Balıkesir'in Düşman İşgalinden Kurtuluş Kutlamalarında Çocukları Korkutan Eski Bir Gelenek: Tülü Tabaklar
balıkesir'e özgü bu fantastik şeyler eskiden resmi bayram geçitlerinde o zamanlar çocuk olan beni ve diğer çocukları oldukça korkuturdu.tabii o zamanlar bu işin ne olduğunu,neden olduğunu düşünmezdim.sonra yıllar geçip bir yerde denk gelince aslında o tülütabakların insanları korkutmaya çalışması ve o garip kostümlerinin bir amacı olduğunu okudum.
efendim hikaye şöyleymiş;
işgal yıllarında balıkesir kuva-yi milliye hareketinin en merkezi yerlerinden bir tanesidir.şehir 20 eylül 1920'de düşman güçleri tarafından işgal edildikten sonra kuva-yi milliyeciler gizli gizli toplantılar,görüşmeler yapmaktadır.toplantılar da gizli kararlar alındığı için yakalanmamak esastır.zira etrafta yunan zaptiyeleri kol gezmektedir.
o dönem dericilikte önemli yer tutan balıkesir'de dabakhane'de çalışan işçiler gece geç vakitlerde evlerinin yolunu tutar.ancak durum şu ki üstü başı is içinde olan işçiler gece devriye gezen yunan kolluk kuvvetlerini epey bir korkutur.
bu durumun istihbaratı hemen kuva-yi milliye'ye ulaşır.onlardan gece toplantılarında işçilerin yardımıyla civarda böyle bir güvenlik sağlanması istenir.bunun üstüne işçiler üstlerine başlarına geçirdikleri deriler ve vücutlarına sürdükleri kurumlarla kuva-yi milliye toplantılarının güvenliğinden sorumlu olurlar.ve tülütabaklar'da böyle ortaya çıkar.
tabii ne kadar kesin bilemiyorum sonrasın da okuduğum yazılarda daha eski rivayetler olduğu söyleniyor.ancak bu kısım benim daha çok ilgimi çekti.tülü-kabakların basit bir gösteri olmadığı gerçek bir anma olduğu gerçeği beni oldukça şaşırttı.
tülü tabaklar, türkiyede ve dünyada sadece balıkesirde var.
milli günlerde düğün ve bayramlarda,debbağ esnafı tarafından gerçekleştirilen bir gösteridir. en az on kişiden oluşan bir grup keçi ve koyun derilerinin tüylü yerleri dışa gelecek şekilde giyer.deriden bir başlık,ucuna tüylü deri takılmış bir sopa ve üzerlerine dongurdaklar takarak ahalinin üzerine yürünür. tülü grubunun başında bir “tülü kadısı” bulunur.bir eşeğe ters binerek bahşiş vermeyenlere elindeki sopanın tüylü kısmıyla su atar.
balıkesir'i işgal eden düşman kuvvetleri gece devriyesine çıktıklarında tabakhanede çalışan işçilerden korktuklarını gören balıkesir kuvayi milliyesi, işgalci gece devriyelerini korkutmalarını ister ve böylece gizlice toplantılar yapılır ve kararlar alınırdı. balıkesir her altı eylül günü balıkesirin kurtuluş gününde özellikle halka saldıran onları kovalayan tülükabaklar, halkın neşe kaynağı olmuştur.
