kurtuluş savaşı'mız sırasında belki de taktik açıdan düşmana en çok bozgunu veren, lojistik ve ikmal yollarını sürekli olarak kesen, hayalet gibi anadolu bozkırında dolaşıp umulmadık yerden yunan ordularının karşısına çıkan süvari kolordusunun komutanıdır fahrettin altay. hatta sakarya savaşı'nda bir aralık alınan istihbaratla saldırdığı ancak içeride kimin olduğunu bilmediği yunan başkomutanlık karargahını düşürmek ve yunan başkomutan general papulas'ı esir düşürmek üzereyken cepheden gelen başka bir yere yetişmesi emriyle elinden son anda kaçırmıştır.

büyük taarruz sırasında ise yunan ordusunun geçilmesi imkansız olarak görüp boş bıraktığı ufacık bir keçi patikasından, binlerce süvariyi geçirip yunan ordusunun gerisine sarkarak kuşatmanın en kritik safhasını gerçekleştirmiştir. aslına bakılırsa almanların ikinci dünya savaşı'nda ortaya çıkardığı ve heinz guderian'ın teorize ettiği blitzkrieg'ın (yıldırım savaşı) süvari uygulayacısıdır. herhalde bu hareketleri ikinci dünya savaşı'nda tanklarla yapsa rommel, guderian, patton kadar ünlü bir tank generali olurdu.

savaştan sonra ise askerlikte devam ettiği yıllarda iran ve afganistan arasındaki bir sınır anlaşmazlığının çözümü için hakem tayin edilir ve tahran'a gider. bu sırada mecliste soyadı kanunu kabul edilir ve mustafa kemal paşa'ya atatürk soyadı verilir. fahrettin paşa da bunun için bir tebrik mesajı yollar. mustafa kemal paşa'nın kendisine yolladığı cevap ise şöyledir:

"sayın fahrettin altay paşa, ben de seni tebrik eder, altay gibi şanlı şerefli günler dilerim."
...

yani soyadını bugün hala yaşayan izmir'in ulu çınarı büyük altay'dan almaktadır. sonraları ise bu hikayeyi kendi ağzından şöyle anlatır:

"ulu önder gazi mustafa kemal paşa ile mütareke yıllarında izmir’i ziyaretimizde altay bir ingiliz donanma karması ile alsancak’ta oynuyordu. maçı beraber izledik. altay çok güzel bir oyundan sonra ingilizleri yenince ulu önder çok duygulandı, gururlandı ve altay için takdirlerini belirtti. aradan epey zaman geçti. gazi mustafa kemal paşa, iran ile bir sınır anlaşmazlığını halletmek üzere beni görevlendirdi ve tebriz’e gittim. tebriz’de bulunduğum sırada; meclis'te soyadı kanunu müzakere edilmiş ve ittifakla gazi mustafa kemal paşa’ya atatürk soyadı verilmişti. bütün yurt kendisini yeni soyadından dolayı tebrik ediyordu. ben de hemen bir telgraf çekmiş ve kendilerini kutlamıştım. atatürk’ten ertesi gün gelen cevab-ı telgraf şöyle idi:

"sayın fahrettin altay paşa, ben de seni tebrik eder altay gibi şanlı şerefli günler dilerim."

telgrafı aldığım zaman gözlerim dolu idi. atatürk çok mütehassıs olduğu ve beraberce izlediğimiz altay maçının hatırasına izafeten bana altay soyadını layık görmüştü."

1945'te askerlikten emekli olup 1946 seçimlerinde bir dönem milletvekilliği de yapar ve tamamen emekliliğe ayrılır. bundan sonra çeşitli davetlerde kurtuluş savaşı ve atatürk le ilgili anılarını anlatır.

1974'te, 94 yaşında istanbul'daki evinde uykusunda huzur içinde ölür. kabri bugün ankara devlet mezarlığı'ndadır.

bu büyük kahramanı saygıyla anıyorum, huzur içinde uyusun.

Dünya Tarihinin En Büyük Savaş Dehaları Olan Komutanlar