Eroin Nasıl İcat Edildi?
yer: elberfeld, almanya. tarih: 21 ağustos 1897, cumartesi. ünlü ilaç firması bayer’in laboratuvarında çalışan çok fazla kişi yoktu hafta sonu olması nedeniyle ama kimyager felix hoffmann oradaydı o gün.
daha 11 gün önce felix hoffmann, aynı laboratuvarda asa adını verdiği bir ilaç geliştirmişti. herkesin kolay hatırlaması için bu ilaca aspirin ismi verildi ve böylece yıllardır bayer’in en çok satan ilaçları arasında yer alan aspirin doğmuş oldu.
ama 21 ağustos günü felix hoffmann, aspirin üzerinde çalışmıyordu. onun için daha önemli bir proje vardı. bu proje aslında 23 sene önce ingiltere’de başlamış fakat daha sonra yarım bırakılmış bir projeydi. felix hoffmann, projeyi kaldığı yerden devralıp o cumartesi günü tamamladı. ortaya çıkan ürün, çocuklar için ağrı kesici olarak satışa sunulacaktı. bu ilacın kolay hatırlanabilecek bir isme ihtiyacı vardı. ilacın “kahramanlık” hissi vermesinden mi yoksa ilacın yarattığı “güçlü” etkiden mi bilinmez, bu ürüne almanca “kahraman” anlamına gelen “heroisch” (heroin, eroin) ismi verildi.
bayer, 1898 ile 1910 arasında eroini, çocuklar için öksürük şurubu olarak sattı. eroinin başarılı bir ilaç olmasında ana neden, bu ilacın, morfine alternatif olarak geliştirilmiş olmasıydı. morfin, bağımlılık yaptığı için, ağrı kesici olarak eroin, bir anda popüler hale geldi. ama bir sorun vardı. araştırmalar ortaya çıkardı ki eroin, karaciğer tarafından morfine dönüşüyordu. kısa zamanda bayer, eroin satışına son verdi.
aslında eroin ilk olarak ingiliz kimyager alder wright tarafından 1874 yılında sentezlenmiştir. fakat ingiliz bilim adamı bu çalışmasını ileriye götürmemiş ve köpekler üzerinde yapılan birkaç küçük test ile sınırlı tutmuştur. ondan tam 23 yıl sonra ise, daha sonraları aspirini de sentezleyecek olan, felix hoffman isimli bayer ilaç firması çalışanı ingiliz meslektaşından tamamen bağımsız olarak eroini tekrar sentezlemiştir.
aslında hoffman'ın eroini sentezlerken yapmaya çalıştığı asıl şey afyon sakızının da doğal haldeyken ihtiva ettiği kodeini sentezlemekti. çünkü kodein morfinden daha az bağımlılık yapıyordu. morfin bağımlılığında yerine koyma tedavisinde kullanılmak üzere sentezlenmeye çalışılan kodeinin yerine morfinden en az 3 kat daha kuvvetli olan diasetilmorfin sentezlenmiş ve yıllarca "bağımlılık yapmayan morfin" adı altında, özellikle çocuklardaki öksürüğü kesmesi için halka dağıtılmıştı. ta ki bir gün bilim insanları, diasetilmorfinin karaciğerde parçalanarak morfine dönüştüğünü anladıkları zamana kadar.
eroin, kimya diliyle anlatmak gerekirse baz morfinin asetillenmesi sonucu ortaya çıkan bir yarı sentetik bir afyon alkaloidi, bir opioid(opiat, opiyat) çeşididir. vücuda alındığında endorfin reseptörlerine bağlanarak endorfin hormonunu taklit eder.