Dişi Yusufçukların Çiftleşmek İstemediklerinde Ölü Taklidi Yapması
dişi yusufçuklar, istenmeyen taliplerinden kurtulmak için ilginç bir taktik kullanırlar: ölü taklidi! isviçre'nin zürih üniversitesi'nden rassim khelifa, bozkır avcısı yusufçuklarda (aeshna juncea) bu davranışa ilk kez tanık oldu. isviçre alpleri'nde larvalarını toplarken, bir erkek tarafından takip edilen bir dişinin yere çarptığını gördü. daha sonra dişi sırt üstü hareketsiz kaldı. talibi olan erkek yusufçuk kısa süre sonra uçup gitti ve dişi, etraf güvenli olduğunda tekrar havalandı.
10 yıldır yusufçuklar üzerinde çalışırken, daha önce yusufçuklarda böyle bir olayı hiç görmemiş olan khelifa, “şaşırdım” diyor. dişi bozkır avcıları, diğer bazı yusufçukların aksine erkek eşleri tarafından korunmadıkları için yumurtalarını bıraktıklarında tacize karşı savunmasızdırlar. başka bir erkekle tek bir cinsel karşılaşma tüm yumurtaları döllemek için yeterlidir ve tekrar çiftleşme üreme yollarına zarar verebilir. khelifa, dişilerin bu zamanda, muhtemelen saklanmak için genellikle göletlerin yakınındaki yoğun bitki örtüsüne çekildiklerini keşfetti. ve ortaya çıktıklarında da genellikle dramatik davrandıklarını gördü.
31 dişiden 27'sinin erkek yusufçuklardan kaçınmak için düştüğünü ve ölü taklidi yaptığını ve bu manevralardan 21'inin başarılı olduğunu gözlemledi. yine de yüksek hızda dalmak risklidir ve ispanya'daki vigo üniversitesi'nden adolfo cordero-rivera'ya göre bu olay sadece yusufçukların çok olduğu bölgelerde kullandıkları bir strateji olabilir.
dişiler, erkeklerin iyi eş olup olmadığını ölçmek için çeşitli araçlar kullanır. bir erkek tavus kuşunun tüyleri gibi pasif göstergeleri benimseyebilir ya da potansiyel taliplerini adım adım ilerletebilirler. dişi kara leş yiyici sinekler, erkekler onlara bindiğinde şiddetle titrer ve sadece direnenlerle çiftleşir. córdoba-aguilar, "bu olasılığın test edilmesinin zor olduğunu kabul ediyorum, ancak cinsel zorlamanın kullanıldığı tüm durumlarda rakip hipotezdir" diyor.
çalılara çarpmak muhtemelen dişilere zarar verebilir, seksten kaçınmak veya erkekleri test etmek için ödenmesi gereken yüksek bir bedel. khelifa, "çarpışma hızları göz önüne alındığında, tekrarlanan çarpışmaların, özellikle kanatlarda fiziksel hasarlara yol açma olasılığı var" diyor. "ancak, zorunlu iniş etkisinin bitkiler tarafından tamponlanabilmesi için dişilerin bitki örtüsü olan alanlara inmesi dikkat çekiciydi." diye ekliyor.
bu davranışın sebebini de “kadınlar ancak erkek tacizi yoğunsa bu şekilde davranabilir” diye açıklıyor khelifa. davranış fayda sağlıyorsa, neden daha yaygın değil? cordoba-aguilar bu durumu: "moorland avcılarında thanatoz etkileyici görünse de, sanırım bu tür davranışlar diğer türlerde kasıtlı olarak aranmamıştır. yabani ortamda yakalanması, işaretlenmesi ve gözlemlenmesi zor olduğundan, yusufçukların cinsel davranışları hakkında çok az şey bilinmektedir. siyah heybe (tramea lacerata), yeşil yama (anax junius) ve dev yama (anax walsinghami) dişilerinin erkekler tarafından alındığında uçmayı bıraktıklarını ve suya veya bitki örtüsüne düştüklerini gözlemledim. dişiler bazen baş aşağı hareketsiz kalır. muhtemelen, bu diğer türler, bozkır avcıları gibi ayrıntılı davranışlar göstermiyorlar, ancak kesinlikle benzer tepkilere sahipler." diye açıklıyor.
cinsel çatışmayı çözmek için aşırı taktikler kullanmak, bozkır avcılarına özgü değildir: örneğin, kızböcekleri akrabalarında dişiler eşlerini yerler. birkaç hayvan, taliplerini kandırmak için ölüm numarası yaparken kaydedildi. bu davranış, bir örümcek türünde (erkekler bunu çiftleşme şanslarını artırmak için kullanır), iki soyguncu sinek türünde ve bir tür peygamber devesinde görülmüştü. ancak yırtıcılardan kaçınmak için ölü rolü yapmak daha yaygındır ve yusufçuklarda gözlemlenmiştir.
böceklerde ve diğer hayvan gruplarında ölüm numarası yapmanın yaygınlığını keşfetmenin yanı sıra, khelifa, gelecekteki çalışma için bir başka ilginç yönün de nüfus yoğunluğunun davranış üzerindeki etkisi olduğunu söylüyor.