Amerikalıların Vietnam'dan Çekilmesinde Payı Olan Devasa Tüneller: Cu Chi
komünistlerin tarafında yer alan ve güneyde konuşlanmış olan gerilla kuvveti vietkong'un (vietnam ulusal kurtuluş cephesi) 1940'larda fransızlara karşı verilen bağımsızlık savaşından beri saygon (bugünkü ho chi minh şehri) yakınlarındaki cu chi bölgesinin altına tüneller kazıyorlardı. 1960'lara gelindiğinde bu tünel ağı 250 kilometre uzunluğuna ulaşmıştı.
amerikalılar yer üstünde bir savaş vermeyi planlıyorlardı fakat bunun yerine, yer altı tünel ağlarını kullanan bir vietkong gücüyle karşılaştılar. tüneller, amerikan ordusunun askeri üstünlüğüne rağmen vietkong'a büyük bir avantaj sağlıyordu. vietkong, çok sayıda amerikalı askerin ölümüne yol açtı ve abd'nin 1973'te geri çekilmesinde büyük payı olmuştur.
vietkong'un küçük yapılı gerillalarının sığmasına yetecek genişlikte fakat amerikalıların sıkışacağı bu küçük ve dar tüneller çoğunlukla el aletleri kullanılarak kazılmıştı. tünellerin içerisindeki koşullar değişkenlik gösteriyordu ama genellikle korkunçtu. karanlık ve tehlikeli tünel ağı; karıncalar, zehirli çıyanlar ve diğer ölümcül yaratıklarla doluydu.
aralarında sivil ve çocukların da bulunduğu binlerce vietkonglu savaş sırasında yer altında yaşadılar. yemeklerini burada yediler, burada okullarına gittiler, burada evlendiler. yalnızca mahsulleriyle ilgilenmek için tünellerden dışarı çıkıyorlardı.
yeryüzüne açılan kapat şeklindeki kapıları ve gizli çıkışları kullanarak aniden ortaya çıktıkları sürpriz saldırılar yapmak için bu tünelleri kullanan vietkonglular, tehlikelere karşı her zaman hızlı ve doğaçlama çözümler üretmeleriyle nam salmışlardı. buna bir örnek verecek olursak, amerikalılar tünellerin girişlerini bulmak için arama köpeklerini yollamaya başladığında, vietkong birlikleri kokuyu maskeleyip köpekleri kandırmak amacıyla ölmüş amerikalı askerlerden aldıkları üniformaları kullandılar.
abd ve avustralyalı birlikler başlangıçta göz yaşartıcı gaz, el bombası ve başka silahlarla vietkongluları tünellerden dışarı çıkarmayı denediler. bu yöntemler başarısız olunca tünel fareleri olarak adlandırdıkları bir birlik oluşturan abd ve avustralyalı konsorsiyum tamamen olmasada kısmen başarılı sonuçlar elde etmişlerdi.
tünellerin zamane koşullarına göre tasarım dehasıydı adeta. özelliklerinden bazıları
1. havalandırma delikleri ile düşmanlarını kandırıp üssün başka bir yerde olduğuna inandırmak için, yer altı mutfaklarından çıkan yemek buharlarını tünellere uzak noktalardan dışarı verirlerdi.
2. punzi tuzağı dediğimiz tuzaklama ile izlerini sürecek muhtemel düşmanları durdurmak için, yer altına inen sahte girişlere bambu kazıkları ile donatarak düşmana fake tuzaklar kurmuşlardı.
3. toplantı odaları ise tünellerin farklı bir olayı. olası vietkong saldırı veya savunma hamlelerinin planlandığı geçici odalardı bunlar.
4. savaşın olmazsa olmazı mutfak. yüzeye yakın yerlerde bulunan bu mutfaklar pirinç gibi basit yiyecekler pişiriliyordu. yüzeye yakın olan bu odacıkların buharları ise aldatmaca için başka bir yerden dışarı verilirdi.
5. en elzem hususlardan birisi ise kiler. vietkonglular bazen hiç dışarı çıkmadan günlerce tünellerde kalıyorlardı. bu riski göz alamayanlar için ise yeterli erzağa duyulan ihtiyaç bu kilerlerden elde ediliyordu.
6. bu odacıkların arasındaki bağlantıyı sağlayan koridorlar. yani tüneller. oldukça dar ve sürünerek geçilebilen bu tüneller bir kere içeri girildiğinde geri dönüşün neredeyse imkansız olduğu darlıkta olan yapılardı.
7. tünel içerisindekilerin yatabileceği yer için temin edilen yatakhaneler. yer altına adeta karınca yuvası gibi düşünülen bu yapıdaki bölümlerden birisi. gün içerisinde sık sık istirahat eden vietkonglular, saldırı veya yiyecek tedariği için gece, karanlık çöktüğünde dışarı çıkarlardı.
8. revir. her tarafa yayılan hastalıklarla mücadele için kurulan odacıklardan birisi daha. savaş zamanında sıtmadan dolayı çok sayıda kayıp veren vietkonlular aynı zamanda bağırsak parazitinden de müzdaripti.
9. hava saldırılarına karşı sığınaklar. abd'nin tünellerini yok etme umuduyla halı bombardımanına başladığında, bu sığınaklar vietkonglulara koruma sağlamanın yanında yaklaşan uçak sesinin zamanında duyulmasını mümkün kılan odacıklardı.