Çam Ağacının Doğru Düzgün Bir Çiçeği Olmadığı Halde Arılar Nasıl Çam Balı Üretiyor?
Nedir olay?
arıların çam balını nasıl ürettiği ufkunuzu açabilir... yıllardır düşünürdüm bu çamın çiçeği yok bir şeyi yok bu çam balı nasıl oluyor diye.
meğer olay çok farklıymış. çam balını arılar çiçek poleninden değil, akdeniz iklimine mahsus bazı çam ağacı türlerinin gövdesinde yaşayan bir böceğin salgısını kullanarak üretiyormuş üstelik bu böcek dünyada sadece türkiye ve yunanistan'da yaşıyormuş.
çam balının üretilmesi için, çam pamuklu böceği, veya milimetrik boyutlarda olduğu için çam pamuklu biti olarak da adlandırılan, halk arasında basra böceği (veya balsıra böceği) denilen bu böcek gerekliymiş. bu böcek sadece kızılçam, karaçam ve halep çamında yaşar ve çamın özsuyunu emerek beslenir, artan özsuyunu da tatlı bir madde halinde dışkılarmış. basra böceğinin temmuz ve ekim ayları arasında salgıladığı bu sıvı arılar tarafından toplanır ve bala dönüştürülürmüş.
yani çamdaki böceğin dışkısını yiyip kusan arının ürünüymüş çam balı.
Neden pahalı?
türkiye ve yunanistan'da bulunan kızılçam ve halep çamından sokucu emici böcek olan basranın (marchalina hellenica), çamın özsuyunu emerek oluşturduğu salgıyı kullanan arıların yaptığı çam balının pahalı olmasının sebebi, çam türlerindeki hif ve sporların ve böceğin endemik olarak bu iki ülkede görülmesi ve balın yılın sadece belli dönemlerinde üretilebilmesidir. yabancı bilimadamları bu böceği yurt dışına çıkararak kendi ülkelerinde üretim yapmaya çalışsalar da pek başarılı olamamışlardır.
Detaylandıralım
bal türleri iki ana sınıfa ayrılır, bunlar çiçek balları ve salgı ballarıdır, türkiye'nin en kendine özgü ballarından olan çam balı da bir salgı balıdır. polen içermediği için çiçek balının aksine kristallenmez-şekerlenmez. eğer kristalleniyorsa içine çiçek balı karıştırılmış demektir. salgının nereden geldiği yukarıda mevcut zaten, ondan bir iki burada yazmayan bilgiyi ekleyeyim:
arı kovanlarına kovan başına 15 kg civarı kendi ürettikleri baldan bırakılır sonbaharda, bu bal kışı geçirebilmeleri için önemlidir ve çam balı arı kovanına kışlama için bırakılmaz, arılar donmamak için kış salkımı oluşturup salkım içinde sıcaklığı 33-34 derece civarı tutarlar, bu arada dışkı ihtiyaçları için rektumları genişler ve dışkıyı stoklarlar, böylece hem salkımdan hem de kovandan çıkmamış olurlar, ancak çam balı daha fazla dışkıya neden olur, bir tür ishal gibi, arı dışarı dışkı için çıkar ama soğukta kovana geri dönemez donarak ölür. ayrıca çam balı içerdiği mineraller yönünden çiçek ballarından daha zengindir, bir de özellikle mide sorunlarına diğer ballara göre çok daha iyi gelir.