cv hazırlarken çok yaygın yapılan bazı yanlışlar var. millet birbirine bakarak yazıyor galiba, o yüzden yaygın. coğrafyayla da alakalı. aşağıdaki yanlışlıkları türkiye ve yunanistan'dan gelen cv'lerde görüyorum hep, tesadüf olamaz. bilhassa yurt dışına başvuru yapacaksanız bu yerel alışkanlıklar ufak ufak şansınızı düşürür.

ben bunları akademik dünyada cv değerlendirme deneyimimle yazıyorum.

cv'nize bakan kişi 10 saniye ya ayıracak, ya ayırmayacak. okuyan kişiye bulmaca çözdürmeyin. bir bakışta net görünür ve anlaşılır olsun. kendinizi en anlaşılır biçimde ifade etmek sizin göreviniz.

kaba taslak şöyle bir organizasyon yaratabilirsiniz 

(bu veya benzer bir sırayla). her biri için bir alt başlık koyarsanız kolayca ayırt edilebilirler. 

* isim, soyisim (biraz daha büyük bir fontla, göze çarpacak kadar belirgin)
* iletişim bilgileri
* iş geçmişi, deneyimler
* eğitim geçmişi
* mesleki yeterlilikler ve beceriler
* dil yeterlilikleri
* destekleyici yeterlilikler, beceriler ve deneyimler

önce bi formata bakalım

* düzgün bir fontla yazın. times new roman, calibri, cambria, arial yaygın kullanılır. başka bir tercihiniz de olabilir ama her yazı tipinde türkçe karakter yok. fantastik bir yazı tipinde attığınız havalı başlığın orta yerinde times new roman yumuşak g komik ve tutarsız görünür.

* cv boyunca font tipi ve font büyüklüğü (10-12 civarı iyidir) sabit olsun. bunların değişmesi hem göz yorar hem de acemi görünür. başlıklar, alt başlıklar ya da adınız gibi ilk etapta farklı görünmesini istediğiniz şeyler dışında font ile oynamayın. aynı mantıkla kalın harfler, italik, ve alt çizgiyi de sadece bunlara, ya da gerçekten vurgulamak istediğiniz kelimere ayırın. bu tür hareketliliklerin sık olması belgeyi zor okunur hale getirir. nadiren nötr renklerden de kullanabilirsiniz.

* aralarda yeterince beyaz alan bırakın. çok sıkış tepiş satırlar birbirine yakın olmasın, şu köşeye de telefonda konuşurken kurşun kalemle köy manzarası çizerim gibi koca boşluklar da olmasın, ayarlayın onu. onun dışında organizasyonda farklı alt başlıklar fiziksel olarak da ayrı görünsün, insanın gözünü rahatlatan bir organizasyon bu.

* farklı bölümleri yatay çizgiyle ayırabilirsiniz. yazılar aynı hizada olsun diye bir tablonun içine yazıp sonra çizgilerini görünmez hale getirebilirsiniz. bazı yerleri iki kolon halinde yazabilirsiniz. belki çok azıcık kenar süsü kullaanbilirsiniz ama sakın ola ms word'ün cümbüşlü kalıplarını kullanmayın.

* abd'ye gönderiyorsanız us letter size, onun dışındaki ülkelere gönderiyorsanız a4 boyutu kullanabilirsiniz. margin normalden biraz küçük olabilir bence. sayfa sayısı organizasyona göre onu düzenlersiniz.

* mutlaka word dokümanının dilini yazdığınız dile çevirin ve spell check ile hata yapıp yapmadığınızı kontrol edin. yazım yanlışları sizi güvenilmez gösterir, imla hatası yapmayın. daha da iyi olsun istiyorsanız bedava grammarly kontrolünden geçirebilirsiniz.

* cv'nizi asla word formatında göndermeyin. gönderdiğiniz kişinin bilgisayarındaki ms word sürümüne bağlı olarak bütün organizasyon kayabilir. mutlaka pdf olarak gönderin.

