Deprem Anında Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler Nelerdir?
1) "binalar çökerken basitçe "çömelen ve korunan" kişiler istisnasız her defasında ezilerek ölüyorlar. masa, araba gibi nesnelerin altına giren kişiler her zaman ezilirler.
2) kediler, köpekler ve bebeklerin hepsi doğal bir şekilde dizlerini ana rahmindeki gibi karınlarına doğru çekerek kıvrılırlar. deprem anında siz de bu şekilde kıvrılmalısınız. bu doğal bir güvenlik ve hayatta kalma içgüdüsüdür. daha küçük bir boşlukta hayatta kalabilirsiniz. hafifçe ezilecek ama yanında boşluk yaratacak bir kanepe, geniş büyük bir eşyanın yanında dur.
3) ahşap evler deprem anındaki en güvenli yapılardır. sebebi basittir; ahşap esnektir ve depremin orlamasıyla hareket eder. eğer ahşap bina çökerse geniş yaşam boşlukları oluşur. ayrıca, ahşap binalar daha az oğunlukta yıkılış ağırlığına sahiptir. tuğla binalar ayrı tuğla parçalarına ayrılacaklardır. tuğlalar birçok yaralanmaya sebep olacaktır, ama (beton) bloklardan daha az ezilmiş vücutlar yaratırlar.
4) eğer gece yataktayken deprem olursa, basitçe yuvarlanarak yataktan düşün. yatağın çevresinde güvenli bir boşluk oluşacaktır. oteller müşterilerine deprem anında yatakların yanında yere uzanmalarını salık veren bir uyarı notunu odalarda her kapının arkasına asarlarsa depremlerde çok büyük hayatta kalma oranlarını sağlayabilirler.
5) televizyon izlerken deprem olursa ve kolayca kapıdan veya pencereden dışarı kaçmak mümkün değilse, kanepe veya büyük bir koltuğun/sandalyenin yanında cenin pozisyonunda kıvrılarak yere uzanın.
6) bina çökerken kapı kirişlerinin altına geçen herkes ölür... nasıl mı? eğer kapı kirişlerinin altına geçerseniz ve kapı kirişi öne veya arkaya doğru düşürse inen tavanın altında ezilirsiniz. eğer kapı kirişi yana doğru yıkılırsa ikiye bölünürsünüz. her iki durumda da ölürsünüz!
7) hiçbir zaman merdivenlere gitmeyin/yönelmeyin. merdivenler (ana binadan) farklı bir "frekans aralığına" sahiptir; ana binadan bağımsız/ayrı olarak sarsılırlar. merdivenler ve binanın geri kalanı devamlı olarak birbirlerine çarparlar, ta ki merdivenlerin yıkılışı gerçekleşene kadar. merdivenlere ulaşan insanlar basamaklar yüzünden yaralanırlar. korkunç şekilde sakatlanırlar. bina yıkılmasa dahi, merdivenlerden uzak durun. merdivenler binanın hasar görmesi en muhtemel kısmıdır. depremde yıkılmamış olsa dahi, merdivenler bağırarak kaçmaya çalışan insanların aşırı yüklenmesi ile çökebilir. merdivenler binanın geri kalan kısmı zarar görmemiş olsa dahi her zaman güvenlik açısından kontrolden geçirilmelidir.
8) binanın dış duvarlarına yakın yerlerde durun, mümkünse dışına çıkın. binanın iç kısımlarındansa dış kısımlarına yakın yerlerde olmak çok daha iyidir. binanın dış çevresinden ne kadar içeride olursanız, çıkış yolunuzun kapanma ihtimali o kadar artacaktır.
9) aynen nimitz yolundaki katlar arasındaki (yıkılan) blokların meydana getirdiği gibi, deprem anında üst yolun yıkılmasıyla ezilen araçların içinde bulunan insanlar ezilirler. san fransisco depreminin kurbanlarının hepsi araçlarının içindeydiler. hepsi öldü. araçlarının dışına çıkıp, aracın yanına uzanıp veya oturarak kolaylıkla hayatta kalabilirlerdi. ölen herkes eğer araçlarından çıkıp, araçlarının yanına oturabilseler veya uzanabilselerdi yaşıyor olabilirdi. ezilen bütün araçların yanında -kolonların direkt olarak üzerine düştüğü araçlar hariç- yaklaşık 1 metre yükseklikte boşluklar oluşmuştu.
10) enkaz halindeki gazete ofislerini ve çok miktarda kağıdın olduğu ofisleri dolaşırken kağıdın kırışmadığını/ezilmediğini keşfettim. kağıt yığınlarının/kümelerinin etrafında geniş boşluklar bulunur/oluşur.
kaynak: doug copp. (dünyanın en tecrübeli kurtarma birimi amerikan uluslararası kurtarma ekibinin kurtarma şefi ve afet olayları müdürü)
ek bilgi
depremde bina sağa ve sola savrulur. koşmaya çalışırsanız yere düşebilirsiniz. ortalama 20 saniye süreniz var. çıkış kapısına yakın mesafede bir katta oturuyorsanız koşun ve dışarı çıkın ama yüksek katlarda oturuyorsanız (ki büyük bir kısmınız böyle) yapmanız gereken hayat üçgeni oluşturmak. peki nedir bu hayat üçgeni?
yanınızda bulunan katı büyük bir cismin yanına cenin pozisyonunda çömelip, üzerinize çökme ihtimali bulunan cisimlerin çatı şeklinde tepenizde bulunması.
yataktayken deprem ile karşılaşırsanız kendinizi yavaşça yuvarlayıp bu pozisyonu alın:
deprem sırasında balkona gitmeyin, en çok hasar oraya vurur. bina çökerse oturup beklemek ve tanrıya inanıyorsanız dua etmekten başka çareniz yok.
büyük bir ihtimalle binanız çökmeyecek (umarım), hunharca zemine basmadan, hızlı ama panik yapmadan binadan inmeniz gerekiyor. binadan inmek için asansör kullanmayın.
eğer binanızda az kişi varsa merdiven kullanın. binanızda çok fazla insan varsa maalesef merdiven de kullanmayacaksınız. onlarca insanın aynı merdivende koşması çok büyük bir tehlike. o durumda herkes panik yapacağından bu çok tehlikeli olur. merdivenler de tıpkı asansör ve balkon gibi en çok hasar alan bölge.
asansörde kalırsanız bütün düğmelere basın ve ilk açılan kapıda inip aşağıya koşun.
neden binadan çıkmamız gerekiyor? zira artçı deprem olasılığı yüksek olduğundan 2. bir deprem etkisine binanız dayanmayabilir.
dışarı eşyanızı, paranızı düşünmeden, ayakkabınızı giymeden çıkın.
varsayalım ilk deprem etkisini atlatıp binadan çıktınız. hemen binaların yoğun olduğu mekandan uzaklaşıp, boş bir arsa, mekan bulun ve orada kendinize güvenli bölge oluşturun.