EKONOMİ 21 Eylül 2023
41,2b OKUNMA     368 PAYLAŞIM

Borsaya Yeni Başlayacaklara Rehber Olacak Bir Yazı

Borsaya yeni başlayacaklara tavsiyeler, öneriler, belli başlı teknik kavramlar, jargonlar...

borsada hatırı sayılır kar elde etmiş biri olarak yazmaya başlayayım. yazı biraz uzun olacak, sabredip okuyun.

borsada ilk altı ayım kaybetmekle ve işin jargonunu öğrenmekle geçti. benim salaklığım bu işe girerken yallah diyip girmek oldu, çok para yaktım ilk sene. ilk girdiğim ve yatırım yapmaya başladığım zamanlar tamamen yatırım olarak değilde kumar olarak bakıyordum mentalite olarak. bu birinci yanlıştır borsada. bu işin mihenk taşı ilk öncelikle sabırdır, yatırım yaptığınız miktarın normal hayatta sizin elinizde somut olması, sizin hayatsal işlerinizi aksatmayacak ve herhangi bir zor duruma sokmamak üzerine olmalıdır. bu borsayı öğrenmek isteyen veya başlayan arkadaşların bilmesi gereken ilk kuraldır.

ikinci en önemli kural, bu piyasada tahtacı ve spek denilen iki tip vardır. tahtacı kağıtla istediği gibi oynayan, kağıda yüklü girmiş kişilerdir. bu bir bankanın yatırım ayağıda olabilir, herhangi bir kişide. bu kişinin amacı yüklü miktarda kelepirden girdiği kağıdın şişirilmesini ve talep görmesini sağlayarak atlatılacak dirsekden sonra elindeki kağıtları satıp kaçmaktır. büyük vurgun veya silkeleme deriz jargonda buna. tahtacılar kağıdı satarken aylık veya yıllık hissenin ilk olarak dirençlerini hedef alır. direnci aşan hisse yeni başlamış veya tavsiye almış kişiler için iyi bir yatırım tavsiyesi olarak gözükebilir. eğer yeni girdiyseniz veya borsayı öğreniyorsanız, olabildiğince hızlı büyüyen veya hergün karla kapatan kağıtlardan kaçın, buda öğrenmeniz gereken en önemli ikinci şey. spek dediğimiz ise, tamamen tahtacıya çalışan kişilerdir. kağıt hakkında manipülasyon yaparak öldüğündan fazla şişirilmesine veya düşük gösterilmesine olanak sunar, tahtacının ınternet aleminde trolüdür kısaca.

üçüncü önemli şey ise öncelikli olarak takas analizi ve ardından isteğinize göre teknik ve temel analizdir, takas ve temel analizi bilmeden bu işe girmeyin arkadaşlar, bir kağıdın yatırım olarak değerlendirilebilmesi için birden fazla parametre kullanılır, bunlardan sadece birisi indicatordur. sadece indicator üzerinden yatırım yapmak saçmalıktır. takas ve temel analiz bu işin olmazsa olmazıdır, temel analizde koyarsanız yanına nice 2 have olur. peki nedir analiz? takas, temel teknik analiz kağıdı her yönüyle ele almanızı sağlar. 

parametreler yatırım yapanlara göre değişebilir, bunları size kısaca ve basitçe anlatayım

fk oranı: fiyat bolu kazanç demek. fk si 10 olan kağıt fksi 5 olan kağıda göre daha iyi yatırım tercihi olabilir, fakat bu yazdıklarımın hiçbiri karar verme aşamasında tekli parametre olarak kullanılmamalı. fksi 30 olan bir kağıt karda sağlayabilir zararda.

pd/dd: bu oran birden büyükse kağıdın pahalı olduğu birden küçüksede kendi piyasa değerinden ucuz olduğu anlamına gelir, mesela pd/dd si 0,40 olan bir kağıt değerinden ucuza işlem görürken 25 olan kağıt ederinden fazla anlamı taşır. 25kat pahalı olan kabaca bir kağıt 50 kata çıkabilir. 0,40 pd/ddlı bir alım fırsatı görülen kağıt daha dipleri görebilir.olabildiğince sade ve yeni başlayanlara yönelik yazıyorum. detaya inmeyeceğim.

