Apollo 11 Görevinde Astronotların Ay'a Bıraktığı Bayraklara Ne Oldu?
mürettebat ay'dan roketle ayrıldığında bayraklar ayakta kalsa bile, ay yüzeyine ilk dikildikleri zamankiyle aynı durumda olmadıkları neredeyse kesin.
55 yıl önce yani temmuz 1969'da neil armstrong ve buzz aldrin'in iki buçuk saatlik ay yürüyüşü macerası sırasında, apollo 11'in eski ay yüzeyine bayrak dikmesi sadece 10 dakika sürdü.
ancak veksillolojik tarihteki bu çığır açan olay, "ay'ın sahibi kim?" konusunda politika bayrak direğine çekilen pek çok tartışma, müzakere ve erken endişelerden yoksun değildi. (vexillology, bayrakların tarihi, sembolizmi ve kullanımıyla ilgilenen bilim dalıdır.) bkz; sheldon cooper presents fun with flags: episode 1
matthew ward, iskoçya'daki dundee üniversitesi'nde tarih alanında kıdemli öğretim görevlisidir. amerikan bayrağının belirgin bir şekilde güçlü olduğuna ve apollo ay inişlerinden 9/11'de dünya ticaret merkezi'nin enkazı üzerine bayrak diken itfaiyecilere kadar amerikan tarihinin neredeyse her önemli olayının görüntüsünde yer aldığına dikkat çekiyor. ward, "anlam yüklü başka bir bayrak düşünmek zor. yıldızlar ve çizgiler tüm bir ulusun ruhunu, tarihini ve kimliğini ifade ediyor," diye belirtiyor.
sembolik faaliyet
1990'ların başında, o zamanlar houston, teksas'taki hernandez engineering ınc.'de çalışan anne platoff, "where no flag has gone before: political and technical aspects of placing a flag on the moon" (daha önce hiçbir bayrağın gitmediği yer: ay'a bayrak dikmenin siyasi ve teknik yönleri) başlıklı bir nasa yüklenici raporu hazırladı. (bkz: nasa/@justin mcleod) rapor için link
platoff, apollo 11'in ay'a bayrak dikmesinin tamamen sembolik bir faaliyet olduğunu açıklıyor. amerika birleşik devletleri'nin birleşmiş milletler dış uzay antlaşması'nı imzalamış olması, bu antlaşmanın ay üzerinde herhangi bir toprak talebini engellediğini belirtiyor.
platoff, "yine de, olayın uygunluğu konusunda yerel ve uluslararası tartışmalar yaşandı," diye açıklıyor. kongre, nasa'nın yalnızca amerika birleşik devletleri tarafından finanse edilen görevler sırasında ay'a diğer ülkelerin veya uluslararası kuruluşların bayraklarını açmasını engellemek için nasa'nın ödenek tasarısını değiştirdi.
platoff raporunda, ay'ın yasal statüsünün, ay yüzeyinde bir abd bayrağının bulunmasından açıkça etkilenmeyeceğini, "ancak nasa'nın bunun sonucunda ortaya çıkabilecek uluslararası tartışmanın farkında olduğunu" belirtiyor.
bayrak direği tasarımı:
platoff raporunda, apollo bayrak dikme töreninin nasa mühendislerine teknik zorluklar da yaşattığına dikkat çekiyor.
platoff, "ay'ın atmosferinin olmamasının etkilerini ortadan kaldırmak için bayrağın rüzgarın yardımı olmadan 'dalgalanmasını' sağlayan yatay bir çubuğa sahip bir bayrak direği tasarladılar. tasarımda dikkate alınan diğer faktörler ağırlık, ısı direnci ve uzay giysileri hareket kabiliyetlerini ve nesneleri kavrama yeteneklerini kısıtlayan astronotlar tarafından kolayca monte edilebilmesiydi," diye açıklıyor.
apollo 11'den buzz aldrin daha sonra life dergisi için yazdığı bir makalede, bayrağa bakarken "o anda dünyadaki tüm insanların neredeyse mistik bir birleşmesini" hissettiğini söyledi.
aldrin ayrıca, kendisi ve armstrong'un houston'da yerel olarak 5,50 dolara satın alınan flamayı nasıl dikebildiklerini de anlattı.
