bir dille gelecekten haberler verip kur'an-ı kerim'in sırlarını çözdüklerini iddia ettikleri programlarda karşılaşırız ebced hesabı sözü ile.
harflerin sayısal değeri şu şekildedir
elif1
be2
cim3
dal4
he5
vav6
ze7
ha8
tı9
ye10
kef20
lâm30
mim40
nun50
sin60
ayın70
fe80
sad90
kaf100
rı200
şın300
te400
se500
hı600
zel700
dad800
zı900
gayın1000