Araştırmalara Göre A Planının Başarılı Olma Şansını Düşüren Alternatif: B Planı
plan b, araştırmalara göre varlığı plan a'nın başarılı olma şansını düşüren alternatif planınızdır.
iki hevesli girişimci hayal edin: meg ve jen. eşit derecede yetenekli, iyi bağlantılara sahipler ve aynı derecede umut verici girişimcilik fikirleri üzerinde çalışıyorlar. aslında, meg ve jen'in yalnızca bir açıdan farklı olduğunu hayal edin: meg, mevcut girişimi başarısız olursa geri döneceği iyi bir işin ne olabileceğini ve bunu kovalama yollarını düşünüyor, jen ise bunları düşünmeden girişimi üzerine çalışıyor.
siz kimin daha çok çalışıp başarı şansının daha yüksek olacağını düşünüyorsunuz? meg mi yoksa jen mi? yalnızca bir yedek planı düşünmek meg'in motivasyonunu ve başarı olasılığını baltalamaya yeterli olabilir mi?
araştırmada cevaplanmak istenen soru buydu. organizational behavior and human decision processes dergisinde yayınlanan bir makalede, yalnızca bir yedek plan üzerinde düşünmenin, bir hedefe ulaşmak için gösterdiğiniz çabayı azaltabileceğini ve dolayısıyla o hedefe ulaşma şansınızı zedeleyebileceğinin bulunduğu belirtildi. çoğu kişi bir yedek plan yapmanın her zaman iyi bir fikir olduğunu düşünüyor ve daha önceki araştırmalar neredeyse tamamen planlamanın faydalarına odaklanmıştı. ancak, bu yeni araştırma yedek plan yapmanın istenmeyen bir maliyetinin altını çiziyor: birincil hedefinize başarılı bir şekilde ulaşma şansınızı düşürüyor.
araştırmaya doğu kıyısındaki büyük bir tren istasyonunda basit bir çalışmayla başlandı. araştırma görevlileri tren bekleyen insanlara ulaştı. onlardan takip ettikleri bir hedefi ve bu hedefe ulaşmak için ne kadar çaba harcadıklarını yazmalarını istedi. daha sonra katılımcılara hedefleri için bir yedek plan yapıp yapmadıkları soruldu. verileri analiz edildiğinde yedek plan yapan kişilerin hedeflerine ulaşmak için daha az çaba harcadıkları görüldü. her ne kadar bu bulgu, yedek plan yapmanın riskleri hakkındaki önsezilerle tutarlı olsa da, korelasyon nedenselliğe denk değildir. belki de, hedefleri doğrultusunda daha az çaba harcayan kişilerin bir yedek plan yapma olasılıklarının daha yüksek olması mümkündü, çünkü buna ihtiyaç duyma olasılıklarının daha yüksek olduğunu biliyorlardı.
yedek plan yapma ile hedefe ulaşmak için gösterilen çaba arasında gözlemlenen ilişkinin gerçekten olağan olup olmadığını öğrenmek istendi: bir yedek plan üzerinde düşünmek, insanların hedeflerine yönelik daha az çaba harcamasına ve sonuçta başarı şansının azalmasına mı yol açtı? bir deneyde, lisans öğrencileri bir odaya getirildi ve onlara karıştırılmış sözcükleri cümle haline getirme görevi verildi. yüksek performansın ödülü olarak enerji barı sözü verildi. bu insanların yarısına, ücretsiz atıştırmalık alamamaları durumunda uygulamaya koyacakları bir yedek plan üzerinde düşünmelerini teşvik eden bir tavsiye belirlendi: çalışmada bedava atıştırmalık kazanamadıları olası bir durumda kampüste ücretsiz yiyecek bulabilecekleri başka yollar düşünmeleri istendi. beklendiği gibi, göreve başlamadan önce yedek plan yapanların görevde pek iyi performans gösteremedikleri görüldü.