* aslında cv ve resume diye iki farklı şey var. resume 1, en fazla 2 sayfa olur. cv daha uzun olabilir. ama genel olarak çok uzun cv'ler tavsiye edilmiyor. aynı miktarda ilgiyi başlıklar arasında paylaştırdığınızı düşünün. ne kadar çok sayfa olursa her bir sayfaya ayıracağı ilgi o ölçüde azalır. o yüzden ille gerekli olmayan şeyleri yazmamaya özen gösterin. en önemlisi ilk sayfa; ilk sayfada okuyan kişiyi ikna edemezseniz ikinci sayfaya zaten bakmaz.

* bir tane cv'niz olacak diye bir şey yok. benim bir tane her şeyin olduğu cv'm vardı, başvurduğum pozisyona göre onu düzenler, kısaltır, işin kalıbına tam oturacak hale getirirdim (tailored). sonuçta başvuru dediğiniz şey karşıdaki kişiyi ikna etme süreci, cv de elinizdeki en önemli alet. iş ilanlarını iyi okuyun.

geldik içeriğe

* doğum tarihiniz (çok istiyorsanız sadece yıl olarak yazın), doğum yeriniz, tc kimlik numaranız, medeni haliniz, adresiniz gibi kişisel bilgilerinizi yazmayın. elden ele dolaşıyor o cv. devletin veri tabanlarından hala çalınmadıysa o bilgileriniz, kötü niyetli insanların eline ulaştırmak için bir çaba da siz sarf etmeyin, tacizcileri başınıza üşüştürmeyin, her kurumun hr'ı aynı titizlikte çalışmıyor olabilir. başvurduğunuz kurum sizi mülakata çağıracaksa bunların bir kısmını zaten ayrıca ister. 

cep telefonunu verip vermemek size kalmış, belki ilk yazışmadan sonra mail içinde verebilirsiniz. 

yurt dışına başvuruyorsanız cinsiyetinizi yazın, adınızdan çıkaramazlar çünkü.
ehliyet ve askerlik durumunuz sadece bazı işler için önemli. iş ilanını zaten iyi okuyun, istiyorsa koyarsınız. 

iş mülakatlarında adaya mezhebini, anasının babasının işini soran oluyormuş, o artık kişinin kendi şerefsizliği. siz bunları belirtmek zorunda değilsiniz.

* düzgün bir mail adresiniz olsun. öğrenciyseniz okuğunuz okulun edu uzantılı adresi iyidir, ciddiyetinizi gösterir. ben garanti olsun kişisel mail adresimi de (gmail) ekliyorum. ilk verdiğinizi mail adresi mezuniyetten ya da iş yerinizden ayrıldıktan sonra kapanacaksa alternatif sunmak akıllıca. 

chinese_hotgirl_xxx@hotmail.com gibi bi adresi olan bi öğrencimiz vardı, bütün resmi yazışmalarını o adresten yapardı. ciddiye alınmak istiyorsanız adınızla veya soyadınızla, düzgün bir mail adresiyle yazışın.

* başvuru sürecindeyseniz her gün mailiniizn spam kutusunu kontrol edin. gönderiler bazen oraya düşebiliyor, yok yere fırsat kaçırmayın.

* iletişim bilgilerine profesyonel veri tabanlarının linklerini de koyabilirsiniz. linkedin, araştırma yapıyorsanız research gate, google scholar, orcid, yazılım yapıyorsanız github (bilmiyorum hala açık mı) vs. işinizi pro gibi gösterebildiğiniz yerlerdeki hesabınıza insanları yönlendirmekten çekinmeyin.

* fotoğraf tartışmalı bir konu. bir sürü ülkede cv'ye fotoğraf koymak, ön yargıları tetiklememesi açısından yasak. türkiye'de fotoğraf yaygın. koyacaksanız da nötr, düzgün ve küçük olsun. bilmemne antik kentinde gezerken çektirdiğiniz güneş gözlüklü resminizi koymayın.

