batman the dark knight returns... frank miller'ın yazıp çizdiği, 'gelmiş geçmiş en iyi batman hikayeleri' listelerinde her daim ilk 3'te bulunan 1986 yapımı 4 sayılık kült eser.

senaryo (frank miller): 9.1/10
çizim (frank miller): 8/10
ana karakterler: superman, joker, carrie kelley (robin), two-face

1954 yılında çocukların pskolojisini korumak için devreye giren comics code authority etik ilkeleri sonrası çizgi roman dünyası uzun yıllar kendini şiddet kökeninden soyutlamıştı. süper kahramanlar iyice çocuklara ders veren öğretmen sterilliğine büründü ve seriler uzun yıllar rezil bir şekerlikte ilerledi. ta ki 1986 yılında frank miller ve alan moore adlı iki efsane yazar, batman the dark knight returns ve watchmen adlı eserleriyle çizgi roman dünyasını alt üst edene kadar.

o güne kadar görülmemiş gerçekçilik ve sertlikte yazılmış eserleri çizgi roman dünyasında çok büyük devrim yaptı ve yetişkinlerin de hedef kitleye dahil edildiği günümüz çizgi roman çağını başlattı.

eser, yayımlandığı 1986 yılında geçmesine rağmen distopik bir gotham'da 55 yaşında bitik psikolojili bir bruce wayne'in aklından ve başından geçenleri anlatan kapkaranlık bir hikayeye sahip.

çok sayıda küçük ve simetrik karelerin kullanımı, dopdolu yoğun bir öykü ve kompleks hikaye anlatımı. frank miller çizgi roman değil, adeta roman yazmış. kalemini eline almadan önce 4 tabak kuru fasulye yemiş, sonrasında ise okuduğum en çürümüş gotham tasvirini yapmış. bu ne yozlaşma yarabbi, okuyucunun yer yer gerçekten de öykünün karanlığında boğulduğu oluyor.

eserin ön planında neler var?

a) küçükken ebeveynlerinin, 10 yıl önce ise jason todd'un (robin) gözleri önünde katledilmesinin yarattığı travmaları atlatamayan aşırı depresif bir bruce wayne.

b) todd'un vefatıyla emekliliğe ayrıldıktan sonra iç hesaplaşmalara boğulan, 10 yıl sonra sahalara geri dönüş yapmaya karar veren yaşlı bir batman hikayesi.

eserin arka planını ise 3 ana öğe oluşturuyor

1) hikaye anlatımında büyük yer tutan 'maksimum yozlaşmış medyanın olaylara bakış açısı' ve sunucuların şehirde olup biten pisliklere karşı olan vurdumduymazlığı. - bu bakımdan dark knight returns'un 1987 yılında çıkacak olan kült bilim kurgu robocop'u fena halde etkilediği görülüyor.

2) suça karşı savaşta varlığı yokluğu belli olmayan aşırı güçsüz polis teşkilatı. caniler canlı yayınlara çıkartılıp pişkince savunuluyor, yetmiyor bu psikopatlar 100'lerce insanı elini kolunu sallaya sallaya öldürüyorlar; o da yetmiyor şehrin göbeğinde tipini bile gizlemeden katliamlar yapıyorlar. gotham polisi hala arazi.

dipnot: james gordon, senin gibi polis liderinin ben ta... 70 yaşına kadar başında olduğun örgüte hiç mi suçla-terörle mücadeleye dair ileri adım attıramadın be adam.

3) 80'ler abd-sscb soğuk savaş yıllarının oluşturduğu tekinsiz nükleer tehdit atmosferi.

Uyarı: Bu noktadan sonrası spoiler içerir.

4 kısımlık seride ana konunun ciddiyeti her bölümde seviye atlıyor

1) ameliyatla cildinin yanık yarısı düzeltildikten sonra, artık yüzünün iki tarafının da yaralı olduğunu hissedip %100 karanlık tarafa geçen fidye peşindeki two face.

2) gotham sokaklarının hakimi mutant çetesi ve sayko liderleri. (bu sayıda tam olarak ortaya çıkan, batman'in todd travması panzehiri yeni robin carrie kelley karakterine de bayıldım.)

3) batman'in dünya ahiret baş düşmanı joker'in, tersten ikizi olan kara şovalyenin geri dönüşüyle hayat bulması ve hapisten kaçarak ortamlara tekrar akması.

4) süper kahramanların devlet tarafından kanun kaçağı ilan edilmesinden sonra abd hükümetinin kuklası olmayı seçen superman'in (!) sscb ve devlet düşmanı batman'le çarpışması.

genel olarak hikayede benim için ana problem, tv sahnelerinin genel anlatımı sık sık kesmesi ve çürümüşlüğün aynı yöntemle (tv) vurgulanıp durması oldu. bu mevzu yazarın seçimidir, bir şey diyemem ancak hikayenin 4. bölümü gerçekten de tüm batmanseverler arasında büyük tartışma konusu.

kimliği ifşa olmuş superman'in medyanın özel hayatına tecavüz etmesini engellemek ve kanun kaçağı durumuna düşmemek için devletin piyonu olması ve bu uğurda abd askeri olarak sscb ordusuna bile dalması, zayıf yazılmış bir karakter motivasyonu gibi duruyor.

olsun. motivasyonu yeterli olmasa da superman'in böyle hafiften gerçeklikten uzak bir şekilde davranması müthiş bir hikaye doğurmuş. - süper adam, devlet uşaklığından nefret etse de insanlığa artık ancak bu şekilde yardımcı olabileceğini düşünüyor. abd başkanının emriyle artık kanun kaçağı ilan edilen batman'in ipini çekme amacıyla gotham'a gönderiliyor ve olaylar gelişiyor. - bu bölümde kolu kopuk yaşlı green arrow'un devlet düşmanı isyancı örgüt üyesi olarak resmedilmesi, bu uğurda abd nükleer denizaltısı bile batırması müthiş detaylardı. hikaye sonunda green arrow'un superman'e oyun etmesine de, obsesif ve inatçı batman reisin superman'e racon kesmesine de, sürpriz dirilişli bruce wayne'nin kanun dışı örgüt lideri olmasına da bayıldım.

dipnot: batman'in 80'lerindeki emekçi alfred pennyworth'ü hala emekli etmemesi. yaşlı hizmetkarın (efendisi öldü sanıp) b.k yoluna kalp krizi geçirmesi ve vefat etmesi. kitapsız bruce wayne'nin ise bu ölümü pek de sallamaması...

final

son söz olarak diyebilirim ki the dark knight returns, batman year one ile birlikte modern batman külliyatını başlatan, okunması elzem kült bir eser. ancak ağır ve kompleks anlatımı dolayısıyla, ilk defa çizgi romana başlayacak insanlara önerebileceğim bir yapıt değil. başka bir devrimsel frank miller çizgi romanı batman year one'ın bu anlamda çok daha iyi bir başlangıç noktası olabileceğinin altını çizerek yazımı sonlandırıyorum a dostlar. bir güzide klasik batman serisini eyyorlamamın daha sonuna geldim ancak ilgisi olanlar şu klasik eser eyyorlarını da kurcalayabilirler:

1987 (bkz: batman year one/@ceyar k vurdu)
1987 (bkz: batman year two/@ceyar k vurdu)
1987 (bkz: batman son of the demon/@ceyar k vurdu)

Türkçe Baskılarını Güncel Olarak Bulabileceğiniz Kült Çizgi Romanlar