Everest’te 40 Dağcının Gözü Önünde Donarak Ölen Adam: David Sharp
2006 yılı 8848 metre yüksekliğindeki everest'in çok can aldığı yıllardan biri.
o yıl bir türk grubu everest'e ilk kez türk takımı olarak çıkmayı hedefliyor. o yıl himalayan experience (himex) isminde kaliteli ve pahalı organizatör şirketi, bir grup müşterisini everest'e çıkarırken aynı zamanda belgesel de çekmeye kararlı. o yıl maddi gücü yetersiz dağcılara sadece temel ihtiyaç paketi ve sefer organizasyonu sağlayan asya trekking'le gelen bir grup dağcı everest'i fethetmeyi amaçlıyor.
hemen belirtelim ki, öyle her isteyen everest'e çıkamıyor. öncelikle deneyim aranıyor adaylarda. bazı özelliklerdeki 5 ya da 6 dağa tırmandığınızı belgelemeniz gerek. ancak o koşulla ve dünyanın parasını bayılarak üstelik uzun süren prosedürlerle bu izni alabiliyorsunuz. bunların dışında ekipman, rehberler, hamallar ve erzaklar için inanılmaz masraf ediliyor. vesselam pahalı bir hobi dağcılık ve everest'in popülerliğinden dolayı bu masraf daha da katlanıyor.
bütün her şeyi tamamladınız diyelim, everest yolu hemen açılmıyor, sadece mayıs ayında ve en iyi ihtimalle iki haftalık bir süre için izin veriliyor. mayıs ayında orada olabilmek için aylar öncesinden yola çıkılıyor. en yakım yerleşim yerinden sonra yaklaşık 10 günlük yürüyüşle everest'in eteklerine ulaşılabiliyor.
bütün bu anlattıklarımın david sharp ile ne alakası var diye soracak olursan yok belki, ancak bütün bu süreçteki zorluklar insanların verdikleri hayati kararları etkiliyor işte.
nihayetinde himex çalışanları ve müşterileri, türk ekibi ve asya trekking'le gelen david sharp' ın yolları everest'in zirvesinde kesişiyor. daha önce iki kez everest denemesi yapan ancak başarılı olamayan sharp; rehbersiz, arkadaşsız, kısıtlı ekipman ve oksijenle deyim yerindeyse yalın ayak başı kabak everest'i fethetmeye çıkıyor. profesyonel olarak bu işi yapan birçok kişi david sharp için ecelini çağırmış diyebiliyor rahatlıkla. artık zirveye hiç mi varamadı , yoksa gitti de dönüyor muydu bilen yok, zirveye yakın bir kaya çıkıntısının altına sığınmış halde görüyorlar onu. önünden 40 dağcı geçti, ancak kimse yardım etmediği için öldü diye kıyametler kopmuştu o yıl. dağcılık etiğine ilişkin uluslarası tartışma olmuş ve david sharp'ın ölümü nedeniyle hem türk ekibinden, hem de himex den rapor istenmişti. asya trekking zaten allah'a emanet bir organizasyon. biz bağımsız dağcılardan oluşuyoruz, aramızda birini sorumlu olarak seçmedik deyip geçmişler kenara.
sanırım bu olay beni çok etkiledi. internette soruşturmaya ilişkin bilgileri, himex firmasının yaptığı açıklamaları, türk ekibinin yayınladığı raporu okudum ve himex in belgesel için çektiği görüntüleri izledim.
kısaca türk ekibi, "onu zirveye çıkan ilk ekip gördüğünde durumunda bir anormallik yokmuş, ona durmamasını devam etmesini söylemişler ve o sorun yok anlamında işaret etmiş, çantasından bir şeyler almak için durmuş gibiymiş. 15 dk. sonra oraya ulaşan ikinci ekip ise onu önceden ölen biri sanmış, dönerken gördük ama bizim ekipten bir bayan (burçak özoğlu poçan ) hastalandığı için önceliği ona verdik, david'e elimizden gelen yardımı yaptık, ancak o dönülmez noktaya varmıştı" diyor.
himex, olayla ilgili tatmin edici bir açıklama yapmıyor ancak david'le karşılaştıklarında organizasyon sorumlusuna danıştıklarını ve onun kurtarılabilir olan noktayı geçtiğini düşündükleri için yardım etmediklerini söylüyorlar. bu arada alttan alttan türk ekibinden birisinin hastalanmasının programlarını aksattığını ve birisine yardım için zamanları kalmadığını ima ediyorlar.
bu arada everest zirvesine giden yollarda ve özellikle 8000 metre üzerinde birçok donmuş cesede rastlamak olağan sayılıyor. oksijen desteği olmadan nefes almak çok zor olduğu için ölüm bölgesi diye nitelendirilmiş bu yükseklikten sonrası. bu cesetlerden birisi de 1996 yılında everest sakinlerine katılarak kuzeydoğu rotasını tercih edenleri karşılayan green boots*du. yeşil bot mağarasına sığınmıştı david sharp, yeşil botlarıyla yere uzanmış uyuyor gibi görünen cesedin hemen yanına.
