Dünyanın En Büyük Şirketlerini Belirleyen Global-100 Raporunu Domine Eden Ülke: ABD
2019 tarihli global-100 raporunda yer alan bazı önemli bilgiler şöyle
- global-100 grubunu oluşturan şirketlerin toplam piyasa değeri 21 trilyon doların üzerinde.
- listedeki 100 şirketten 54'ü abd'li.
- abd'li şirketlerin toplam piyasa değeri 13 trilyon doların üzerinde ve bu değer, liste toplamının %62'si kadar.
- listenin en tepesindeki 10 şirketten 8'i abd'li, 2'si çinli. abd'li şirketler sırasıyla microsoft, apple, amazon, alphabet (google), berkshire hathaway, facebook ve johnson and johnson. çinli iki şirket ise alibaba ve tencent. işin ilginç tarafı, şu anda yönettiğim abd'li şirketin müşteri portföyünde çinli alibaba ve tencent de var :) aramız da gayet iyi.
- listedeki ilk avrupalı şirket 13. sıradaki nestle. onun ardından 18. sıradaki royal dutch shell ve 19. sıradaki novartis geliyor. isviçre'yi çıkarırsak, koskoca listenin ilk 20’sinde avrupa birliği'nden sadece royal dutch shell var.
- ikinci sırada çin var. çin'den sadece 15 şirket listeye girmiş ve bunların toplam piyasa değeri 3.3 trilyon dolar.
- listeye 5 şirket ve toplam 814 milyar dolarlık değerle giren ingiltere 3. sırada.
- geçen seneden bu seneye değişim konusunda da abd toplam 1.2 trilyon dolar artış ile çok açık ara en önde.
- geçen seneden bu seneye en büyük düşüşü ise çin yaşadı. toplam piyasa değeri 135 milyar dolar düşmüş. bunun en büyük sebebi olarak abd ile yaşanan ticaret savaşı gösteriliyor.
- geçen seneden bu seneye performansını en çok yükselten 10 şirketten 9'u abd'li, bir tanesi ise hindistanlı. abd'de özellikle biyoteknoloji ve teknoloji gibi ar-ge'ye dayalı sektörlerdeki şirketler büyürken, listeye giren hindistanlı şirket bir petrol/doğal-gaz şirketi.
- geçen seneden bu seneye performansını en çok yitiren 10 şirketten 5'i abd'li, 3'ü çinli. abd'li şirketler arasında finans şirketleri göze batıyor. çinli şirketler ise finans ve doğal-kaynak şirketleri.
- 2018 senesindeki kazanımlarla en çok temettü dağıtan, bir diğer tabirle en fazla yatırım getirisi dağıtan 10 şirketten 10'u da abd'li. bunlar arasında teknoloji, biyoteknoloji ve finans sektörleri göze çarpıyor. bunlar ar-ge ve hizmet ağırlıklı şirketler.
- peki uzun dönemdeki değişim nasıl olmuş? 2009 ile 2019 arasındaki farka bakalım. 2009 senesinde yine abd'nin liderliği söz konusu. abd'deki kriz yıllarının tam orta yerinde global-100'deki abd'li şirket sayısı 42. abd'li şirketlerin toplam piyasa değeri 3.8 trilyon dolar. onun arkasında yine çin var. şirket sayısı 11. toplam piyasa değeri 1.3 trilyon dolar. bu rakamları göz önüne alınca, global-100'deki abd liderliği arayı açarak 2019 senesine gelmiş. çin'de de büyüme var, ama abd'nin gerisinde kalıyor. avrupa'dan bahsetmeye gerek yok.
- global-100 dışında tutulan, ama aynı araştırma kapsamında analiz edilen "unicorn" adlı bir kategori var. bu kategori, piyasa değeri 1 milyar doların üzerinde olan ve start-up olarak sınıflandırılan özel şirketleri kapsıyor. 2019 senesinde bu kategoriye giren 326 şirketin %48'i, yani neredeyse yarısı abd'li. ikinci sırada %30 ile çin var. avrupa çok uzaklarda kalmış...
araştırmanın kendisine şuradan ulaşabilirsiniz.
aslında yukarıdaki analiz bu başlık altında tartışılan bazı şeylere güzel bir şekilde ışık tutuyor
konu yüksek katma değerli, ar-ge ağırlıklı şirketler olunca, abd hala en önde. sadece köklü şirketler değil, yukarıda bahsedilen yeni şirketler de buna dahil.
bu şirketler arasında göçmenler tarafından kurulan ve / veya göçmenler tarafından büyütülen çok sayıda şirket var. mesela bunu çin'de göremezsiniz.
durum bu olunca, abd'nin en kalifiye, en yüksek enerjili, en girişimci insanları kendisine çekmesi şaşırtıcı değil. zira ülke bu tip insanlara çok değer veriyor.
listeye avrupa'dan giren en tepe isim olan nestle'nin yaşı 153 iken, en tepedeki 4 abd'li şirketin ortalama yaşı sadece 33.
şimdi sembolik olarak şu grafiğe bakın... bence avrupa ile abd arasındaki farkı güzel bir şekilde özetliyor bu grafik:
eğer risk almayayım, ama fazla tepeye de oynamayayım diyorsanız, avrupa size daha uygun. eğer risk alma iştahınız ve donanımınız varsa ve tepeye oynamak istiyorsanız, abd size daha uygun. eğer devlet güdümünde kapitalizmcilik oynamak istiyorsanız, çin en güzeli :)
ama şöyle bir sıkıntı var...
avrupa denilen sosyal güvenlik bölgesi sizi çok da istemiyor. çin zaten istemiyor. abd dönem dönem gıcıklık etse de, uzun dönemde göçmenler açısından gayet güzel bir "garaj" görevi görmüştür.
nusret'i falan geçin... chobani'nin kurucusu olan türk vatandaşı hamdi ulukaya'nın hikayesini okuyun. 2005 senesinde kurulan bir şirketin nasıl multi-milyarlık pazar payı kaptığını öğrenin. aynı şirket daha yakın zamanda çalışanlarının tümüne kar payı dağıttı. depoda çalışan işçinin 6-figürlü ikramiye aldığı konuşuluyor...