BİLİM 22 Mayıs 2017
92,2b OKUNMA     917 PAYLAŞIM

Ele Geçirdiği Canlıları Adeta Zombilere Dönüştürerek Akıllara Durgunluk Veren Parazit Türleri

Parazit yaşam türleri, yaşam şekilleri sebebiyle hayvanlar aleminde ilginç bir yerde duruyor şüphesiz. Konakladığı hayvanları ele geçirme şekilleri ise insana bir ürperti vermiyor değil.


1) ribeiroia ondatrae:

bu parazit, yalnızca balıkçıl kuşunun bağırsaklarında yaşayan bir parazittir. peki bu parazit yaşam döngüsünü nasıl sağlıyor? bir balıkçıl kuşunun bağırsağından başka bir balıkçıl kuşunun bağırsağına nasıl geçiyor?

balıkçıl kuşunun dışkısından herhangi bir gölete veya ırmağa düşen parazitler burada vakit kaybetmeden salyangozların vücutlarına yerleşiyor. salyangozların içinde eşeysiz olarak üremeye başlıyorlar. salyangozun üreme organlarını ele geçirerek onu adeta bir parazit makinesi haline dönüştürüyorlar. salyangozdan binlerce larva çıkıyor. bu larvalardan biri, gelişmekte olan bir amerikan boğa kurbağası'nın henüz gelişmemiş olan bacaklarına yerleşiyor. ardından burada kistler oluşturuyor. kistler nedeniyle boğa kurbağasının bacakları deformasyona uğruyor.

sakat olarak gelişen kurbağalar balıkçıl kuşunun tehlikeli saldırılarına karşı daha savunmasız hale geliyor. böylelikle sakat kurbağalar balıkçıl kuşlarına daha kolay yem oluyor ve ribeiroia ondatrae paraziti böylelikle balıkçıl kuşunun bağırsağına yeniden dönmüş oluyor. bağırsağındaki parazitlerle başka göletlere doğru uçan balıkçıl kuşu o göletlere bıraktığı dışkısıyla bu parazitler için yeni bir döngü başlatmış oluyor.

yani bu parazit, yaşam döngüsü için sakat hale getirdiği kurbağaları kullanıyor.


2) toxoplasma gondii paraziti.

kedilerin bağırsaklarında yaşayan bir parazittir. parazitin her canlı gibi neslini devam ettirmesi gerekiyor. peki bu parazit bunu nasıl beceriyor?

öncelikle farklı memeli türleriyle birlikte bir farenin veya sıçanın bünyesine bulaşıyor. yaşam döngüsünün bir sonraki aşamasında bu parazitin vakit kaybetmeden fare bedeninden kedinin bağırsağına gitmesi gerek. bunun için vücuduna yerleştiği farenin beyninde binlerce kist oluşturuyor. fare sadece bilincini değil, kedilere karşı korkusunu da kaybediyor. hatta bir uyur gezer gibi kedi sidiği kokan yere doğru gidiyor. haliyle kedilere kolayca yem oluyor. böylelikle bu parazit, hedeflediği kedi bağırsağına ulaşmış oluyor.

yani bu parazit, yaşam döngüsü için bünyesini ele geçirdiği fareleri kullanıyor.


3) ophiocordyceps (tırtıl mantarı)

beyin avcısı olarak isimlendirilen bu mantar, çoğalabilmesi için kurban olarak karıncaları seçiyor. karıncanın üzerine düşen mantar sporları kanatlarından içeri sızarak karıncanın beynine ulaşıyor. karıncanın beyninde meydana getirdiği kimyasal değişikliklerle karıncayı orman zeminindeki normal yaşam ortamını bırakarak ağaca tırmanmaya zorluyor. karınca bir uyurgezer gibi, bilincini kaybetmiş bir halde ağaca tırmanıyor. ölmek üzere olan karınca tıka basa mantar yüklü olarak bir yaprağa tutunuyor. karıncanın kafasından geyik boynuzları gibi fırlayan ve patlayan mantar sporları aşağıdaki diğer karıncaların üzerine yağıyor. böylelikle beyinlerinde mantar sporlarıyla bilincini kaybetmiş yüzlerce karınca tıpkı zombi filmlerindeki gibi bilinçsiz bir şekilde ağaçlara tırmanmaya başlıyor ve döngü böyle sürüp gidiyor.

yani bu parazit, yaşam döngüsü için bünyesini ele geçirdiği karıncaları kullanıyor.


4) kımıl solucanları

erginlik dönemlerini suda geçirmeleri gerekiyor. solucanın larvası, bir kara hayvanı olan cırcır böceğinin vücuduna giriyor. cırcır böceğinin beynini etkiliyor ve onu su birikintisi görünce kendini içine atarak intihar etmesini sağlıyor. cırcır böceği boğulduğunda 30 cm uzunluğuna erişen kımıl solucanı böceğin içinden çıkıyor.

yani bu parazit, yaşam döngüsü için bünyesini ele geçirdiği cırcır böceğini kullanıyor.


5) susam büyüklüğündeki parazit eşekarıları

susam büyüklüğündeki bu parazitler bir uğur böceği buluyor. ani bir ısırıkla yumurtalarını uğur böceklerinin bedenine yerleştiriyorlar. eşekarısı larvası uğur böceğinin vücut sıvısıyla besleniyor. çıkması gerektiğinde ise uğur böceğinin beyninde müthiş bir değişim gerçekleştiriyor. larva, uğur böceğinin bacak arasına yerleşip koza örüyor. uğur böceği bu parazitten kurtulmuştur ancak beyni kurtulmamıştır. bu kozayı kendi yavrusu zannediyor ve yırtıcılara karşı koruyor. larvayı yemek isteyen yırtıcılara karşı eklemlerinden zehir salgılıyor. uğur böceğinin koruması altında belli bir olgunluğa erişen eşek arısı, çenesiyle kozayı koparıyor ve uçup gidiyor. eşekarısı uçtuktan sonra ona annelik eden uğur böceği mefta oluyor.

yani bu parazit, yaşam döngüsü için bünyesini ele geçirdiği uğur böceğini kullanıyor.


6) sripped paraziti

kurban olarak koyun yengecini seçer. parazit tarafından bedeni ele geçirilen erkek koyun yengeci erkeklik özelliklerini bırakıp dişi gibi davranmaya başlar. hatta rahmi varmış gibi karnını genişletir, boşluk açar ve parazit larvalarının güven içinde beslenip yetişebilecegi bir ortam oluşturur.

Koyun yengeci

7) hymenoepimecis argyraphaga

örümceğin vücuduna yerleşerek, ona ağının yapısını bozdurup larvalarının güvenli yaşayabileceği bir şekilde örümceğe yeniden ağ ördüren bu parazite merhaba deyin. görselde gördüğünüz üzere kendisi örümceğin sırtına binmiş, onu köle gibi çalıştırıyor.


8. dikenbaşlı kurt paraziti

kuşların bağırsaklarına dönebilmek için göletlerin zeminindeki böceklerin bedenine yerleşen ve onları yürüyen bir ölü gibi su zeminine doğru yüzmeye zorlayıp kuşlara yem eden turuncu renkli şu dikenbaşlı kurt parazitiyle entry'mizi sonlandıralım.


hepsi korku filmi gibi değil mi?

kaynak: (national geographic türkiye, kasım 2014 sayısı, gerçek zombiler-beyin avcıları isimli yazı)