* iş deneyimleriniz en önemli kısım. mutlaka ilk sayfada olsun. sizi kara kaşınıza kara gözünüze, hobilerinize bakarak değil, buraya bakarak alacaklar. her iş için başlangıç ve bitiş tarihi, kurum adı/şehri, pozisyonunuz, gerekirse yaptığınız işin kısa bir özeti olsun. (eğer hala öğrenciyseniz burayı atlayın ve ilk sayfada eğitim bilgileriniz olsun.)

hem iş hem eğitim deneyimlerinizi, en yenisi en üstte olacak biçimde yazın (gerçi almanlar tersini yapıyor ama pratik değil). son işiniz her zaman daha çok dikkat çeker. 

bu arada yaptığınız her ufak tefek işi buraya yazmak zorunda değilsiniz. 7 sene önce algida standında hosteslik yapmanızın başvurduğunuz şirkette hr'ı etkileyeceğinden emin değilim. ama öğrenciyseniz ve bu tür küçük iş deneyimlerinizin olduğu mesajını vermek istiyorsanız arka sayfaya, ek bilgi olarak yazabilirsiniz. 

bunun dışında önemli işleri de cv'nizden çıkarır, saklarsanız mülakatta o iki sene boyunca ne yaptığınızı açıklamanız beklenebilir. neyi koyacağınıza karar verin. öğrenciyseniz mesela işle alakalı stajlarınızı buraya koyabilirsiniz.

* eğitim geçmişi ikinci önemli kısım. eğer mezun olalı çok olmadıysa veya boğaziçi milliyetçiliği yapan bir sektörde boğaziçi mezunu olarak iş başvuruyorsanız bunu ilk sayfaya koyabilirsiniz. ama 10 yılda 4 değişik şirkette çalıştıysanız bunu "beceriler" kısmının arkasına koyabilirsiniz. yine, karşıdakini neyle etkilemek istediğinize bağlı. 

her eğitim için kurum/şehir adı, fakülte, bölüm, başlangıç ve bitiş tarihi ve eğer iyiyse not ortalamanız olsun. not ortalamanız yüksek değilse boşverin. 

okuduğu okulun yanına parantez içinde burslu yazanlarla dalga geçmişler. dalga geçilecek bi şey yok, bakıyoruz ona, yazın. 

erasmus vs. değişim deneyiminiz varsa yazın. 

eğer halen lisans öğrencisiyseniz ve cv'ye yazacak çok bi şeyiniz yoksa aldığınız derslerden sadece mesleki yeterliliğiniz için önemli olanları buraya yazabilirsiniz. 

eğer henüz mezun olmasıysanız beklenen mezuniyet tarihini yazın. eğer master veya doktora yaptıysanız tezinizin başlığı ve danışman hocanızın ismi cv'yi okuyan için etkili ve ayırt edici olacaktır. 

hala okuduğu liseyi yazan var. galatasaray, st benoit gibi bi yerlerden mezun değilseniz okuduğunuz liseye kimse bakmaz. 

bi de allah aşkına, 15 senedir çalışıyorsanız üniversite sınavında ilk 10 bine girmeniz kimseyi etkilemez. 

bunun dışında katıldığınız kurslar, aldığınız sertifikalar falan burada olmasın, kalabalık etmesin, temiz olsun burası.

* beceriler deneyim seviyenize bağlı olarak ikinci veya üçüncü önemde. kimse sizi itü mezunusunuz diye vitrine koymayacak, ne biliyorsanız onu gösterin. bi de isa muhammed aşkına ms office tools yazmayın şuraya! koca mühendis oldunuz, hala word, power point kullanıyorum diye mi geziyorsunuz? 

bildiğiniz bilgisayar dilleri, kullandığınız yazılımlar, teçhizat, teknikler vs, listeleyin. sadece isim vermeniz bir şey ifade etmeyebilir. ne seviyede biliyorsunuz ve nerede öğrendiniz, onları da eklemek anlamlı olur. 

yine burada başvurduğunuz işin isteklerine göre sadece bazı yeteneklerinizi listeleyebilir, ya da bazılarını daha fazla detaylandırabilirsiniz. o ilanları iyi okuyun demiş miydim?

