Bir Diş Hekiminin Anlatımıyla: Diş Sıkma ve Gıcırdatma Rahatsızlığı (Bruksizm)
bir diş hekimi olarak bruksizm ve tedavisi hakkında basit bilgiler vermeye çalışacağım.
diş sıkma/diş gıcırdatma, yani bruksizmin sebebi strestir. farkında olduğumuz ya da olmadığımız stres, kas-sinir sisteminde kasılmalara sebep olarak, sadece dişlerimizi değil, tüm vücudumuzu sıkmamıza sebep olur. evet uyurken tüm vücudumuzu sıkıyoruz.
bruksizm; kaslar, dişler ve çene eklemi üzerinde olumsuz etkile gösterir. yanak, şakak, boyun, ense, omuz ağrıları, sabah saatlerinde yüz ağrıları ve/veya kasılmaları, dişlerin aşınması, kırılması, çatlaması; çene ekleminden ses gelmesi, çenenin açma kapama sırasında bir tarafa devrilmesi gibi sorunların kaynağı bruksizmdir denebilir.
diş sıkmanın tedavisi, farkındalık ile cerrahi müdahale arasındaki çok sayıda teknikle yapılmaktadır. başlangıç seviyesinde diş sıkma basit farkındalıklarla çözülebilir. örneğin; geç saate kadar telefonla oynamamak, trafikten kaçınmak, hobiler edinmek gibi. azıcık daha ilerlemişse ilaç ve egzersizler işe yarayabilir vs.
bizi asıl ilgilendiren durum ise bruksizmin artık kişinin farkında olduğu bir sorun haline geldiği şeklidir. çeneden ses gelmesi, şiddetli kas ağrıları, diş aşınmaları gibi şeyler kişiyi bir diş hekimine götüren temel şikayetlerdir.
bruksizmin tedavisi, diş hekimi+psikiyatri ile olur. diş hekimi yalnızca diş sıkma esnasında diş ve çevre dokuların zarar görmesini engellemeye çalışır. diş sıkma halini engellemek diş hekiminin alanı değildir. bu psikiyatrik bir durumdur.
diş hekimi hastalar için splint adı verilen sert akrilikten yapılmış apareyler yapar. farklı türdeki apareylerin hepsi birbirine benzerdir. splintler hastadan alınmış ölçülerden laboratuvar ortamında hazırlanır ve hastada uyumlandırılır. maksimum 1 hafta içerisinde 2-3 seansta hastaya teslim edilir.
diş hekiminin yaptığı splint şöyle çalışır:
1. kişide farkındalık oluşturur.
2. kas-sinir sisteminde bir çeşit öğrenme ve şartlanmayı tetikleyerek diş sıkmayı bir dereceye kadar tedavi edebilir.
3. kasların kısalmasını azaltarak kaslarda rahatlama dolayısıyla ağrılarda hafifleme sağlar.
4. dişler arasında akrilik bir tabaka olduğu için dişler birbiri üzerinde sürtünemez ve aşınmalar engellenir.
splintin işe yaraması için kullanmak gerekir. bu biraz komik bir cümle ama maalesef çoğu insan buna alışmakta zorluk çekmektedir. ilk günü atlatınca gerisi kolay.. splintli tedavilerde kontrol çok önemlidir. diş hekimi hastanın şikayetlerine ve tedavi seyrine göre aparey üzerinde düzenlemeler yapabilir, egzersiz ve ilaç desteği uygulanabilir. splint sert olmalıdır. yumuşak gece plakları diş sıkmayı azaltmaz aksine, ezilebilir bir şey olduğu için çoğu zaman durumu şiddetlendirir.
splint görece pahalı ve zor bir tedavidir. 2020 itibarıyla iyi yapılmış bir splint 800-1500 tl arası bir fiyata sahiptir. paradan daha önemlisi kullanmak ve kontrol seanslarını kaçırmamaktır. zor olan budur.
not: buraya kısaca yazmaya çalıştığım konuyu tüm detayları ve ziyaretçilerin soru-cevaplarıyla bu linkte okuyabilirsiniz.