TARİH 19 Ocak 2022
21,6b OKUNMA     407 PAYLAŞIM

Antik Roma ve Antik Yunan'da İnsanlar Birbirine Nasıl Lanet Ediyordu?

Günümüzde insanların birbirine nasıl lanet okuduklarını biliyoruz. Soyun kurusun, ocağın sönsün, gün yüzü göreme vs. Peki Antik Yunan'da ve Antik Roma'da insanlar ne yapıyordu? O dönemde insanlar Defixiones adı verilen lanet tabletlerini kullanmışlar birilerine lanet okumak için.

defixionesler, lanet tabletleridir. günümüz insanının nasıl lanet ettiğini üç aşağı beş yukarı biliyoruz. farzı misal: ocağın sönsün, soyun kurusun ve hatta (evlerine ateş soksun, yuvalarını yıksın)... peki, antik roma ve eski yunan medeniyeti insanlarının lanetlerini merak eden var mı? bu lanetlerden bir potpori yapmadan önce defixiones neymiş, bir bakalım. sonra ortaya karışık antik çağ lanet derlemesi bırakalım.

arkeologlar tarafından kullanıldığı şekliyle defixiones kelimesi, antik roma terimi olan tabulae defixiones'ten gelmekteymiş ve tam tercümesi lanet tabletleri anlamına denk düşüyor. lanet etmek ya da tanrılardan bir kişinin lanetlenmesini istemek maksadıyla antik roma ve antik yunan medeniyetlerinde kullanıldılar. üstelik her seviyeden insanlar arasında çok yaygın olarak kullanılmışlar. soğuk, ağır, uğursuz, donuk görünümü ile üzerine lanet yazılmasına mantıken uygun olarak düşünülen kurşun levhalara yazılmışlar.


bu kadar açıklamadan sonra, şimdilerde unesco dünya belleği kaydına giren bu tabletlerdeki lanetlerden bazılarını görelim, bakalım antik dönem insanları nasıl lanet okuyorlarmış?

roma rezervuarı'nda rastlanılan ve şu anda roma hamamları müzesinde bulunan bath lanet tabletlerinden bir örnek:

'vilbia' hırsızına lanet olsun: vilbia'yı benden alan kişi su kadar sıvı olsun. velvinna, exsupereus, verianus, severinus, agustalis, comitianus, catus, minianus, germanilla (veya) jovina olsun, onu bu kadar iğrenç bir şekilde yutan (yiyen-çalan) dilsiz olsun! (vilbia'nın çalınan bir kız çocuğu olma ihtimali yüksek)
...

british museum'da bulunan ve tanrı merkür'e hitaben yazılan, çalınan bir mülkün geri iadesine ilişkin lanet:

merkür'e verilen ve kaybolan eldivenlerin intikamını aldığı levha (kurşun); onları çalandan kan ve sağlık al! bu eldivenleri alan kişiye mümkün olduğunca çabuk lanet sağla!
...

british nuseum'da bulunan küfür lanet tableti:

''tretia maria'ya ve onun hayatına, zihnine, hafızasına, karaciğeri ve ciğerlerinin birbirine karışmasına ve onun sözlerine, düşüncelerine ve hafızasına lanet ediyorum; bu nedenle, saklanan şeyleri konuşamayabilir veya yapamayabilir...''


barh lanet tabletlerinden diğer örnekler:

-''kaybettiğim altı gümüş parayı tanrıça sulis'e verdim. "onları aşağıda yazılı olan isimlerden almak tanrıçaya düşer: senicianus ve saturninus ve anniola."

-"solinus, tanrıça sulis minerva'ya. banyo tuniğimi ve pelerinimi tanrısallığına ve majestelerine veriyorum. erkek olsun, kadın olsun, köle olsun hür olsun, bana zulmedene, kendini ifşa etmedikçe ve o malları mabedinize getirmedikçe uyku ve sağlık verme.”

-"docimedis iki eldiven kaybetti. onları çalan kişinin, tayin ettiği mabette aklını ve gözünü kaybetmesini isterim.”

-"deomiorix'i evimden çalanı lanetliyorum. kim (malımı) çaldıysa, tanrı onu bulacaktır. bırakın onu kendi hayatıyla geri alsın.”

pella laneti tableti:

-"thetima ve dionysophon'un ritüel düğünü ve evliliğini yazılı bir büyüyle bağladım.

hem dul hem de bakire kadınlar, ama özellikle thetima'dan ve ben makron'a ve daimones ve (sadece) tekrar kazmam ve açmam ve bunu okumam gerektiğinde, dionysophon'la evlenebilsin diye, ama daha önce değil, çünkü onun benden başka bir kadınla evlenmesini istemiyorum ve [ben] dionysophon ile yaşlanırım, başka kimse yok. ben sizin duacınızım: acıyın, sevgili daimones, çünkü ben tüm sevdiklerimin dagina'sıyım ve terk edildim. ama [bunu] benim hatırım için koruyun ki bu şeyler olmasın ve zavallı thetima sefil bir şekilde yok olsun. böylece mutlu ve kutsanmış olayım.


roma bath lanet tabletlerinden hırsızlık laneti:

magic in the ancient greek world` kitabı

-bir kimse, ister köle ister hür olsun, sustuğu veya onun hakkında bir şey bildiği müddetçe, kanına, gözlerine ve her uzvuna lânet olunabilir ve hatta (bağırsakları), bütün (bağırsakları) yemiş olabilir. yüzüğü çalmış veya gizli kalmış olsun.