sevgili dostlar, sosyal medya denen yaldızlı ve cafcaflı alemde milyonlarca kişinin takip ettiği birçok ilginç karakter var. bunlara fenomen veya influencer gibi acayip acayip isimler de takılmış gözükmekte.

peki ama milyonlarca insanın takip ettiği bu kişiler gerçek yaşamda neden pek fazla sevilmez ve ortalama insanlar tarafından burun kıvrılarak eleştiri alırlar? bugün algı yönetimi ve sosyal psikoloji açısından bu iş neden böyle oluyor biraz incelemek istiyorum çünkü canım öyle istiyor efendim.

neden 1

sosyal medya yıldızları ne kadar tanınır olursa, normal insanlar tarafından o kadar sevilmez. insider denen amerikan dergisi yememiş içmemiş, bir anket çalışması yapmış. bu çalışmaya göre insanların sosyal medya yıldızlarını tanıma oranı arttıkça onlardan hoşlanmama ve ayar olma oranları da artıyormuş. kısacası efendim eğer bir sosyal medya fenomeni olmak istiyorsanız, tanındıkça işiniz zorlaşacak ve mahallenizdeki bakkal bile arkanızdan kötü kötü konuşacak demektir.

neden 2

will storr kardeşimizin yazdığı "status game - statü oyunu" isimli güzel eserde insan evlatlarının statüsü kendilerinden yüksek kişilere içten içe kin duyma özelliğine sahip oldukları belirtilmiştir.

yani bizler her alanda kendimizden yüksek statülü kişilere pek hoş duygular beslemeyiz ve kendimizi önemsiz görürüz.

örneğin sen sabahtan akşama zebralar gibi çalışıp üç kuruş maaş alırken elin sosyal medya fenomeni sponsoru olan bir adet rujla iki resim çektirip paraları cukkalıyor. yani statüsü senden yüksek. eli mecbur içindeki çocuk başlıyor "amaaaa bu haksızlık" diye zırlamaya.
şimdi burada işkembemden atmıyoruz tabii, bahsettiğim kitapta yapılan bir deneyde milletin kafasına takmışlar beyin tarama cihazlarını ve bunlara zengin, başarılı insanların resimlerini göstermişler.

denekler bu resimleri görür görmez beyinlerindeki acı merkezi aktif hale gelmiş. yani işin özü millet zengin ve statüsü yüksek tiplerin resimlerini görünce bir taraflarına diken batmış gibi hissetmişler.

işin ilginci bu deneklere resimdeki zengin ve mutlu görünen insanların başlarına gelen bazı kötü olaylar anlatıldığı zaman bu sefer de beyinlerinin keyif merkezi aktivite olmuş. yani survivor'daki nagehan bacımızın kendisini eleştirenlere "kıskanıyorlaaar" diye bağırması pek de boş değil.

neden 3

1994 senesinde n.t.feather kardeşimizin yaptığı başka bir ilginç araştırmada (grup içi değerler, ulusal kimlik ve kayırmacılık) denir ki insanların kendilerinden daha başarılı veya daha yüksek statüde olan bir insana kıl olma oranı o kişinin başarılı olduğu alanın kendisinin de başarılı olmak istediği bir alan olmasıyla alakalı artış gösteriyor. yani daha basitçe söylersem sen bir kitap yazıyorsun ama kimse satın almıyor, ama diğer yandan başka birisi sana göre çok gereksiz konuda başka bir kitap yazıyor ve on binlerce satıyor. böyle bir durumda bu kişiye kıl olma oranın yavaş yavaş nefret boyutlarına ulaşmakta çünkü senin alanında.

neden 4

artık hepimiz ortalama olarak iki saatten aşağı sosyal medyada vakit geçirmiyoruz. (yoo ben beş dakika bakıp çıkıyorum diyenler yemesin beni). burada kıyas etkisi devreye giriyor. sen sosyal medyada on saat geçirdiğin zaman eline geçen sadece bitmiş şarjın, harcanan zamanın ve kızarmış gözlerin olurken elin fenomeni üç dakikalık video çekip çil çil para kazanıyor. işte kıyas psikolojisi burada seni önemsiz ve değersiz hissettiriyor. bu duyguların da genelde son vardığı yer kin ve öfkedir.

neden 5

kendimizden zaten daha üstün gördüğümüz kişilerin ünlü ve başarılı olması bizi hiç rahatsız etmez.

örneğin nobel alan bir bilim insanı veya ünlü bir siyasetçinin çok sayıda takipçisi olmasını doğal karşılıyoruz. ancak kendimiz gibi sıradan gördüğümüz birisi çok fazla ünlü olursa kıyamet kopuyor. "nesi varmış bu kadının" veya "şu heriften ne eksiğim var" diyoruz ve gelsin kin, öfke.

kısacası dostum eğer insanlar zaten yaptığın işin değerli olduğunu düşünüyor ve senin faydanı kabul ediyorlarsa problem çıkmıyor. problem "sıradan" bir imajın varsa oluşuyor.

evet işte türkiye ve dünyada birçok sosyal medya ünlüsünün günde ortalama bin küfür yemesinin psikolojik sebepleri bence bunlardır.

not: ben de kendi çapımda bir fenomen olarak sizi youtube kanalıma davet ediyorum. töbe haşa çok takipçim yok, yani beni sevmeyeceğiniz kadar ünlü değilim. eh fena videolar da yüklemedim. algı yönetimi ve psikoloji gibi konulara ilgi duyuyorsan bir bakın derim. kanal şudur:

sevgilerimle...

Gözlük Takma Şekillerinin Karşınızdaki Kişide Uyandırabileceği Farklı Duygular