hayatta yapılacak bütün aktiviteler illa yüksek meblağlardan oluşacak değil diye düşünüyorum. alaçatı'ya gidip tatil yapmak ya da ev satın almak bir hobi olarak görülüyor ama bu aktiviteler hobi değil arkadaşlar. türkiye'deki zevkler para ve tüketim üzerine kurulmuş. lakin hobi demek tam tersine üretmektir, hayata bir şeyler katmaktır ya da insanın kendisine bir şeyler katmasıdır. ve bunun için bol sıfırlı paralar gerekmiyor. neyse ülkede sanat ve kültür olmadığı için hobilerde yemek, içmek, gezmekten ileri gidilmiyor maalesef. ya da üretmek bir emek ve enerji gerektirdiği için para ve zaman bahanesi arkasına sığınıp uğraş getiren hobileri yapmak istemiyor da olabilirsiniz. o da kabülümdür.

evet ekonomik krizde miyiz? krizdeyiz. fakirleşiyor muyuz? evet. lakin bir kalem alıp kağıda şiir yazmak ne biliyim, bilgisayardan bir word sayfası açıp oturup bir roman, hikaye yazmak işte bunlar öyle büyük zamanlar ve paralar gerektirmeyen hobilerdir ve "tüketme hobileriniz" kadar yüksek maliyetli değildir.

büyük ihtimal yukarıdaki söylediklerim için bayağı taşlanacağım ama sıkıntı değil. ülkede kral çıplak diyen herkes taşlanıyor zaten. ama ben yine de türk insanının sanat ve kültürde ilerlemesini, sadece "para ve insan üzerinden" zevk alma gibi tüketim kültürünü yıkmasını, üretmesini, geleceğe elle tutulur akılcı ve bilimci bir şeyler bırakmasını kısacası milenyum kültür devrimini yapmasını istediğim için internette araştırıp bulduğum ücretsiz, ucuz ve düşük maliyetli hobileri sizinle paylaşacağım.

1. doğa yürüyüşü/hiking

büyük bir para harcamaya ihtiyacınız yok. spor ayakkabılarınızı giyin ve dağlara tırmanmaya başlayın.

2. yürümek/koşu

sıfır maliyet. sonucunda sağlıklı bir vücut ve dinç kafa. ayrıca yaratıcılığa da birebir yardımcı.

3. satranç

eve bir board alamıyorsanız, ya da oynamayı bilmiyorsanız sorun değil. internette ücretsiz uygulamalar mevcut. ayrıca başkaları ile oynayarak da öğrenebilirsiniz. mesela şöyle bir website buldum > tık, tık, tık

4. dil öğrenmek

dünyanın en kötü ingilizcesine sahip milletlerden biriyiz ve bunun için binlerce online kaynak var. dizi film izle, geliştir klişesine girmiyorum. öncelikle dil konuşarak öğrenilir, sadece yazarak ya da grammar kitaplarından değil. tandem, meetup ya da ücretsiz discord kanallarından başkalarıyla (tık) konuşarak hatta onlarla gruplar halinde buluşarak dil geliştirebilirsiniz. ücretsiz web sitesinde öğrenmek isteyenler > tık

5. internet arşivi

internette ingilizce kaynak, arşiv, kısacası bilgi bulmak bulmak türkçe kaynaklara göre tam tamına 20 katı daha fazla. yani bir türk "bilgisayar programcılığı nasıl yapılır?" diye arama motoruna yazdığında 1 kaynak çıkıyorsa, ingilizce 20 kaynak çıkıyor. ya da 10 türkçe kaynak çıkıyorsa, ingilizce 200 kaynak çıkıyor. bu yüzden yukarı çıkın ve ingilizceyi kesin öğrenin arkadaşlarım. sonra da arşivlerden çeşitli bilimsel görsel edebi araştırmalar yapıp şoka gireceğiniz tarihi bilgilerden faydalanabilir, makaleler kitaplar yazabilir, kısacası ufkunuzu açacak ve hayalinizi etkileyecek bilgilere ulaşabilirsiniz. birkaç bilinen arşiv > tik , tik , tik , tik dergi müzik arşivleri > tik, tik