takas analizi : gözünüde bir kağıt kestirdiniz, matriks veya idealdatadan lisansınızı alıyorsunuz, bu kağıtta kim satıyor kim alıyor not ediyorsunuz, takas dökümünden kağıdın lotları kimin elinde görüyorsunuz, kağıdın yükseldiği dönemlerde kimin mal aldığına kimin sattığına bakıyorsunuz, bu aslında almak istediğiniz kağıtla sizin aranızda kurduğunuz ilk somut adım diyebiliriz, çünkü somut olarak para giriş çıkışlarını görüyorsunuz, bu analizi kafasında oturtan adam işin yüzde %80'ini çözer. gerisi zamanla, şarap gibi yıllanmaya bakar.. deneyim kazandıkça speğin, tahtacının peşine takılırsınız, tahtacının uğradığı tarihleri bilirsiniz, gözünüz kapalı tek parametreye bakarak deli paralar kazanırsınız...

sermaye/varlıklar ve piyasa değeri: şirketin temel kalemleri. taban gördüğü en küçük değer tavan ise en yüksen değeri kağıdın diyebiliriz.

indicator: sizin yerinize tahminde bulunabilen program kısaca.

düşüş ve yükseliş trendleri: hissenin kumulatif artıp azalması, bir süreçtir. başından yakalarsanız ekmek yersiniz.

biraz da jargondan ekleyelim temel kelimeleri

hisse arbitrajlama: 3.30 lük hisseniz var hedefiniz 3.35 diyelim. 3.35 e emir verdiniz sattan hisse 3.35 oldu ve sattı, pusuya yatıp hissenin tekrar düşüp alım fırsatı doğurmasını beklemek diyebiliriz. tekrar aynı hisseyi 3.16 dan almak gibi.

tahtası ağır: yavaş ilerleyen hisse senedi

direnç: hissenin aşmakta zorlandığı fiyat.

destek: hissenin fiyat düşüşünün durmasının beklendiği seviye.

tahtası hafif: önünde engel bulunmayan dirence kafa tutup aşabilme potansiyeli olan hisse.

pullback atma: yatırımcı için ikinci alım şansı.

arkaya pullback: pullback durumu olsa bile, alınmaması gereken hisse.

kot yeme: usulsüzlük yapan firmalara spk nın ban atması.

ayı piyasası: gelecekte fiyatlar düşer karamsarlık olabilir.

boğa piyasası: gelecekte daha iyimser. gelecekte fiyatlar yükselme eğiliminde.

bedelli: şirketlerin değerlerini sermaye artırımıyla normalden fazla itelemesi.

çekiç: piyasalarda yükseliş beklenir.

spek: vatan haini

temettü: güvence

dipçi: kağıdı ucuzdan toplayıp yukardan veren arkadaşlar.

iteleme kağıt: hacimsiz hisseye doldur boşalt yapılması. alakasız şekilde inip çıkması. günlük saatlik alsatçıların gözde yeri.

silkeleme: kağıdı şişirip tavandan girenlere elindeki kağıdı kakalayıp gitme, panik başlar herkes kaçmaya başlar günlük dibe çakışlar görebilirsiniz. bugün hatta çok güzel örneği oldu.. isim vermeyeyim.

alım emri: hisseyi al. senden yukarda fiyat veren varsa ilk onun dediği oluyor.

sat emri: hisseyi sat.

bist 100: borsa istanbul'da işlem gören, piyasa değeri ve işlem hacmi bakımından en yüksek 100 hisse burada bulunur , bolca akbaba var. xu100 kodu.

bist 30: viop+ döviz. üç ayda bir yenilenir, 30 kağıtta burada var. 4 grubu var a,b,c,d

a en yüksek fdp değerine sahip, d ye kadar azalıyor. xu030 kodu.

fdp: fiili dolaşım pay oranı. bistte işlem gören payların halka açıklık oranını gösterir.

viop: vadeli işlem opsion piyasası. kimine göre daha garantici, spot piyasaya göre daha yüksek risk, az mıktarla yatırım sağlayan piyasa. spk denetiminde burasıda. vergi avantajı var stopaj 0. kaldıraçlı işlem yapılır karınız da zararınız da x5.

