Amerika, Rusya ve İngiltere Gibi Ülkelerdeki Özel Kuvvetler Neler Yapıyorlar?
özel birlikler, geleneksel savaşta akın, sabotaj, gerilla harekatı ve istihbarat toplama gibi işler; gayri nizami savaşta ise her türlü kontr-gerilla harekatı ile bul ve yok et operasyonları için yetiştirilmiş, yüksek nitelikli birliklerdir.
düşman hatları gerisinde kurtarma ve yönlendirme görevleri yapan uzman personel de bazı ülkelerde bu kategoride yer almaktadır. günümüzde özel birliklerin personeli çoğu zaman ağırlıkla subay-astsubay taifesinden oluşmakla birlikte kimi zaman diğer uzman ve profesyonel personel de bunlara katılabilmektedir. özel birliklerin çok sıkı bir eleme sürecinden geçen nitelikli savaşçıları bünyesine alması bütün ülkelerde diğer sınıfların ve komuta kademesinin tepkisine neden olmakta, bu durumun diğer birlikler için gerekli liderlerin seçildiği havuzu küçülttüğü ileri sürülerek itiraz edilmektedir. bu nedenle özel birliklerin kurulması dirençle karşılanmış ama savaşlarda yukarıda sayılan operasyon türlerinin giderek artması bunların gelişimini kaçınılmaz hale getirmiştir.
yukarıda sayılan işleri yapan akıncı tipi birlikler yeni olmamakla birlikte, boer savaşı sırasında hareketli küçük birliklerin ingilizleri ne kadar zorladığının görülmesiyle dikkatler bu yana çekilmeye başlanmıştı. keza alman generali paul von lettow-vorbeck'in kuvvetleri birinci dünya savaşında doğu afrika'da sayıları kendilerinden 10 kat fazla sayıda ingiliz kuvvetiyle köşe kapmaca oynamıştı. diğer yandan , müttefikler de arabistan'da lawrence başta olmak üzere birçok yerde düzensiz kuvvetlerden yararlanma yoluna gitmişlerdi. demek istediğim şu ; büyük orduların hepsi bu deneyleri kendilerine göre yorumlayarak farklı özel birlikler kurdular.
ingilizler 1940 yılında soe (special operations executive) ile özel harekat birliklerini oluşturmaya başladılar
soe birimleri genel olarak işgal altındaki ülkelerde direnişçileri desteklemekle birlikte fransa kıyıları ve yakın adalara akınlar için kurulmuş küçük bir özel birliği de bünyesinde barındırmaktaydı. gene aynı yıl ingilizler kuzey afrika'da long range desert group adı verilen bir özel harekat birimi oluşturdu. bunlar çölde keşif yapan, fırsat bulunca da ikmal hatları ve özellikle de havaalanlarına baskın yapan küçük birimlerdi. 1941 yılında bu grup almanların "hayalet binbaşı" olarak söz ettikleri david stirling liderliğinde 1.sas (special air service) alayı olarak örgütlendi. 1943 yılında 2.sas alayı oluşturuldu. bu birliklere bağlı birimler afrika, ege ve akdeniz'de çeşitli operasyonlara katıldılar. 1944 başında bütün sas birlikleri bir tugay haline geldi. fransa başta olmak üzere avrupa'da faaliyet gösterdiler. sas birlikleri savaştan sonra değişik örgütlenmeler geçirmekle birlikte malezya , vietnam, falkland adaları, ırak savaşları, umman , irlanda ve bosna başta olmak birçok bölgede sayısız operasyona katıldılar. bunların 1980 yılındaki rehine krizi sırasında londra'daki iran elçiliğine yaptığı baskın da taktik olarak örnek bir operasyon olarak kitaplardaki yerini aldı. diğer yandan bunlar birçok bölgede sivillerin öldürülmesi dahil çeşitli savaş suçları da işlediler. ikinci dünya savaşının diğer önemli özel birlikler arasında yine ingiliz generali orde wingate'in burma'da kurduğu "chindits" olarak anılan akıncı birlikleri ile amerikalı general frank merill'in gene burma'da görev yapan "merrill's marauder's" adı verilen akıncı kollarıdır.
ikinci dünya savaşı sırasında kurulan diğer bir özel kuvvet ise almanların brandenburgers birliğidir
1939 sonbaharında ordu içinde, ama istihbarat örgütü abwehr'in gözetimi altında kurulmuştur. kısa sürede büyüyerek tabur, sonra alay ve nihayet tümen haline getirilmiş ve bütün harekat alanlarında operasyonlara katılmıştır. düşman hatları gerisinde operasyon yapabilecek şekilde yüksek eğitim verilen bu birlikler her türlü silahı kullanabilme, arazide hayatta kalabilme, yakın dövüş , denizcilik, sabotaj , bomba , radyo kullanma, istihbarat toplama, yabancı diller ve yabancı ordular ile paraşütçülük konularında bilgi sahibi oluyorlardı. 1943 yılında waffen-ss yani ss savaş birlikleri de kendi özel kuvvet birimlerini oluşturdular. hitler'in komandosu olarak ünlenen otto skorzeny komutasındaki bu birlik hava kuvvetlerine bağlı bir özel operasyonlar filosu tarafından destekleniyordu. mussolini'nin gran saso tepesinden kaçırılması (ki bu olaydan sonra hitler ona brandenburg tümeninden 4000 asker ve subay alması için izin vermişti).20 temmuz darbesinden sonra berlin'de duruma hakim olması, macaristan diktatörü horty'nin ele geçirilmesi, ardenler taarruzunda amerikan askeri kıyafetinde sızma gerçekleştirerek kargaşalık yaratması skorzeny'nin birçok operasyonundan en bilinenleridir. bu arada alman donanmasının da küçük bir özel harekat birliği kurarak avrupa kıyılarında birçok operasyon yaptığını da ekleyelim.
