arthur, bertha, cristobal, gustav, laura, amanda, boris, cristina, norbert, xavier, sandy... bunlar sanatçı ya da sporcu ismi değil. ünleri yol açtıkları can ve mal kayıplarından geliyor.

ülkemizde coğrafi konumu nedeniyle karşı karşıya kalmadığımız için şanslı olduğumuz kasırgalar hakkında az bilinen detaylar...

** kasırga anlamına gelen ingilizce "hurricane"sözcüğü maya dilinde büyük tufan'ı yarattığına inanılan fırtına tanrısı hırakan'dan geliyor.

** 1609' da ingiltere'den birginia'ya gitmekte olan bir grup ingiliz yerleşimci bermuda açıklarında kasırgaya yakalanarak kıyıya sürüklendi. bu olayın (bkz: shakespeare)'in fırtına adlı oyununa ilham kaynağı olduğu söyleniyor.

** kasırgalar güçlü pek çok donanmaya büyük zararlar vermiş. öyle ki ispanya ve abd arasındaki savaş sırasında abd başklanı olan mckinley ispanyol donanmasından daha çok kasırgalardan korktuğunu söylemiş. bu vesileyle de abd'deki şimdiki ulusal kasırga merkezi'nin öncüsü sayılabilecek bir kasırga uyarı istasyonları ağı kurulmuş.

** ıı. dünya savaşı sırasında britanyalı bir uçuş eğitmeni olan albay joe duckworth uçağıyla kasırganın içinden geçebileceği konusunda pilotlarla iddiaya girmiş ve hayrettir ki başarılı olmuş.

** abd'de kasırgalarla ilgili tahminler hava kuvvetleri'ne bağlı pilotlar sayesinde yapılıyor, basıncı, sıcaklığı, nemi ve rüzgarın hızını ölçen aygıtlar içeren paraşütlerle donatılmış tüpler kasırganın merkezine salınıyor.

** kuzey amerika'da kasırga adı verilen fırtınalar pasifik'te tayfun adıyla biliniyor. meteoroloji uzmanları herhangi bir karışıklığı önlemek amacıyla bu fırtınaların tümüne tropikal siklonlar adını veriyor.

** dünya'nın dönüşüne bağlı olarak, kasırgalar ekvator'un kuzeyinde saat yönünün tersine, güneyinde ise saat yönünde hareket eder.

** atlantik kasırgalarının büyük bir çoğunluğu, afrika'nın batı sahillerinde gök gürültülü fırtına ile başlayıp ılık tropik okyanus sularına doğru hareket eder.

** fırtına sayısı okyanus yüzeyindeki suların en sıcak olduğu dönemlerde doruğa ulaşiyor. tropikal siklonların hemen hemen yarısı eylül ayında meydana geliyor.

** tipik bir kasırgadan çevreye yaklaşık 600 trilyon watt'lık bir ısı enerjisi yayılır. bu enerji dünyanın toplam elektrik üretme gücünün 200 katına eşittir ( yohhhh a..k )

** 1970 yılında, şimdi bangladeş olarak bilinen doğu pakistan'da meydana gelen yaklaşık 9 metrelik bir fırtına kabarması en az 300.000 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.

** felaketzedelere yardım amacıyla düzenlenen ilk büyük konser olan bangladeş konseri'nin düzenlenmesine de bu olay neden oldu. ancak toplanan bağışlara birkaç yıl boyunca hükümet tarafından el kondu.

** bugüne dek bilinen en şiddetli tropikal siklon 1979 yılında yaşanan ve pasifik okyanusu'nun kuzeybatısında meydana gelen tip tayfunudur 2200km rüzgar alanı olan tayfunun hızı saatte 305'km ye ulaşmış.. bugatti mübarekk...

** dünya meteoroloji örgütü 1953 yuılından itibaren kasırgalara ad vermeye başladı. örgütün alfabetik sıraya göre dizilmiş , adlardan oluşan altı listesi var. her altı yılda bir ilk listeye dönülüyor...

the end.