Endüstrileşmiş Sinemaya Karşı Başlatılmış Anlamlı Bir Savaş: Bağımsız Sinema
bütçesini yönetmenin ya da çalışanların oluşturduğu, özveri gerektiren, alışılmışın dışında, genelde büyük gişe yapması beklenilmeyen yapımlardır. mesela hollywood sineması bu yapımlara örnek teşkil etmez. türkiye'de zeki demirkubuz'a bağımsız sinemacıdır demek yanlış olmaz...
öncelikle bağımsız sinema bir film türü değil, bir yapım şeklidir
filmin ne anlattığıyla değil nasıl finanse edildiği ile ilgilidir. dolayısıyla asla filmin kalitesi için yeterli bir kriter olamaz.
bu terimin bu kadar çok kullanılmasının sebebi de bizzat "bağımsız" kelimesinin çekiciliği. herkes bu etiketi kendine çok yakıştırır ve öyle görünmek ister. benim diyen bağımsız, bir memurdan farksızdır çoğu zaman. hiç tahmin etmediğiniz bir film veya insan da bağımsızın kralıdır bazen. düşünsenize, bugüne kadar çekilmiş en en en bağımsız film yeni nesil yıldız savaşları üçlemesidir. ötesi yoktur.
demem o ki; bir filmi bağımsız diye bir yerlere koymayın, ya da değil diye yerin dibine sokmayın. asıl siz bağımsız olun ve bu etiketlerden bağımsız bakın sinemaya.
"sinema endüstrisi olmasaydı, iyi filmler yapılabilirdi." sözü bağımsız sinema hakkında bize en net anlamı ifade eden sözdür herhalde. bir senaristin ya da yönetmenin; toplumsal kaygılardan arınarak, siyasi veya ideolojik baskılardan sıyrılarak kamerasını istediği gibi kullanma özgürlüğüdür bağımsız sinema.
bir karıncanın hayatını mı çekmek istiyorsun? portakallardan bahset. tecavüze uğramış bir kadından mı bahsetmek istiyorsun? halkı çek. bağımsız sinema budur.
ne yazık ki günümüzde bu olgu ilk çıktığı zamanlardakinden çok fazla değişmiştir
bağımsız sinema ilk çıktığında, bazı yönetmen ve prodüktörler herhangi büyük bir stüdyo arkalarında olmadan, özel yatırımcı, kurum, banka ve zengin tanıdık sayelerinde filmlerini çekiyorlardı ve böylece daha özgür, hiçbir kuruluşa bağlı kalmadan yaratıcılıklarını kullanabiliyorlardı. fakat ne yazık ki günüzde, özellikle amerika'da bütün bağımsız şirketler büyük şirketler tarafından sömürülmek amaçlı satın alınmaya başlandı. mesle miramax, bağımsız sinemanın en önde giden şirketi, hatta yaratıcısı şirketlerden biri olmasına rağmen, şimdi kendini disney'e sattı ve artık hiçbir şekilde bağımsız değil. tabii şimdi çok daha yüksek bütçeli filmler yapıyorlar ama gördüğüm son örneği cold mountain gibi ne yazık ki eski filmlerinin kalitesini yakalayamıyorlar. bir başka örneği ise ne yazık ki son zamanların en başarılı bağımsız stüdyosu focus pictures'dir. lost in translation ve eternal sunshine of the spotless mind gibi başarılı filmlerin şirketi ne yazık ki kendilerini üniversal pictures a satmıştır. lakin son yaptıkları filmlerin trailerlarında da büyük stüdyo prodüksiyonu kaygısı görmek mümkündür.
bağımsız sinema ne yazık ki amerika'da silinmeye başlamıştır. ya da başarılı bağımsızlar yavaş yavaş bağımlı olmaya başlamışlardır. tahminimce bağımsız sinema kendisini daha çok avrupa'da göstermeye başlıcaktır. çünkü avrupa'da büyük stüdyo prodüksiyonları yerine, küçük ama daha çok devlet ya da eu destekli film houselar vardır. büyük stüdyolarda, canal plus gibi, çizgilerini değiştirmekten kaçındıklarından, ve hollywood'a kendilerini satmadıklarından dolayı kalitelerini korumakta zorluk çekmemektedirler.
bağımsız sinema nedir, ne değildir diye düşünenler için bakın empire dergisi tüm zamanların en iyi 50 bağımsız filmini sıralamış
hah, bu benim top 50 listem mi? değil tabi ki. ne işi var kardeşim lost in translation'ın 26 numarada ya da the texas chainsaw massacre'ın 46 numarada?!
kime göre, neye göre yapılmış bu liste derseniz:
"...we've qualified all entries by ensuring they were made with what we consider to be an independent spirit. the final order then takes into account the quality of the film, the circumstances behind its production, the achievement of the filmmakers despite monetary and logistical constraints and its influence on subsequent projects."
1- reservoir dogs (1992)
2- donnie darko (2001)
3- the terminator (1984)
4- clerks (1994)
5- monty python's life of brian (1979)
6- night of the living dead (1968)
7- sex, lies, and videotape (1989)
8- the usual suspects (1995)
9- sideways (2004)
10- mean streets (1973)
11- bad taste (1987)
12- eraserhead (1977)
13- memento (2000)
14- stranger than paradise (1984)
15- blood simple (1984)
16- she's gotta have it (1986)
17- city of god (2002)
18- withnail and i (1987)
19- lone star (1996)
20- slacker (1991)
21- roger and me (1989)
22- nosferatu, a symphony of terror (1922)
23- the evil dead (1981)
24- happiness (1998)
25- drugstore cowboy (1989)
26- lost in translation (2003)
27- dark star (1974)
28- in the company of men (1997)
29- bad lieutenant (1992)
30- sweet sweetback baadassss' song (1971)
31- pink flamingos (1972)
32- two lane blacktop (1971)
33- shallow grave (1994)
34- the blair witch project (1999)
35- thx-1138 (1971)
36- buffalo 66 (1998)
37- being john mal kovich (1999)
38- grosse pointe blank (1997)
39- the passion of the christ (2004)
40- the descent (2005)
41- dead man's shoes (2004)
42- swingers (1996)
43- shadows (1959)
44- amores perros (2000)
45- mad max (1979)
46- the texas chainsaw massacre (1974)
47- blood feast (1963)
48- cube (1997)
49- run lola run (1998)
50- el mariachi (1992)