vadeli işlem sözleşmeleri : viopda işlem gören kıymetlerin önceden belirlenmiş fiyata göre alım satım işleminin yapılması. sabit fiyat.

spot piyasa: alım satım olduğunda fiyatlara saniyesinde yansıyan piyasa. örnek olarak hisse senedi piyasası.

kaldıraç piyasası: risk büyük getiri büyük, doğru adımı atmazsanız direk çukurun en dibine çakılacağınız piyasa. kaldıraç arttıkça riski iki ile çarpın o derece saçma bağ var aralarında. spk ana paranın maks 1/10 belirlemiştir. forex bu piyasaya örnek.

*viop kaldıraç oranısözleşme büyüklüğü/ başlangıç teminatı

bist100 ve bist30'unda bir değeri direnci ve destek noktası vardır. bir de bist 50 var, o üvey evlat.

tavandan sat: kağıt borsada atıyorum 9,5 gözüküyor ama al dediğinde kağıt 10.1 gibi saçma birşey çıkıyor. bu tavana çakılmış kağıdın değeri oluyor.

git-gel : günlük beş kademe ileri gidip beş kademe geri gelen hisseler için kullanılır, gittiği kademe kadar geri gelen yani.

keriz silkeleme: silkelemede yapılan şeyin bir farklısı. bunu tahtacılar yapar. 3.19 den kağıt aldım, 3.30 a şişirttim. 3.30 da toplu sat verdim, günlük yükseliş trendine giren kağıt için tavandan sıraya girecek dolu adam bulursunuz. tahtacı hepsine 3.30 dan kitleyip kağıttan kaçar, al sat dengesinde sat emri öne geçtiği için anlık çakılma yaşanır, bazıları kağıttan kaçmaya başlar kaçma başladıkça saatlik kağıt 3,19 a düşer. tahtacı 3,19 dan doldur boşaltla tekrardan hisseleri toplar.

bant: kağıdın alım ve satım emirlerinin kafa kafaya gitmesi.

kafa girmek: hisseye ederinin çok üstünde girmek.

hedge: riskten korunma

açığa satış: elinde olmayan menkul kıymetin ödünç alınarak satılması, aman uzak durun çok risklidir.

vsvs uzar gider yatırımcının düşüncesine göre.. en temellerini dilim döndüğünce yazdım. terimleri neden yazdım, internette birşeyler okuyup takip etmek isteyen, yeni başlayan veya öğrenen arkadaşlar okuduklarının çoğunu anlamaz. çok kullanıldığını gördüğüm aklıma gelen şeyleri yazdım. konuya geri dönelim..

borsada al sat ve tut vardır, basit olarak. bir kağıdı alırken asla ve asla tavsiye üzerine alıp satmayın, yatırım yapacaksanız ne istediğinize karar verin kısa ve orta vadeli kar beklentiniz varsa, sektörel gelişmeleri, ekonomik verileri, ülkenin durumunu, yatırım yapmayı düşündüğünüz şirketin bilançolarını, kap haberlerini ve faliyet raporlarını okumak zorundasınız.

işte bunları okuyup anlamak için teknik bilgi öğrenmek zorundasınız. bilançoda her kar yazan kağıt uçsaydı borsadaki herkes zengin olurdu, bu parametreleri kağıdın dirençlerini, grafik üzerinden de okuyabilmelisiniz.

temel olarak bunlardan oluşuyor, teknik bilgi şart. tavsiye üzerine alsat diye birşey yok. amatör olarak başlayacaksanız bir hesap oluşturup ufak paralarda teknik analiz ve kendinizce belirlediğiniz parametreleri kullanarak yatırım yapın. uzun vadede çok az kağıt sizi üzer, o yüzden uzun vadeciyseniz bu işin yüzde ellisi sabır, son olarak kendinizi çok kaptırmayın yatırım güzeldir, ytd :)))

teknik bir kaç ekleme daha yapayım

* hisseye para giriyor, al satın önünde ilerliyor ise bu hissenin yükseliş trendine girme imkanı olduğunu gösterebilir.

* hisse yükselişte olupta para çıkışı oluyorsa tepe noktasına erişmiş olur.

