YAŞAM 26 Temmuz 2018
43,5b OKUNMA     669 PAYLAŞIM

Çin'de Her Ailenin Tek Çocuğu Olması Politikasına Aykırı Olarak Doğan Kişiler: Heihaizi

Çin'de kısa bir süre öncesine kadar uygulanan hukou sistemine göre her aile sadece bir çocuk sahibi olabiliyordu. Aksi durumlarda ailelere hem para cezası kesilebiliyordu hem de bu çocuklar nüfusa kayıt ettirilmiyordu. Hal böyle olunca Çin'de sayıca çok fazla olan 'heinhaizi' sayılan kişiler ciddi problemlerle baş etmek zorunda kalıyordu.
iStock


hukou sistemine göre birkaç sene öncesine kadar her aile sadece bir çocuk sahibi olabiliyordu. eğer aile birden fazla çocuk sahibi olmak isterse her yeni çocuk için ciddi miktarda para ödemesi gerekiyordu. eğer aile bu parayı ödemek istemez ancak yine de birden fazla çocuk sahibi olmak isterse bu çocukları nüfusa kayıt ettirmiyor ve bu çocuklar sistemde görünmüyordu. işte bu kişilere heihaizi, yani "kara çocuk" ismi veriliyor.

çin'de şu an ne kadar heihaizi olduğu bilinmiyor ancak yakın bir geçmişte daha önce hiçbir kaydı olmayan 14 milyon kişi nüfus sistemine kayıt ettirilmiş. bunun yanı sıra 25 milyondan fazla kadının hâlâ nüfus dışı olarak yaşadığı düşünülüyor.

nüfus sistemine kaydı olmayan kişiler okula gidemiyor, evlenemiyor, banka hesabı açamıyor, herhangi bir işte çalışamıyor ve temel sosyal haklardan yararlanamıyor. kısacası heihaizi'ler bir nevi hayalet olarak yaşıyorlar.

heihaizi'ler sistemde var olmadıklarından hayatta kalabilmek için yasa dışı işler yapmak zorundalar. hırsızlık, gasp, dolandırıcılık ilk akla gelen suçlar. ancak bunun yanı sıra telif hakkı suçlarını işleyenlerin sayısı da gün geçtikçe artıyor. çin'de bir filmin veya bilgisayar programının telif hakkını ihlal edenlerin sayısı hayli fazla ancak bu ihlale karşı ne çin, ne başka ülke herhangi bir yaptırımda bulunamayabiliyor. bunun sebebi, bu suçu işleyenlerin sisteme göre yaşıyor olmaması. var olmayan bir kişi için kimse yasal işlem yapamıyor.

aynı zamanda çin mafyaları kendi yasa dışı işlerini bu heihaizi'lere yaptırabiliyor. çevre ülkeler de bu mafyalardan nasibini almış durumda, japonya ve kore'de bulunan çin mafyaları da yine heihaizi'leri kullanmaktan geri durmuyor.

bunun yanı sıra çin'de aileler genellikle erkek çocukları nüfus sistemine kaydettiriyorlar. çünkü erkeklerin daha ağır işlerde çalışmaları ve iş bulmaları kadınlara göre daha kolay. bu sebeple çin'deki genç nüfus sistemde her 10 çocuktan 9'u erkek olarak görünüyor. bu da başka bir sorunu beraberinde getirmiş, zira nüfusa kayıtlı olmayanlar resmi olarak evlenemiyor. nüfusa kayıtlı sistemdeki kız sayısı hayli az olduğu için erkeklerin bu kızlarla evlenmesi için kızın ailesini ikna etmesi gerekiyor. aile ise kızlarıyla evlenmek isteyen erkeklerden para istemeye başlamış, yani bir nevi başlık parası sistemi ortaya çıkmış durumda.