bu güçlü etki gözlemlendi ama yine de bunun neden olduğu öğrenmek istenildi. yedek plan yapmak motivasyonu düşürüyor mu, yoksa bu dikkat dağıtan bir kaynak mı? son çalışmada bu soru derinlemesine incelendi ve çalışmadaki hedefe yönelik çalışmadan önce yedek plan üzerinde düşünen kişilerin, sunulan ödülleri diğerlerine göre daha az istedikleri görüldü. bu, bir yedek plan üzerinde düşünmenin aslında birincil hedefinize daha az ulaşma isteği uyandırdığını, bunun da çabanıza, performansınıza ve nihayetinde hedefinize başarılı bir şekilde ulaşma şansınıza zarar verdiğini gösteriyor.
büyüleyici, değil mi? muhtemelen bazıları için de cesaret kırıcı! şimdi soru şu: bu bilgiyle ne yapacaksınız? bu araştırma daha iyi kararlar vermenize nasıl yardımcı olabilir ve aynı zamanda başaracağınızdan emin olamadığınız hedeflerin peşinde koşarken akıllıca plan yapmanıza nasıl olanak sağlayabilir?
her şeyden önce, bu sonuçların tüm hedefler için geçerli olmadığını bilmek önemlidir; bunlar yalnızca başarısı büyük ölçüde çabaya bağlı olan hedefler için geçerlidir. yedek plan yapmanın olumsuz etkisinin, bir hedefe yönelik motivasyon ve çabanın azalması olduğu bulunduğundan, yedek plan yapmak, başarının çabaya bağlı olmadığı (örneğin, piyangoyu kazanmak) hedeflerde başarıya zarar vermez. bu nedenle, büyük ödül kazanıp zenginleşemezseniz hayatınızı nasıl sürdüreceğiniz konusunda bir yedek plan yapmaktan çekinmeyin!
ikincisi, 'şimdi bir yedek plan yapmak' ile 'hiç yapmamak' arasında seçim yapmak zorunda kalmayabilirsiniz; doğru soru ne zaman yedek plan yapmanız gerektiği olabilir. örneğin, birincil hedefinize ulaşmak için elinizden gelen her şeyi yaptıktan sonra bir yedek plan yapmayı düşünebilirsiniz. başka bir deyişle, hedefle ilgili çabalarınız tamamlandıktan ve sonuç artık başka faktörlere bağlı olduğunda (örneğin iş arkadaşınızın, hakimin vb.) bir yedek plan yapmayı düşünün. eğer bir girişimciyseniz, belirli bir süre için bir başlangıç fikrine bağlanmayı, bu zaman dilimi içinde enerjinizi ve dikkatinizi o tek projeye ayırmayı, ardından ancak son kritik aşamaların başarısız geçilmesi durumunda yedek planlar hakkında düşünmeye başlamayı öngörebilirsiniz. aynı strateji, hayalinizdeki işi bulmaya çalışırken veya iyi bir okula başvuru peşinde koşarken de geçerli olabilir.
üçüncüsü, işyerinde birden fazla kişiyi veya ekibi yönetiyorsanız, belirli bir hedefi takip etme görevini (örneğin, bir ürünü piyasaya sürmeyi) bir kişiye veya ekibe, hedefin başarısız olması durumundaki yedek planı yapma görevini ise başka birine atamak isteyebilirsiniz. hatta başka birisinin yedek planları düşündüğünü bir sır olarak saklamayı tercih edebilirsiniz. bu şekilde, riskleri yönetirken ve belirsizliği azaltırken, kuruluşunuzun birincil hedeflerini aktif olarak takip eden kişilerin motivasyonunu ve performansını koruyabilirsiniz.
hayatta peşinde koştuğumuz hedeflerin çoğu büyük çaba gerektirir ve onlara ulaşacağımızdan emin olamayız. bir yedek plana sahip olmanın sigortası ve başarısızlık endişelerimizi azaltması bu nedenle çok caziptir. ancak diğer sigortalar gibi bu psikolojik sigortanın da bir bedeli olabilir.
kaynak: scientificamerican.com