*hisse düşüyor para girişi oluyorsa hisse dip noktasına ulaşmıştır.

*panik reaksiyonu: doyuma ulaşmış kağıtta aniden satış emirlerinin verilmesi sonucunda düşüş yaşanırken, yatırımcı da oluşan sat isteği.

*küçük girdiyseniz, portföy çeşitlendirme saçmalıktır. yumurtaları tek bir kağıtta toplayıp beklemek küçük yatırımcı için daha mantıklıdır. çünkü yüksek meblalardan günlük al satçı değilseniz, küçük yatırımla orta kısa vadede kar elde edemezsiniz.

* alım yapmak için en uygun saatler sabah 10-11 arasıdır.

* tahtacılar tatil aralarında veya borsanın kapalı olduğu günlerde parasını ele çeker. buna cash on hand deriz, çünkü olası bir kötü senaryo durumunda 10 liralık kağıdı yüzde on değer kaybı günlük tahtacıyı batırır. borsa kapanmaya yakın sat verir, ilk sıralardan açılınca al ile tekrar girer. buda kağıtta gün sonlarına doğru düşüş gösterebilir, suni bir düşüştür.

* eğer sabırlı ve uzun vadeli yatırım yapan bir borsa yatırımcısı olmaya karar verdiyseniz, unutmamanız gereken en önemli şey, almak için de sabırla beklemeniz gereğidir. iyi zamanlamayla yapılan bir alış, daha ilk günden, ilk haftadan kazandırmaya başlar, en azından riskinizi düşürür. bir hisseyi gözünüze kestirdiniz, izleyin, gerekirse 2 yıl almadan bekleyin, borsadaki dalgalanmalar size o hisseyi uygun fiyatlardan alma şansı verecektir. bizde küçük yatırımcının en büyük problemi vade değildir, genellikle alışlarını zirveye yakın fiyatlardan yaptıkları için çok uzun süre zarardan kurtulmayı beklerler. oysa zarardan kurtulmayı bekleyecekleri sürenin çok azını almak için beklemekle geçirselerdi, bu sabır onların en büyük silahı olurdu.

*çoğunluk nereye gidiyorsa tersine gidin. dün iki kimya firması mesela birisi günlerdir yüzde on geri atıp pullback ıcın sinyal çakıyordu. diğer kimya firması ise maske yapacağını açıkladı ve şişti, dikkatleri oraya çekti herkes tavandan girdi, tahtacı patlattı ve diğer düşüş yaşayan kağıda girdi. herkes tavandan aldığı kağıtlarla kaldı.

* diyelim bin liralık bir yatırım yapacaksanız, girdiğiniz hissenin fiyatı 20 liranın üzerinde, fakat bir beklentiniz varsa bin lirayı beşe bölün, ilk gün iki yüzlük alın, kağıt öbür gün düşerse bir iki yüz daha atıp daha fazla miktarda alın. lot sayınızı ufakta olsa artırır kağıttan daha fazla kar ile yatırım beklersiniz. öbür türlü düşüş değilde yükseliş olursa, alarm kurup kafanızdaki fiyattan sıraya girin. direk gidip paranızı abanmayın.

* kaybeden bir pozisyona hiç bir zaman ek alım yapmayın

* tavan tabandan olabildiğince kaçın, ortalardan seyredin.

*trendleri sektörel gelişmeleri hergün takip edin. yatırım yapacağınız firmanın son bilançolarını, kap faaliyet raporlarını okuyun.

* hedef belirleyin, bu hedefe uyun. büyük yatırımcı olmak için bu en önemli maddedir. 3 den kağıda girdiniz hedef 4,30 diyelim. kağıt 4,30u gördüğü anda satın, isterse kağıt 20 lira olsun. hedefinden satmak bu işte başarıyı getirir.

* kuvvetli hareketlerin ardından düzeltme geleceğini unutmayın. bir hisse kısa zamanda çok hızlı yükselmişse alım için gerilemesi beklenmelidir.

* trend dönüşlerini iyi kollayın, örneğin virüs türkiye'ye geldiğinde 70 liralık kağıt 20 lirayı gördü. fırsatları takip edin.