* dil becerilerine hr bakar. yalan söylemeyin yakalanırsınız. sadece dili yazmayın, seviyeyi de belirtin. onun dışında gittiğiniz dil kursu, girdiğiniz dil sınavları vs. varsa puanlarıyla beraber belirtin ki sizi ayrıştırsın.

* hobiler xxxxxxx!!!! böyle bi bölüm yok. dininiz hakkı için, hanginiz 'kitap okumak ve yüzmekten hoşlandığı için' birini işe alır? hani lisanslı yüzücü falan olsanız neyse de, senede bir kere fethiye'ye gitmeniz işe alınma sebebi değil.

* ek beceriler kısmına (daha iyi bir başlık atarak) diğer yeteneklerinizi ve deneyimlerinizi yazabilirsiniz. mesela katıldığınız seminerler, kongreler (ama kıytırık olanlar değil, kaliteli ve bu başvurduğunuz iş ile alakalı olanlar), dernek üyelikleri, işle doğrudan alakalı olmayan ama bir şekilde etkisinin olduğunu düşündüğünüz beceriler, belki hazırladığınız podcast vs.

* yayınlar ve projeler: akademik bir pozisyona başvuruyorsanız bu mutlaka olsun, hem de eğitim kısmının hemen arkasında olsun. iş ilanında istiyorsa yayın sayısı, atıf sayısı, h-index falan da belirtebilirsiniz.
aslında bir sürü iş kolunun buna benzer bir ürünler kısmı var, şimdiye kadar somut ne elde ettiniz? ve inanın bunlara dikkatle bakılıyor, ilk veya ikinci sayfada olsun.

* ödüller. bazı işlerde böyle bir kısım var. ödül almasıysanız bunu es geçin.

* referanslar. akademik referanslarda bunu mutlaka doldurun. başka alanlarda da var galiba ama o kadar elzem değil. size kefil olacak hocalarınız veya önceki iş verenleriniz vardır. tabii önce bi sorun, adınızı yazabilir miyim diye. tamam derse adı, ünvanı (doç. dr.), şu an hangi kurumda çalışıyor, mail adresi ve ofis telefonu, sizi nereden tanıyor vs. güzel güzel yazın.

bunlara ek olarak, niyet mektubu (cover letter, statement of purpose) yazarken lütfen ama lütfen çocukluk hatıralarınızı yazmayın. sevgiliniz dışında kimse sizin 6 yaşındayken ne kadar meraklı olduğunuzu dinlemek istemez. profesyonel bir pozisyona başvuruyorsunuz, kendinizi nasıl konumlandırıyor uzun vadede gerçekçi olarak neyi hedefliyorsunuz onu akıcı bir dille anlatın. sadece gel lan piç dedirtmeyin.

en son cv'nizi göndermeden önce elinize alın, kendinizi iş verenin yerine koyup şöyle bi bakın. adam şunlara bakacak:

- verdiğim işi yapacak altyapısı var mı?
- daha önce ne işler yapmış, ne biliyor, elinden ne iş gelir?
- yeni bi şey öğrenecek potansiyeli var mı?
- ben bu çocukla uluslararası işlere girebilir miyim, dili var mı?
- ruh hastası, asalak, yavşak falan çıkmasın? bu çocuğu tanıyan, daha önce beraber çalıştığı biri varsa bi soralım.

İş Görüşmelerinde İşe Alınma Şansınızı Artırabilmek İçin Kullanabileceğiniz Taktikler