Etiyopya Havayolları'na Ait Boeing 737 MAX Uçağı Neden Düştü?
teknik terimlerden uzak bir durum değerlendirmesi yapalım
bu uçak (boeing 737 max), boeing 737ng'nin daha az yakıt tüketeni. daha az tüketsin diye leap 1b motoru takılmış ve tasarımı modifiye edilerek aerodinamik iyileştirmeler yapılmış.
bu iyileştirmeler sonucunda motorlar 737ng'a göre daha ileride olduğu için (yeni motor kanat altına sığmıyor çünkü çapı daha geniş, öne çekip yükseltiyorlar) uçağın burnunun uçuşta yukarı kalkmasına sebep oluyor, bunu önlemek için de boeing uçağın hızasını ölçen sensörden aldığı veri ile kuyruktaki kanatçıkları aşağı-yukarı hareket ettirerek hizayı düzelten bir sistem entegre etmiş.
bu sistem sensörden hatalı bilgi gelince uçağın burnu kalkmış olmasa bile kuyruktaki kanatçıkları hareket ettirerek uçağın dalışa geçmesine sebep oluyor.
boeing de diyor ki, madem uçak kendiliğinden dalışa geçti pilot o kanatçıkların elektrik motorlarını kapatsın ve manüel kontrol tekerleğini çevirerek uçağın dalışını durdursun.
boeing, sorun olduğunu kabul ediyor ve bunu önleyecek yazılım güncellemesini en geç ocak ayında yayınlamış olması gerekiyordu ama yayınlamadı. öte yandan diyorlar ki uçak düşünce benim hatam yok, sensörün çalıştığından emin olsalarmış ve pilotlar da dalış durdurma prosedürünü uygulasaymış. yani uçaktaki bilinen problem için doğru önlemi almadıklarından dolayı ya pilot ya da teknik ekip sorumlu.
yalnız ilk düşen boeing 737 max'ın bu tür bir sisteme sahip olduğu havayolu şirketlerine ve pilotlara bildirilmemiş, boeing kaza sonrasında bildiri yolladı.
dahası normalde her uçak için ayrı lisans alması gereken pilotların 737ng'den 737 max'e geçişlerinde yeni lisans alma zorunluluğunu faa'da lobicilik yaparak kaldırdı ve bu sayede havayollarına daha kolay satış gerçekleştirdi.
FAA: Federal Havacılık Kurulu ya da İngilizce resmî adıyla Federal Aviation Administration, Amerika Birleşik Devletleri Ulaştırma Bakanlığına bağlı bir "federal" yani devlet kuruluşu.
yani özetle
boeing 737 max'te tasarım değişikliği sebebiyle entegre edilen yeni sistem hatalı çalışıyor ve hatalı çalışınca pilotların uygulaması gereken bir işlem var. bu işlemi uygulamayınca uçak dalışa geçip çakılıyor. boeing bu sistemi pilotlara ilk kaza öncesinde doğru düzgün tanıtmamış, bu sistemin sorunlarını gidermesi gereken yazılım güncellemesini ise geciktirmiş durumda.
neredeyse her 100 boeing 737 max'ten 1 tanesi kalkıştan kısa süre sonra düşmüş olsa da boeing bunun pilot hatası olduğunu iddia ediyor çünkü "evet uçak sapıtıyor ama sapıtmanın düzeltilmesi için prosedür belli, düzeltemezsen sen suçlusun".