Çok Tartışılan Evrimsel Psikolojiye Dair Ufkunuzu Açacak Kitaplar
evrimsel psikoloji, bir psikoloji dalı olsa da evrimsel biyoloji ile yakından ilişkilidir. bu sebeple evrimsel biyoloji alanında yazılmış çoğu kitap yahut makalenin evrimsel psikoloji alanında da kullanımı yaygındır. şimdi evrimsel biyoloji/psikoloji'ye dair birkaç kitap önerisi yazacağım belki birilerinin işine yarar.
(parantez içinde türkçeleri yazılanlar türkçeye çevrilmiştir.)
1) sperm wars (sperm savaşları) - robin baker
şu yaşıma kadar okuduğum en iyi kitaplardan biridir. hayat kurtarıcı bilgiler içeren bir robin baker kitabı. evrimsel biyoloji hayat kurtarır.
2) baby wars (bebek savaşları) - robin baker ve karısı
sperm wars'ın yazarı evrimsel biyolog robin baker'ın eşi elizabeth oram'ın katkılarıyla yazdığı ikinci kitabı. kitapta hamilelik süreci, çocuk büyütme, ensest, taciz gibi aile çatışmalarının dinamikleri bilimsel perspektiften, sıradan bir okurun anlayacağı düzeyde işlenmiş. tabi bunu okumadan önce sperm savaşları'nın okunması daha faydalı olur.
3) evolutionary psychology / 4) the evolution of desire - david buss
kim ki psikoloji alanına giriş yapmak ister, bu alanın temel dinamiklerini anlamak ister; en önemlisi hayata psikolojinin bakış açısıyla bakmak ister: yapacağı ilk iş ingilizce öğrenip bu herifin evrimsel psikoloji ders kitabını okumaktır.
5) the mating mind (sevişen beyin) - geoffrey miller
neden gitar çalan erkeklerden daha çok hoşlandığımız veya basketbol takımındaki erkeklerin neden kızlar tarafından daha çok beğenildiği gibi durumlara beynimde makul mantıklı kabul edilebilir bir açıklama sunduğundan, elimden düşürmeden metroda otobüste amfide okuyup bir de üstüne başlığı yüzünden gelenin geçenin kötü bakışlarına maruz kalmama sebep olan gene de muhteşem kitap...
6) spent (tüketimin evrimi cinsiyet, statü ve tüketim) - geoffrey miller
geoffrey miller'ın 21. yüzyıl tüketim çılgınlığını evrimsel bir yaklaşımla açıklamaya çalıştığı kitap.
7) why women have sex (kadınlar neden seks yapar) - david buss ve bir kadın yazar
david buss'a göre erkekler ve kadınlar eş tercihlerini hala evrimsel bazı kurallara göre yapmaktadır. erkekler doğurganlık ihtimali yüksek olan kadınları tercih etmektedirler.
fakat son yıllarda buss sosyal kültürel konulara da vurgu yapmakta, erkeklerin kadınlarda aradıklarının değişmediğini ama kadınların erkeklerde aradıkları niteliklerin özünde aynı kalmakla görünümünde değişiklik olduğunu söylemektedir. buna göre artık soyun devamı için gerekli özelliklere erkeğin bakım sağlayacak parasının olması, sosyal gücünün bulunması gibi faktörler de eklenmiştir.
görüşleri çok sıkı bir tartışma konusudur.
8) the naked ape (çıplak maymun) - desmond morris
hayata bakış açımı değiştiren kitaplardan ilkidir. antroposentrik bakış açısını altüst eden fikirleri ile hediye edilecek kitaplar listemde ilk yerini korur.
çıplak maymun ismini şöyle açıklıyordu yazar:
dünya yüzeyindeki tüm canlıları türler arası yakınlık ve akrabalık ilişkilerine göre dizsek ve her türün bir örneğini masanın üzerine koysak, insanı nereye koymamız gerektiği şüpheye yer bırakmayacak şekilde çok açıktır. primatlar takımında şempanzelerin yanlarına. yine de yerine bu kadar uygun olmasına rağmen bir şey çok fena şekilde sırıtır, sağında solunda tüylü tüylü hayvanlar varken, bizim homo sapiens sapiens örneğimiz bariz derecede çırılçıplaktır. eğer bizler insan olduğumuzu bir an için unutursak, ve bu türü yeni keşfettiğimizi varsayarsak bir çeşit maymun olduğu su götürmez bu canlının en yakın akrabalarından ayırt edici en dikkat çekici özelliği (ilk bakışta) çıplaklığıdır. o halde bu türe çıplak maymun adını vermek uygun olacaktır.
9) the red queen (kızıl kraliçe: cinsellik ve insan doğasının evrimi) - matt ridley
evrimsel psikoloji ve cinsel seçilim alanında kült haline gelmiş bir eser, türkçe'ye kızıl kraliçe cinsellik ve insan doğasının evrimi adıyla kazandırılmış. aşağıdaki alıntı kitabın genel bir özeti niteliğinde.
"reproduction is the sole goal for which human beings are designed; everything else is a means to that end."
yazarı matt ridley, feminizm akımı içinse "feminism is trying an impossible trick: to change the nature of men while insisting that the nature of women is unchangeable" sözlerini sarf etmiş.
10) the naked man (çıplak adam) - desmond morris
kitabın akıcılığını ve eğlenceli oluşunu şöyle özetleyeyim. kitabı elimde görenler, şöyle bir baktılar ve bir şekilde okumaya başladılar. ayak üstü de olsa bir kitap kendini okutuyorsa, benim gözümde başarılıdır.
kitabın içeriği de başlıklar halinde. (gözler, kulaklar, penis, popo, sakal, bıyık, vb.) böyle olunca da kitap derli toplu olmuş. hangisi ilgini çekiyorsa ya da hangisinin tarihsel evrimi meraklandırıyorsa, açıp oradan başlıyorsun.
haa, erkekler okumaya "penis" başlığından başlıyor ama olsun, bu zaten bilinen bir şey. şaşırtıcı olan şey kitabı eline alan 4 kadının da "popo" başlığından başlaması. lan?
velhasıl kitabı aldığım günden beri de yanımdan ayırmıyorum. mesela erkeklerde saç dökülmesinin nedenlerini merak ediyorum, açıp bakıyorum. mesela - kadınların aksine - erkeklerin sakallarının neden var olduğunu merak ettim, gene açıp bakıyorum. öyle bir kitap işte. konusu ilginizi çektiyse, tavsiye olunur.
11) the naked woman (çıplak kadın) - desmond morris
"her kadının vücudu güzeldir. geçirdiği milyonlarca yıllık evrim sonucunda akıllara durgunluk verecek değişikliklere uğrayan ve son derece hassas düzeltmelerle işlenen kadın vücudu, bu gezegendeki en olağanüstü canlı varlıktır."
okuması ayrı, üzerine düşünmesi ayrı bir zevk olan desmond morris kitabı. şu sıralar baskısı tükendiği için bulmak biraz zor.