aldrin, "tozlu yüzeyin hemen altında, alt toprak çok yoğundu," diye hatırladı. "bayrak direğini sadece birkaç santim içeri itebildik. pek sağlam görünmüyordu."
güneş çürümesi
platoff araştırmasını yürütürken, apollo ay yürüyüşçüleri tarafından ay'a dikilen altı bayrağın aynı boyutta olmadığını keşfetti.
ayrıca, programın son ay görevi olan aralık 1972'de dikilen apollo 17 bayrağı benzersiz bir şekilde dikkate değerdi; bu bayrak, diğer apollo görevleri sırasında görev operasyonları kontrol odası'nda sergilenmiş ve daha sonra son ay yürüyüşü ekibi eugene cernan ve jack schmitt tarafından ay'a yerleştirilmişti.
bugün bu bayrakların durumunun ne olduğu bilinmiyor. mürettebat ay'dan roketle ayrıldığında bayraklar ayakta kalsa bile, ay yüzeyine ilk konuşlandırıldıkları zamankiyle aynı durumda olmadıkları neredeyse kesin. platoff, "büyük olasılıkla bayrağın naylonu uzun süre güneş ışığına maruz kalmanın bir sonucu olarak bozulmuştur," diye düşünüyor ve bu yıkıcı sonucu "güneş çürümesi" olarak adlandırıyor.
platoff, ay bayraklarının muhtemelen kırılgan hale geldiğini ve zamanla parçalanmış olabileceğini söylüyor. platoff, ay bayraklarına yönelik bir diğer zarar verici tehdidin de ay'a özgü meteoroid çarpmaları olduğunu belirtiyor.
platoff şu anda santa barbara'daki california üniversitesi'nde kütüphaneci, tarihçi ve veksillolog olarak çalışmaktadır.
platoff haber kanalına verdiği demeçte, "makalelerde görmeye devam ettiğim bir şey, bayrakların güneş ışığına maruz kalmaktan dolayı beyazlamış olacağı. bu durum dünya'daki bazı bayrakların başına gelse de, söz konusu kimyasal süreçten ve bunun ay ortamında gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinden emin değilim," diyor.
aranıyor: eleştirel düşünme
platoff'un 2011 tarihli araştırma makalesi "six flags over luna: the role of flags in moon landing conspiracy theories"de (luna üzerinde altı bayrak: ay'a iniş komplo teorilerinde bayrakların rolü) yazdığı gibi, bayraklar ayakta kalsa da veya ay'ın zorlu ortamına onlarca yıl maruz kalsa da, "insanın uzayı keşfinin bir sembolü olarak mirası bozulmadan kalıyor."
platoff, bu görüntülerin öneminin açıkça, "bu tarihi girişime katılanların ölümünden çok sonra devam edeceğini" söyledi.
apollo ay inişlerinin sahte olduğuna dair komplo teorilerini destekleyenlere gelince, platoff bu konuda kararlı.
platoff, basına verdiği demeçte, "ay'a iniş aldatmacası komplolarını çürütmek zor değil," diye açıkladı. "apollo inişlerinin gerçek olduğunu ve insanların ay yüzeyinde yürüdüğünü kanıtlayacak pek çok kanıt var."
ay'a gerçekten gidildi mi?
platoff, asıl sorunun insanlara eleştirel düşünür olmayı öğretme ihtiyacı olduğunu da sözlerine ekliyor.
"apollo programı'na dahil olan herkesin elli beş yıldır aldatmacayı sürdürmek için bu düzeyde bir işbirliği içinde olmasının mümkün olduğunu gerçekten düşünüyor musunuz? yoksa birlikte çalışan insanların, astronotları ay'a indirme ve onları güvenli bir şekilde eve getirme hedefine ulaşmak için bilim ve teknolojinin gücünden yararlanabilmeleri daha mı makul?"
platoff, apollo ay inişlerinin gerçekleştiğini inkar eden insanların "istediklerine inanmakta özgür oldukları, ancak bunun onları haklı çıkarmadığı" sonucuna varıyor.
teke tek bilim - 21 temmuz 2019 (apollo 11 ay'a gerçekten indi mi?)