Antik Mısır'da Bok Böcekleri Neden Tanrısal Bir Konumda Görülüyorlardı?
bok böceği... ismi nedeniyle bu böceklere pis böcek gözüyle bakarız belki de. fakat bok böceği aldatıcı derecede mütevazı bir yaratıktır aslında. mütevazı biraz garip oldu ama, kelimenin tam anlamıyla yavrularını sıcak ve besin dolu bir kaka topunun içinde büyütüyorlar. birbiriyle ya da başka bir rakiple karşılaştıklarında inanılmaz güç gösterileri yapmaları ve ayrıca yeterince takdir edilmeyen bir ekolojik rol oynamaları takdir edilesidir.
bugün bu hayvanlar çok önemsenmese de yıllar önce durum böyle değildi. gelin şimdi hep beraber geçmişe bir yolculuk yapalım ve bu arkadaşların mısır mitolojisinde neden bu kadar önemli yer tuttuğuna bir bakalım. çünkü o dönemlerde bu arkadaşlar bir tanrının enkarnasyonu konumundaydı.
bu anlamak için ilk önce insanın aklının yarattığı khepri'ye bir bakalım
tabii ki khepri zihnimizde ilk doğduğunda belki de tasviri yukarıdaki resim gibi değildi
bundan dolayı güneşle ilişkilendirilmişti kendisi. çünkü güneş yaşadığımız dünyaya hayat veriyordu, ışığıyla bizi tehlikelerden koruyordu ve ona bakamıyorduk bile. işte bu yüzden khepri güneşi her gün yuvarlayarak öldürüyor ve sabah tekrar yaratıyordu.
bir gün eski mısırlılar, bok böceklerinin güneşe benzeyen gübre toplarını yerde yuvarlandıklarını fark ettiler ve haftalar sonra yer altı odalarına getirilmiş bu toplardan yeni, kendisi gibi böceklerin ortaya çıktığına tanık oldular. tabii o dönemde bu olayın sebebinin kakanın içine bırakılan yumurtalar olduğunu bilmiyorlardı.
işte tam da bundan dolayı bu böceği, khepri'nin bir enkarnasyonu yani dünyada vücut bulmuş hali olarak gördüler. yukarıda da söylediğimiz gibi khepri güneş ile ilişkilendirildiğinden dolayı bedenin dirilişini sembolize edilmişti ve biz onu, yeni bok böceklerinin hareketsiz maddeden ortaya çıkması şekline benzer bir şey olarak anlıyorduk.
böyle anladığımızdan itibaren bok böceklerinin de popülaritesi mısırda hızla artmaya başladı. dolayısıyla bok böceği şeklindeki muska ve muskaların tanrının gücünü ve korumasını çektiğine ve takan kişinin yeniden doğuşunu güvence altına aldığına inanılıyordu.
ayrıca bakınız
bok böcekleri ne kadar da eski krallık zamanında ortaya çıkmış olsalar da o zamanlar daha çok hanedan veya diğer işler için kullanılan düğme mühürler olarak kullanılmaktaydı. orta krallık zamanına gelindiğinde ise bok böcekleri hayata biraz daha girerek günlük yaşamın nesneleri haline gelmiş, çoğunlukla liderlerin veya yetkililerin isimlerinin yazılı olduğu ve resmi parşömen mühürler olarak kullanıldığı görülmüştür.
yeni krallık dönemine gelindiğinde ise bok böcekleri bugün bildiğimiz dini önemine kavuşmuş ve tanrıların veya dini figürlerin isimleriyle yazılmıştır. özellikle mumyalar içine konulan kalp bok böcekleri olarak bilinen daha büyük bok böcekleri, ölen kişiye öbür dünyada yardım etmek için cenaze bağlamında da kullanıldı. ya bir mezara ya mumya sargılarının içine ya da direkt bedenin içine konularak, özellikle de kalbin üstüne yerleştirilerek kişiyi ölümden sonraki yolunda kişiye yardım etmesi bağlamında çeşitli tılsımlara dönüşmüşlerdir.