Ermenistan'da Bir Mağarada Bulunan Dünyanın En Eski Deri Ayakkabısı
ermenistan'ın vayots dzor eyaletinde bulunan areni-1 mağarasında 5 bin 500 yıllık deri ayakkabı mükemmel durumda bulundu. bu tek parça deri ayakkabı, arkeologlar tarafından bilinen en eski deri ayakkabı parçası olarak değerlendiriliyor.
tek parça olarak ve dana derisinden yapılan bu ayakkabı, ön ve arkadaki dikişler boyunca deri bir kordonla bağlanmış ve muhtemelen sahibinin sağ ayağı için özel olarak yapılmış. ayakkabının boyutu, günümüzdeki (amerikalı) bir kadın bedenine uyumlu büyüklüktedir, ancak sahibi bir erkek de olabilir. çünkü o zamanlar bu bölgede yaşayan insanların ayak büyüklükleri hakkında kesin bir bilgi yoktur.
yine de kesin olan bir şey var: bugün bu teknikle yapılan ayakkabılar ("bütün kesim" olarak düşünülünce) son derece pahalıdır. plos one dergisinde yayınlanan yeni bir çalışmanın baş yazarı irlanda'daki cork üniversitesi'nden ron pinhasi, "deri iki katmana kesilmiş ve tabaklanmış, bu muhtemelen oldukça yeni bir teknolojiydi" diyor açıklamasında.
ingiltere'deki conker el yapımı ayakkabı şirketinin kunduracılarından biri olan yvette worrall,
"derinin önce ıslatıldığını, sonra kesildiğini ve ayağın son bir kalıp olarak kullanılarak ayağın etrafına yerleştirildiğini ve orada dikildiğini hayal ediyorum.” diyor.
yine de neticede bu teknik, bu kadar eski bir şey için şaşırtıcı derecede tanıdık görünüyor.
dünyanın en tanınmış ayakkabı tasarımcılarından manolo blahnik de national geographic'e verdiği demeçte, “bu ayakkabının modern bir ayakkabı görünümünde olması gerçekten şaşırtıcı!” diyor.
ermeni yüksek lisans öğrencisi diana zardaryan; ermenistan, irlanda ve amerika birleşik devletleri'nden uluslararası bir arkeoloji ekibi tarafından yapılan kazılar sırasında "areni-1" adlı mağarada bu deri ayakkabıyı keşfetti. ayakkabı, mağaradaki devrilmiş kırık bir kalkolitik seramik kasenin altına gizlenmiş, yuvarlak biçimli ve sıvalı sığ bir çukurun tabanında baş aşağı bulunmuştur.
yakınlarda keçi boynuzları ve kırık bir tencerenin yanı sıra bir dizi antik mezarın yanında kazılmış içme kapları da bulundu; bu, sitenin cenaze törenleri ve ritüel uygulamalar için kullanıldığını düşündürdü. ayrıca, aynı bölgede yapılan kazılarda dünyanın en eski şarap üretim sahası da bulundu.
normalde deri ve bitki materyalleri çok çabuk bozulur, bu nedenle bu çağın ayakkabıları nadiren bulunur. ancak areni-1 mağarasının çatısı bir noktada çökmüş ve mevcut koyun gübresi nedeniyle altındaki organik malzeme korunarak mantarların ayakkabıyı yok etmesini engellemiştir.
pinhasi ayakkabının korunumu ile ilgili, "gübre buluntuları ayakkabıyı çimentolarken, mağara ortamı da onu serin ve kuru tuttu." diyor.
bunun gibi ayakkabılar, eski insanların bölgedeki 45°c'ye ulaşan aşırı sıcaklıklarla ve kışın donma noktasının altına kadar inen havalar ile baş etmelerini ve uzun mesafeler kat etmelerini sağlayabilirdi.
her şeyden önce, insanların ayakkabı giymeye başlamasının muhtemelen ana nedeni ayağı korumaktı ve dünyanın bilinen en eski deri ayakkabısı da bir istisna değil, diyor kaynak.