* trend dönüşlerinin öneminden bahsetmiştik. fakat burada atladığım konu şu oldu, mesela 70 liralık kağıt 20 liraya düştü, o kağıdın 70 lira olacağını düşünüp yatırım kesinlikle yapmayın, bu bir fırsat olabilir, evet haklısınız ama bilançoda 450 milyon lira zarar yazmış atıyorum bir şirkete bunun ederi 70 lira diyip girmek parayı yakmaktır, çok ama çok uzun süreler beklemek durumunda kalabilirsiniz. bi kere kağıdın şişmesi için, ya tahtacının oyuna dahil olması gerek yada insanların uyanıp artık aa bu kağıt 20 lira bende yatırım yapayım algısına sokulması gerek. suan corona sebebiyle bazı sektördeki kağıtlar dibi gördü, bazılarıda tavan yaptı. yatırımcı her zaman o günün koşullarına göre hareket eder, ölü sektöre parasını sokmaz. sektör ismi versem yatırım tavsiyesine girer, bir arama ile ulaşabilirsiniz.

* kısa vadeciyseniz bile her dakika ekrana bakmayın, kağıt her geri gittiğinde bir süre sonra kafayı yersiniz, kağıt sürekli yükselir bu seferde neden bu kağıt direnci aşamıyor dersiniz. bakmayın, işlem yapacaksanız en uygun saatleri yazdım. sat emri için kafanızdaki alarmı kurun. arkanıza yaslanın.

* twitterda kendini borsacı olarak gösterip ytd ama borsa hakkında görüşlerimi paylaşıyorum diyen sayfaların alayı üçkağıtçıdır. yazıda spek demiştik, spek bunlar işte. iyi giden hissenin teknik analizini yapıp neden twittere koyarsın ki? bu kadar beklentin varsa büyük gir sen ye ekmeği. hiçbirinin borsayla uzaktan yakından alakası yoktur, okumamış etmemiş insanlar çoğu.

* bir yatırımcının en büyük düşmanı insanı yanıdır, duygusuz olacaksınız bu işte.

*dipçilik yapıp düşükten girerseniz örnek 3 den girdim hedef 15. bunun için gerçekten beklemek zorundasınız. yada çok ekstrem hacim genişlemesi, yatay para büyümesi veya talep görmesi gerekir kağıdın.

şirketin hacim atması: işletmenin faliyet veya kap raporlarında yeni faliyet yerlerini açıklaması. iki çimento firmasının birleşme kararı vermesi mesela, lokasyonu x olan bir işletmenin lokasyonu y olan yere fabrika açması gibi. hacim atma budur.

* borsada her zaman alaylılar daha çok yer, bunun sebebi borsanın çıktığı günden beri kurallarının değişmemiş olmasıdır. eski kurallar devam eder.

* şirketlerin çoğu gizlilik anlaşması imzaladığı için patlayamaz, borsada işlem gören şirketler yaptığı faliyetlerin belirli kısmını kap ile duyurur.

örneğin, bir firma koronavirüsle mücadele için ultraviyole elektrik kiti üretiyor, ama bunu açıklayamıyor. açıklasa piyasa değerini x5 yapın

* çok önemli bir detayı atlamışım, siz al emri verirken mutlaka birisinin sat için sırada olması gerek. aynısı tam tersi içinde geçerli.

* ne kadar borsa türklere özgü gibi görünsede, büyük ekmeği yabancı yatırımcılar yer, çoğu borsa oyuncusu bunun farkında bile değildir. borsanın daha çok yerlileşmesi ve millileşmesi herkesin daha hayrina olacaktır.

*farklı yollardan birisi ise, birikim yatırımcısı olmak. benim bu işe başlayan bütün arkadaşlara tavsiyem budur, teknik analiz öğrendikden sonra küçük olarak girecekseniz, yukardaki maddelerimden birinde yumurtaları aynı sepete toplamanın mantıklı ve daha çok kazanç sağlayacağından bahsetmiştim. birikim yatırımcısı olmak için, birden çok kağıdı önünüze koyacaksınız, hepsinin parametlerine bakıp tek tek kağıtları eleyecekseniz. sona kalan kağıda bir sınır koyacaksınız kafanızda, örneğin bu kağıdı ben 3.05-3.15 bandında alıyorum, hissenin direnci 3.70 olsun. sürekli aynı kağıt üzerine yoğunlaşıp 3.05- 3.15 bandından alıp 3.60 dan satıyorum olmalı. bekleyin sabredin, düşüş yaşadığında tekrar yatırım yapın, kaybedecek zamanınız yoksa hızlı bir trend ve sektör analizi ile başka bir alana yönelin. bunu uzun bir sürece dönüştürmeye çalışın.