mihver güçlerinin en başarılı özel deniz operasyonlarını italyanların insanlı torpiller kullanan onuncu hafif filotilla özel birliği gerçekleştirmiştir. (deniz komandolarının da ilk örneklerindendir bu herifler (bkz: #87147133) (bkz: navy seals) bunlar cebelitarık'ta iki şilep ve bir tanker, girit'te ise york kruvazörü ile bir şilebi batırmışlardı. malta'da çok kayıp verdikleri bir operasyondan sonra iskenderiye limanında valiant ve queen elizabeth zırhlılarını batırıp karaya oturtmuşlardı.
abd ise özel birlikler konusuna çok önem veren bir ülke oldu
ikinci dünya savaşı sırasında kurulan oss (office of strategic services) hem almanya, hem de japonya'ya karşı özel operasyonlar yürütmüştür. topyekun nükleer savaş stratejisinin benimsendiği 1945 sonrasında bu alandaki çalışmalar azalmış, ne var ki kore savaşı sırasında bunlara ihtiyaç duyulmuştur. kore'de oluşturulan birlikler kuzeyde düşen pilotların kurtarılması ve sabotaj işlerinde kullanmışlardır. 1952 yılında kore'de elde edilen deneylerle özel kuvvetler adını taşıyan ilk komutanlık kurulmuş, bu yıllarda esnek muharebe stratejisine geçilmesiyle birlikte bu alana daha fazla önem verilmeye başlanmıştır. küba ve hindiçin olaylarının geliştği dönemde john f. kennedy, özel kuvvetlere yeni bir ruh vermeye çalışmış ve yeşil bere simgesi bazı özel birliklerin alameti haline gelmişti. vietnam'da özel kuvvetler arasında uzun menzilli keşif birimleri (lrrp) donanma seal timleri , deniz piyadesi keşif birlikleri, hava kuvvetleri komandoları (airborne) , özel operasyon müfrezeleri ve ileri hava kontrolörleri muharebe timleri gibi birlikler görev almıştır. keza örtülü operasyonlara destek veren bazı askeri yardım birimleri de diğerleri gibi özel birlik kategorisi içinde mütalaa edilmiştir. bunlarla birlikte avustralya yeni zelanda ve kore özel kuvvetleri de vietnam'da görev yapmıştır. takip eden dönemde özel kuvvetler daha da geliştirilmiş ; deniz piyadeleri hariç kara, hava ve deniz kuvvetlerine ait birimlerin hepsi 1987 yılında bir tek komutanlık içinde birleştirilmiştir. bu arada ranger (keşif ve akıncı) birlikleri artırılmış , bunlara sivil işler ve psikolojik harekat birimleri, seal destek birimleri, hava kuvvetleri özel operasyon birimleri, delta force (ki bu heriflerin tahran'daki rehineleri kurtarma operasyonu ilk adımda fiyasko ile sonuçlanıp harekat yarıda kesilmişti). özel operasyon hava destek alayı, helikopter birlikleri ve başka birimler eklenmiştir. iran operasyonunda farklı servislerden gelen birimlerin birlikte harekatı başarısız olunca, özel birliklere başta helikopterler olmak üzere organik hava birimleri eklenmiştir. yaklaşık %20'si subay olmak üzere toplam personeli 45.000'in üzerinde olan abd özel kuvvetleri başka yerlerin yanı sıra panama'da, granada operasyonunda, körfez ve ırak savaşlarında, somali'de kullanılmış olup daha sonra ırak, afganistan ve pakistan'da yoğun şekilde görev yapmışlardır. 2000'li yıllarda, herhangi bir anda en az 5000 özel kuvvetler mensubunun abd dışında ortalama 60 farklı ülkede görevli olduğu ifade edilmektedir.
diğer ülkelerin özel kuvvetlerine gelince
rusların düşman hatlarının gerisine akın yapmak üzere yetiştirdikleri "spetsnaz" kuvvetleri, fransızların paraşütçü ve yabancılar lejyonu birlikleri, israil'in keşif birlikleri adı verilen çeşitli özel birimleri sayılabilir. asya'da tayland'ın tümen büyüklüğünde özel kuvvet birliği , güney kore'nin 7 özel kuvvet tugayı bu birimlere verilen önemin giderek artmasının göstergeleridir. "bordo bereliler" olarak bildiğiniz türk özel kuvvetleri ise 1992 yılında ayrı bir komutanlık olarak örgütlenmiş, sırasıyla tugay, tümen ve 2006 senesinde kolordu seviyesine çıkarılmıştır. doğal olarak bu sayısal anlamda bir kolordu da değildir efendim. (bkz: özel harp dairesi)
"bordo bereliler"in yanında muharebe arama kurtarma (mak) , sat-sas komandoları , deniz piyade keşif timleri görev alanları itibariyle hemen hemen aynı faaliyet gösterirler.
gelecekte özel kuvvetler operasyonlarının giderek öne çıkacağını düşündürten emareler çok fazladır. gayri nizami savaşların artması, teknolojik gelişmeler ve dünya nüfusunun yarısından fazlasının kentlerde yaşaması özel birliklerin önemini artıracaktır.
profesyonel orduya da selam çakmış olalım.