kış mevsimine girmeye başladığımız bu günlerde birçok kişinin başını ciddi bir şekilde ağrıtabilir akünün bitmesi. çünkü aküler soğuk havalarda daha hızlı enerjilerini kaybederler. akülerin kullanım alanı çok geniş. otomobillerde, karavanlarda ya da küçük çaplı deniz taşıtlarında bildiğimiz aküler kullanılıyor. genel olarak otomobillerde kullanılan akülerden bahsediyoruz elbette. bu aküler sessiz sedasız görevlerini yaparken, hiç ummadığınız anda görevlerini sonlandırabilirler. bu yazıda akülerin ömürleri, bakımları ve doğru kullanım şekillerine bakalım.

bir otomobil aküsünün ortalama ömrü 4-5 yıl civarındadır, fakat bu süre birçok sebepten ötürü değişkenlik gösterebilir. günlük kullanım, iklim koşulları, bakımsız kalması ve şarj dinamosu arızaları gibi durumlar akü ömrünü uzatabilir veya kısaltabilir. akü ömrünü tamamladığında önceden bir belirti vermeyebilir; ancak aracınızın elektrik donanımlarında bazı ipuçları ortaya çıkabilir. bu belirtileri önceden fark ederseniz, yolda aniden kalma ihtimalinden kurtulursunuz. şöyle ki; bir markete gitmek için aracınızı stop ettiğinizde ve beş on dakika sonra geri döndüğünüzde aracınız tekrar çalışmayabilir. ilk olarak şu belirtilere göz atalım:

- iç lamba açıkken arabayı stop ettiğinizde, lambanın şiddeti düşüyorsa,

- camlar stop haldeyken yavaş açılıp çalışınca hızlanıyorsa,

- marş yaptığınızda göstergedeki ışıklar kısık hale gelip motor zor çalışıyorsa, bilin ki akü ömrünü tamamlıyordur ya da bir arıza söz konusudur.

"aküyü yeni değiştirdim ama bu belirtiler hâlâ devam ediyor" diyorsanız hemen suçu aküde aramayın. öncelikle şarj dinamosu aküyü yeterli miktarda şarj etmiyor olabilir, akü kutup başları gevşemiş veya oksitlenmiş olabilir. şarj dinamosunun yeterli miktarda şarj edip etmediğini bir elektrikçi hızlıca kontrol edebilir. elinizde bir avometre cihazı varsa, internetteki videoları izleyerek siz de basitçe ölçüm yapabilirsiniz.

eğer şarj dinamosu yeterli miktarda şarj ediyor, akü yeni ama sabahları yine akü bitiyorsa, sistemde bir kaçak olabilir. bu durumda yine bir avometre cihazı veya elektrikçi size yardımcı olacaktır. böyle bir durumda aceleci olmanızda fayda var, aracınız park halindeyken küle dönebilir. park halindeki otomobil yangınlarının hemen hemen tamamı elektrik aksamından kaynaklı oluyor.

akü arızaları

akünün arızaları genellikle bellidir. kutup başı oksitlenir veya gevşer. diğer arızalar fabrikasyon hatalarından kaynaklanabilir ve garanti süresi içerisinde değişimi yapılabilir. akünün bir sebepten darbe alması sonucunda fiziksel kontrolü kesin olarak yapılmalıdır. akü kutup başının oksitlenmesi ayrı bir arızanın belirtisi olabilir. bunu da mutlaka kontrol ettirin.

bakımları

akünün bakımı oldukça basittir. kaputu açarak fiziksel durumunu kontrol edebilirsiniz. bazı akülerin şarj durumunu gösteren bir yuvarlak bölge vardır, oraya baktığınızda rengi siyah ise akü anlık olarak bitmiştir. canlı yeşil ise akü doludur. ayrıca akü kutup başlarını elinizle kontrol etmelisiniz, gevşeme varsa sıkmanız gerekir. oksitlenme görünüyor ise temizlenmesi gerekir. temizlik en iyi şekilde kaynar su ile yapılır; direkt olarak kutup başının üzerine dökün.

akünün en önemli bakımı siz direksiyonda iken gerçekleşir. örneğin ev ile işinize arabayla gidiyorsanız ve bu süre maksimum beş dakika ise; aracı çalıştırdınız, klimayı açtınız, müzik açtınız ve hareket ettiniz. beş dakika sonra stop edip indiniz ve akşam dönerken yine aynısı oldu. bilin ki akü ömrünü tamamlamak üzeredir. akünün sağlam bir şekilde şarj edilmesi için haftada en az dört-beş saat motorun çalışması gerekir. kısa beklemelerde aracınızı stop etmemeye özen gösterin.

yeni bir akü almaya karar verdiyseniz nelere dikkat etmelisiniz? 

ilk olarak şu inanışı bir kenara atalım: "amper gücü yüksek akü arabayı canlı tutar." öyle bir şey yok; amper gücü yüksek bir akü sadece daha fazla elektrik tutar. çıkış akımı bellidir ve değişmez. yüksek amperli bir akü, taksilerde, polis araçlarında veya karavan ve teknelerde işe yarayabilir. taksiler geceleri park halindeyken tepe lambası yanar ve genelde müzik dinlelerler; polis ve ambulans gibi taşıtların telsiz, çeşitli donanımları ve açık kalması gereken uyarı lambaları vardır. karavan ve teknelerin gece elektrik ihtiyacını anlatmama gerek yok. bu nedenle, yüksek amperli bir akü bu tip taşıtlar için gerekliyken, standart kullanıcılar için gerekli değildir. fabrika aracınız için ne önerdiyse onu kullanın.

ancak akü alırken dikkat etmeniz gereken birkaç önemli nokta var. öncelikle aküyü bilinen bir markadan almak en iyisidir. ayrıca akünün yeni üretim tarihli olması değişmez bir kuraldır. akü üretildikten sonra ömrü kısalmaya başlar; yani rafta duran bir akünün ömrü günden güne kısalmaktadır. bu sebeple akü alırken kesinlikle üretim tarihini kontrol edin. marka konusunda elbette varta liderdir, fakat inci akü de varta ile yarışır durumdadır.

birçok soru, göstergedeki akü lambası ile ilgili geliyor. bu farklı bir konu fakat hızlıca yazayım

bu lamba yandığı zaman akü şarj edilmiyor demektir ve kısa bir süre sonra yolda kalacağınızın habercisidir (maksimum 30 dakika). motor çalışır vaziyette iken bu lamba yanarsa, tüm elektrik donanımlarını kapatın ve hızlıca en yakın elektrikçiye gidin. gitmeden önce dikkat etmeniz gereken en önemli konu; bu lambanın yanması kayışlardan birinin koptuğu veya attığına işaret ediyor olabilir. akü lambası yandığında hararet yükseliyor veya direksiyon sertleşme yaptıysa kayış yüzünden kaynaklıdır. aracı hemen durdurun. lambanın yanması dışında farklı bir arıza görünmüyor ise şarj dinamosundan kaynaklanıyor olabilir. ciddi bir arıza belirtisidir akü lambasının yanması, lütfen dikkat edin.

daha detaylı bilgilerin ele alındığı kitabıma ulaşmak için (bkz: #165049934)