Çılgınlar Gibi Taklitleri Üretilen İkonik Spor Ayakkabı Modellerinin Hikayeleri
adidas stan smith
adidas'ın ilk tenis ayakkabısı ve üretilen ilk deri tenis ayakkabısı olan stan smith, markanın sahibi adi dassler'in oğlu horst dassler'in fikriydi. 1963'te ilk defa üretilen ayakkabı 1965'te fransız tenisçi robert haillet'in adını alarak piyasaya sürüldü. 1971'de haillet tenisi bıraktıktan sonra o dönem dünya sıralamasında 1. olan tenisçi stan smith, ayakkabıya ismini verdi. sade ama şık olan bu ayakkabı hala üretilmekte ve sekiz farklı tasarımı bulunmakta. en popüler olduğu 1972-2008 yılları arasında adidas'a 65 milyon dolar kazandırdığı tahmin ediliyor.
adidas superstar
adidas'ın orijinal pro model basketbol ayakkabılarının hafif versiyonu olarak 1969'da üretilen superstar, sert burun yapısıyla ayak parmaklarına ek koruma sağlayan ilk spor ayakkabısı olduğu için basketbolcular arasında hızla popüler oldu. modeli destekleyen ünlü oyuncular arasında efsanevi basketbolcu kareem abdul jabbar da vardı. çoktan adidas'ın pro model ve supergrip basketbol ayakkabılarıyla rekabet etmekte zorlanan converse, superstar'ın gelişiyle sahayı tamamen terk etti. rap grubu run-d.m.c. dönemin normlarına ters düşerek günlük hayatta çok sevdikleri süperstarlarını sahnede de giymeye başladılar. adidas'ın başlangıçta hiç haberdar bile olmadığı bu gönüllü reklam kampanyasıyla satışlar ülke genelinde arttı. hip-hop ve rap dünyasında spor ayakkabıyı kostüm olarak istemeyenlerden (nedense artık) jerrald deas felon, sneakers adlı bir şarkı yazdı. tabii durur mu run-d.m.c?. onlar da bu şarkıya cevap olarak my adidas şarkısını yaptı. bu sevgiye artık kayıtsız kalamayan adidas da en sonunda run-d.m.c ile bir kontrat imzaladı. böylece ilk defa müzik dünyası bir spor markasıyla ortaklık kurmuş oldu. bunun sayesinde superstar, profesyonel basketbol ayakkabılığından emekli olsa da modanın bir parçası olmaya ve günlük hayatta giyilmeye devam etti. superstar'ın şu an 5 farklı seride 35 farklı modeli var.
adidas copa mundial
meşhur siyah üstü üç beyaz çizgili kramponlar ismini ispanyolca "dünya kupası" anlamına gelen copa mundial'dan alıyor. 1982 ispanya dünya kupası için tasarlanan ayakkabı ilk kez 1979'da kısmen kanguru derisi kullanılarak üretiliyor. zaman içerisinde tasarım olarak belki de en az değişime uğrayan spor ayakkabısı olan copa mundial 2001'den beri dünyanın en çok satılan kramponu.
onitsuka tiger mexico 66/corsair/nike cortez
burası birazcık karışık ama benimle kalın, bir yere gitmeyin. eski subay kihachiro onitsuka 1949'da onitsuka tiger ayakkabı firmasını kurar. amacı özellikle genç neslin moralini yükseltmektir. sandaletten bozma bir basketbol ayakkabısı ile yola başlayan firma zamanla modeli geliştirir ve 1955'te ülke çapında 500 mağaza açmayı başarır. atletler ile girdiği iş birliklerinden sonra onitsuka 1959'da yumuşak koşu ayakkabısı magic runner'ı üretir. japonyada bunlar olurken, amerika'da atlet philip knight, koçu bill bowerman'ın yardımıyla oregon üniversitesi için koşmaktadır. lisans diplomasını aldıktan sonra stanford üniversitesi'nde spor ayakkabısı ve market araştırmaları üzerine mba yapar. yolu bir gün japonya'ya düşer ve onitsuka tiger ile tanışır. uzun süren çabalardan sonra şirketi amerika pazarına açılmaya ikna eder. 1963'te eski koçu bill bowerman ile beraber ortaya 500'er dolar koyarak bugün nike olarak bildiğimiz blue ribbon sports şirketini kurar. hemen akabinde onitsuka'dan ilk kargoları gelir.
onitşuka ve blue ribbon beraber 1966'da 1968 meksika yaz oyunları için mexico 66'yi tasarlar. tasarımın adı daha sonra corsair ve nike cortez olarak anılır. yani teknik olarak nike, onitsuka tiger'in yan markasıdır.
air jordan
tarihin en ikonlaşmış en meşhur basketbol ayakkabısı air jordan, nike air ship adı altında 1984'te nike tarafından michael jordan için tasarlandı. fakat ayakkabı hemen nba tarafından yasaklandı sebebi ise ayakkabının üzerinde yeteri kadar beyaz renk olmamasıydı (51 percent rüle). michael jordan maç başına 5000$ ceza ödemiyi kabul ederek ayakkabıları bir süre daha giyse de tasarım değiştirilerek air jordan notorious adıyla piyasaya sürüldü.
peki genç micheal jordan air jordan'dan önce ne giyiyordu; birçok kişinin düşündüğünden çok daha eski bir tasarım olan 1966 adidas gazelle. ayakkabının isminin neden gazelle olduğu tam bilinmese de en çok ortaya atılan fikir ayakkabının "the black gazelle" lakabli koşucu wilma rudolph adına tasarlandığı.
vans old skool
1977'de vans era'dan 1 yıl sonra vans slip-on'la aynı yıl üretilen old skool ilk kaykay ayakkabısıydı. marka sahibi paul van doren'nin bir kağıdın üzerine öylesine çizdiği tasarımda yer alan ve "jazz stripe" olarak adlandırılan beyaz çizgi zamanla ikonlaştı. kaykaycıların keçeli kalemlerle kanvas ayakkabılarına desenler çizdiklerini gören steve van doren (vangillerden diğeri) old skool'un customişe modelini üretmeye karar verdi ve klasik damalı modeller de pazardaki yerlerini böylece almış oldu.