EDEBİYAT 7 Ağustos 2020
14,7b OKUNMA     589 PAYLAŞIM

Bilinen En Eski Kalıp Baskı Kitap: Elmas Sutra

868 yılında Çin'de basılan ve basılmış en eski kitap olarak bilinen Elmas Sutra hakkında bilgiler.
British Library

"bilgeliğin mükemmelleştirilmesi" manasına gelen elmas sutra, bir mahayana budist sutrasıdır. sutra, sanskritçe "özdeyişler" anlamına gelmekle birlikte budizmde buddha'nın öğretilerinden oluşan metinlerin genel adıdır.

elmas sutra, 868 yılında tahta bloklardan basımı yapılarak oluşturulmuştur ve 5 parçadan oluşur. daha sonra bu parçalar yaklaşık 5 metre boyunda bir rulo oluşturacak şeklinde birbirlerine eklenmiştir. bu kitaptan önce de baskı kitaplar olduğu tahmin edilse de üzerindeki baskı tarihiyle şu anda elimizde bulunan en eski kitaptır elmas sutra. ince bir kağıda özel bir mürekkeple metin yazılmış ve daha sonra bu kağıt tahta bir bloğa yapıştırılmıştır. daha sonra tahta blok oyularak baskıya verilmiştir. bu teknikle çinliler, günde en az 1000 sayfa basabilmekteydiler


1907'de çin'in dunhuang kentindeki magao mağarası'nda bu kitabı gören arkeolog aurel stein, kitabı satın almış ve araştırmaları sonrası kitabın önemi ortaya çıkmıştır. bugün birleşik krallık ulusal kütüphanesi'nde sergilenen elmas sutra, 32 bölümden oluşmaktadır.
kitabın sonunda çin takvimine göre basım tarihi yer alır: 11 mayıs 868.

elmas sutra'da, buda ve öğrencisi subhuti arasındaki konuşmalar geçer.
buda, rahipleriyle birlikte yemek bağışları toplamaya gitmiş, daha sonra da dinlenmeye çekilmiştir lâkin bu esnada subhuti adlı öğrencisi ona sorular sorar ve kitap soru - cevap şeklinde ilerler.


kitaptaki ifadeler paradoksal mânâlar içermektedir. meselâ; "en yüksek öğreti denilen, en yüksek öğreti değildir! " gibi.

kitap, yaklaşık yarım saatte okunabilmektedir. bu sebeple budist manastırlarında ezberlenip okunur. bunun bir nedeni de kitapta subhuti'nin, elmas sutra'nın gelecekte unutulup yok olacağını söylemesi ancak buda'nın buna karşı çıkması ve kitabın sonsuza dek varlığını sürdüreceğini söylemesidir.


budistler arasında öyle önemli bir yeri vardır ki eğer bir kişi elmas sutra'da bahsedilen öğretilerden yalnızca dördünü ile hayata geçirebilirse kutsanmış olacağı kabul edilir.

kitap, sutralar arasında hem ilk baskı olması hem de içeriği sebebiyle en önemlilerden biri belki de en önemlisidir.

"bırakmayı öğren. mutluluğun anahtarı budur!" ~ goatama buda