internette hem türk ekibinin, hem de himex in çektiği belgeselin görüntüleri mevcut ancak bu belgesellerde türk ekibi olaydan hiç bahsetmiyorken , himex görüntü vermeksizin talihsiz bir şeydi ve yapacağımız bir şey yoktu diyor.
https://www.youtube.com/…_channel=beyonddocumentary 19.dk.dan itibaren
ancak aşağıda linki verilen video kaydı, hem himex organizatörü ve müşterilerinden olaya tanık olanların konuşmalarını, hem de belgesellerine koymadıkları olayla ilgili bazı görüntüleri içermektedir. internette david sharp ı arattığınızda karşınıza gelecek fotoğraflarda bu görüntülerden alınmıştır zaten. acı olan taraf bu görüntülerin alındığı zamanlarda david sharp'ın yaşıyor ve büyük ihtimalle kurtarılabilir durumda olmasıdır. görüntüleri yavaş çekimde oynattığınızda david sharp'ın canlı olduğu açıkça farkedilmektedir. görüntülerden anlaşıldığı kadarıyla himex ekibi david sharp'la ilgilenmiyor bile. yolu kaybetmemek ve emniyetlerini sağlamak için bağlandıkları ipte david sharp'ın emniyet halatı takılı olduğu için devam edemiyorlar. david sharp'ın yanında kaldıkları süre de kendi emniyet halatlarının mandalını açıp david sharp'ın emniyet halatının ötesine takmak için harcadıkları zaman kadar zaten. sonra yola devam ettikleri görülüyor. burada bir parantez açmak isterim. bu emniyet halatı olayı everestnews .com muhabirince türk ekibinin lideri serdar pocan'a sorulduğunda; "biz geçerken david sharp emniyet halatına bağlı değildi, kendisi çıkarmış sanırım, bizim yolumuzu engellemiyordu" diye belirtiyor. himex ekibi, türk ekibinden sonra o noktaya ulaşmıştı ve videoda da görüldüğü üzere david sharp hâlâ emniyet halatına bağlıydı. zirveye ulaşıp dönen gruplar david sharp'ın halen yaşadığını farkettiklerinde de onu taş çıkıntısının altından çekip çıkarmak için david sharp'ı emniyet hattına bağlayan ipi kullandıkları açıkça görülüyor.
hem türk hem himex ekibinin david sharp'a ilk rastladıklarında zaman gece 01:00 -02:00 gibi görünüyor. david sharp'a yardım etmeye çalıştıkları zaman ise sabah 09:00 sonrası. yani everest'in zirvesine çıkılmış, inişe geçtiklerinde david sharp'ın yaşadığını fark edip yardımcı olmaya çalışıyor iki ekipte. ancak sadece zirveye gidip kampa dönebilecek kadar oksijenleri kalan insanların yardımcı olmaya ayırabilecekleri zaman çok kısıtlı. bu zamanı aşmaları halinde kendi hayatları tehlikeye giriyor. everest'te başkasına yardım etmeye çalışırken ölen insan sayısı da az değil hani. yetersiz oksijen nedeniyle insanlar kendi vücut ağırlıklarını ve ekipmanlarını bile zor taşıyor. zirve yapıp dönerken vücutları tükenenlerin bir çoğu buz mezarlarda dinleniyorlar.
açıkçası internette tesadüfen gördüğüm ve elimden geldiğince bilgi edinmeye çalıştığım bu olay beni çok etkiledi. david sharp'ın son zamanlarını içeren görüntüler gözümün önünden gitmiyor ve kendimi sorgulamama yol açıyor. ben olsam ne yapardım? ya siz ne yapardınız?
bir yanda hayatını kaybetmekte olan bir insan var, onu kurtarırsam bana teşekkür edecek ve iyi biri olduğumu hissedeceğim. diğer tarafta ise yıllarda bu iş için para biriktirmişim, aylarca spor yapmışım, ailemden 3 aydan fazla bir zaman ayrı kalmışım, hayalimi gerçekleştirmek istiyorum ve bu fırsatı bir kez daha bulabilmem çok ama çok zor. ve o insanı kurtarabileceğim de garanti değil (ki bu olay için ilk farkettiklerinde yardım desteği verilse david sharp'ın kendini taşıyabileceğine inanıyorum. ) ama ona yardım için harcadığım her dakika hayallerimden uzaklaşmam anlamına geliyorsa nasıl bir karar verirdim? bilmiyorum. ve umut ediyorum ki kendimi tanımak için böyle bir olayla yüzleşmek zorunda kalmam.
david sharp yeşil botlar mağarasında 1 yıl dinlendi sanırım. sonra ailesinin isteği üzerinde yolun dışında bir yere taşındı (bu kibar ifadeyi açacak olursak, dağdan aşağı atıldı demek oluyor). green boots da 2014 yılında ortadan kayboldu. ancak 2017 yılında bir kayalık yığınında ortaya çıkan cesedin green boots olduğu tahmin edilmekte.
saygılarımla,