***** benim yatıırma başlayacak arkadaşlara tavsiyem, buradakilerin yazılanların tam tersine belirledikleri bir hisse üzerine yoğunlaşmaları ve bu düşünceyi tamamen savunuyorum. bu hisseyi öncelikle yakından tanıyacaksınız, analizini ediceksiniz, alım yapacaksınız ama paranızın hepsiyle değil bir kısmıyla, ilerde düzeltme veya düşme durumunda ek alım yaparak maliyetinizi düşüruçeksiniz. birden çok hisse yerine yumurtaları tek sepette toplamak hem daha kolaydır hemde daha az stresli, yatırım yapacağınız hisseyi çok iyi tanımanız gerekli.

* bilançoyla ilgili birkaç can alıcı noktaya değinmek istiyorum, bazı yatırımcılar sadece açıklanan bilançolara göre yatırım yapar, bu kabul edilebilir bir durumdur. çünkü bilançoda geçmiş bilançosunun üstüne 2.5 kat koymuş şirket pek yerinde seyretmez, hem yatırımcılar için cazip hale gelir. hemde yatırımcı parasını yatırırken pek tereddüt etmez kağıt şişer.

*bilançoda en dikkat edilmesi gereken hususlar net kar ve faliyet karı olmalıdır, favök.

favök: faiz amortisman ve vergi öncesi karlılık.

* bilançodan devam edelim, bilançoda en önemli kalemleri yazmıştık, bilanço incelerken biraz daha teknik düşünmek gerekli, yani işletmenin açıkladığı son bilanço bu işteki en önemli somut delildir fakat, borsada öngöremediğimiz bizimde boyumuzu aşan garip olaylar oluyor, uzun süredir izlediğim firmalardan biri 33 milyon zarar açıkladı bir önceki bilançoda, son bilançosu ise 21 milyon lira kar yazdı, ters köşe yaptı herkesi, kapada haber düşmüyordu ayrıca bu firma.

*karşılaştırmalı bilanço tekniği kullanılmalı, son dört beş dönem bilançoları izlenmeli. bazıları yatay analiz kullanır bilanço izlerken.

** yatay analiz: işletmenin bilanço ve gelirlerininin değişimini gösteren analiz. temel iki madde var şirketin karlılığı ve şirketin satış miktarı.

** dikey analiz: bilançoda karlar ve zararlar bir tarafa toplanır, elma armut gibi. şirketin karlılık oranını yüzdeye vurur, geçen bilanço x birim mal sattım %10 kar ettim, son bilanço y birim mal sattım karım %25. bu dikey analiz.

** rasyo analizi : şirketin açıkladığı iki bilanço var diyelim. biri martta biri temmuzda, 2020 yılı için açıklanan bilanço kalemlerini birbirine bölüp diğer yıllara analiz edersek buda rasyo analizi oluyor, pek kullanılmıyor artık. yatırımcılar içinde bulunduğumuz yılın açıklanan bilançosuna göre yatırım yapıyorlar artık.

** bilançoyu kısaca özetlemek gerekirse dönen duran varlık şirketin yatırımları diyebiliriz. dönen varlıklar kısa süreli yatırımları duran varlıklarda genellikle uzun vadeli yatırımları gösterir. muhasebe olarak düşünmeyin, borsa ayağı böyle.

* kitap tavsiyesi isteyen bir kaç arkadaş oldu, onlara yazdığım mesajı burayada yazayım, mesela üniversitede iktisat eğitimi alırsınız mezun olursunuz, bir firmanın finans ayağında bir iş gör deseler göremezsin. borsada böyledir, bazı şeyleri deneyim etmek herkes için önemlidir, borsada bir terim vardır bir laf vardır, ben bunu örnek alırım; " tecrübeyi parayla satın alana akıllı, yaşayıp görene gerizekalı denir diye" biraz bu işte gerizekalı olmak lazım, yatırım yapmak isteyenlerin işin ciddiyetini anlaması açısından, paranın kolay kazanılmadığını anlaması açısından.

* illa kitap okumak istiyorum diyenler warren buffett -benjamin graham'dan akıllı yatırımcıyı okuyabilir.

arkadaşlar temel bilinen kural ve kavramlarla devam edelim,

** ky : küçük yatırımcı

** brüt takas : hisseyi aldınız, aynı gün içerisinde elinizden çıkaramıyorsunuz bir gün beklemek zorundasınız.

** karanlık oda : borsadaki çoğu yatırımcıya gecikmeli veri gelir, borsa 18.10'da kapanır son on beş dakika gecikmelide olsa veri alamazsınız, direk hissenin son halini görürsünüz 17.55 diyelim kaba taslak, bu saatten sonra hisseler kendini kitler, yaptığı ön beş dakikalık hamleleri göremezsiniz son veri yansır önünüze, hissenin karanlık odaya girmesi demek budur.

** çok indicator tavsiyesi isteyen oluyor. rsi, chande kroll stop, macd , ichimoku cloud, fisher transform piyasanın krallarıdır. illa kullanacaksanız bunlar üzerinde yoğunlasın.

** rsi'ye ayrı değinmek istiyorum çünkü en çok kullanılan piyasadaki indicator budur, indicatorlerin birbirinden ayrıldığı noktalar vardır. rsi fiyat hassasiyetini esas alır, fiyata karşı aşırı hassaşdir. illa hangisini kullanayım diye soran arkadaşlar için fisher transform veya macd öneriyorum. teknik analizi kendine esas arkadaşların ilk durakları buralar olmalı.

** küçük yatırımcı iseniz bu savaşta piyonsunuz, vezirle savaşamazsınız. hisseye destek için sakin ek alım yapmayın, patlatırlar.

** bist30 bist50 farketmez bütün piyasalarda spek ve tahtacılar mevcut.

** temettü emekliliği kavramı her borsaçının hayalidir, açıp biraz araştırma yapın ne olduğu ile ilgili. 2023 editi, parası 1 milyonun altında olan arkadaşlar için saçmalıktan ibarettir, bulaşmayın. zaten belli bir miktar üzerine çıktıysanız, bu konu hakkında bilginiz vardır diye umut ediyorum.

** karanlık oda kavramı bazı hisseler için baya baya sıkıntı yaratabiliyor, hisse %7 kardan %8 zararla kapattığını gördü bu gözler 15 dakikada. edit: eski kafa olduğum için atlamışım burayı.. yeni gelen düzeltme ile %3 oynayabiliyor en fazla +3 -3.. yeni dediğimede bakmayın olmuştur baya bi yıl.

** 1 liranın altındaki hisselere pek yatırım yapmanızı önermiyorum, inanılmaz derecede garip olaylar oluyor, akıl mantık ile açıklanamayacak kadar hemde.

** yüzdüğün denizi tanı arkadaşım, sektör belirlediysen yatırım yapmaya karar verdiysen, o firmanın rakiplerine bak. ne durumdalar diye.

***** 5 yıldızlık bir madde daha ekliyelim büyük balinalar asla bilançoya kar zarar marjina bakarak yatırım yapmıyor, illa ki bir parametre olarak kullanıyorlar fakat, başından kapa düşen haberlerinden, yatırım yapmayı düşündüğü şirketin üst düzey yöneticilerinin yorumlarından sonuçlar veya anlamlar çıkararak para kazanıyorlar.

** spk şu an gayet iyi iş çıkarıyor, en ufak usulsüzlük durumunda bileti kesiyorlar, umarız böyle devam ederler.

** akıntının tersine kürek çekin, yukarıda belirttim çoğunluk nereye gidiyorsa, tersine gidin. o topluluğu akıntıya çekmeyi başaranların ekmeğine yağ sürmüş olursunuz akıntıya kapılırsanız, sonunuz hüsran olur.

** endeks ile borsa arasında doğru orantı her zaman olmayabiliyor.