6. meditasyon

zihni bir nevi şarj eden hobi. bir yere oturuyorsunuz ve beyninizi durduruyorsunuz. harvard'da katıldığım mindfulness etkinliğinde okulun öğrencileri, çalışanlar, profesörler hemen hemen kampüsteki herkese çeşitli kulüpler, dersler ve organizasyonlar üzerinden meditasyonun sürekli teşvik edildiğinden bahsedildi. hatta derse girmeden önce bazı profesörler öğrencileri cambridge'e yakın parklarda, yeşilliklerin arasında oturup beraber 20 dk'lık meditasyon yapıp sonra hep beraber derse girdikleri oluyormuş. meditasyonun beyin üzerindeki muntazam etkisi bilimsel olarak hala araştırılıyor ve uygulanmaya devam ediliyor. merak edenler > tık, tık, tık, tık

7. karakalem çizim

bir kağıt ve bir kalem o kadar da pahalı değil. youtube'ta binlerce çizim öğrenme videosu var, araştırabilirsiniz, çiziminizi geliştirebilirsiniz. örnek videolar için > tık, tik, tik, tik, tik, tik, tik

8. yazmak

yukarıda da bahsettiğim gibi, yazmak dünyanın en ucuz hobilerinden. pc'niz varsa word'e yazın. yoksa, kalemle karalayın bir şeyler kağıda. nasıl roman, hikaye, senaryo yazılır, karakterler nasıl oluşturulur, internette ve youtube'ta bir sürü video ve blog mevcut. yeni fantastik dünyalar, super-natural, distopik-ütopik, fiction, non-fiction hikaye, roman ve şiirler oluşturabilirsiniz. bakarsınız türkiye'de yeni sanat türlerinin oluşmasına vesile olusunuz. birkaç'ı için tık, tık, tık, tık, tık, karakter oluşturma.

- ayrıca üşengeç kardeşlere yazmak için tüyo veriyim. internette google docs açıp ses kaydını türkçeye çevirdiğiniz de, sesinizle de yazı yazabilirsiniz. yazı yazarken daha hızlı yazmanıza yardımcı oluyor. hatta şöyle bir yazım var, ingilizce bilenler için daha kaliteli ses ile yazma platformları mevcut. merak edenler için:

9. okumak

yani pdf, epub gibi formatlarda, internette ücretsiz sesli kitaplar var, dinleyebilirsiniz. bu aralar youtube'da akın altan'ın sesli kitap okumalarına sardım, size de öneririm.

10. bilgisayar programcılığı

öğrenmesi ucuz olan, milenyum hobilerinden. bilgisayar dilini öğrenip proglamlar arayüzler oluşturduğunuzda sonunda paraya para dememe olasılığınız bayağı yüksek. 4. nesil sanayi devriminin başını çeken bu alan dünyanın birçok gelişen ve gelişmekte olan ülkelerin yatırımında bir numaralı alan. ve güzel yanı, bu hobiyi öğrenmek için internette bir sürü ücretsiz kaynak olması. evet arkadaşlar üniversiteye gidip o sıkıcı derslere girmek ya da para ve zaman kaybetmek zorunda değilsiniz. vereceğim linklerde en az 100'den fazla sitede ücretsiz, eğlenerek bilgisayar programcılığı, kod yazmak vs. öğrenmek mümkün. ama ingilizce şart > tık, tık, tık

11. yemek yapmak

bir yumurta ve domates ile bir tek menemen yapılmıyor arkadaşlar. dünya mutfağını araştırıp ikili üçlü minimum malzemelerle vietnam mutfağından, italyan mutfağına kadar çeşitli yemekler, mezeler yapmayı öğrenebilir, ailenizi, partnerinizi hatta kendi midenizi şaşırtabilirsiniz > tık

12. fotoğrafçılık

biraz pahalı hobilerden. özellikle türkiye'nin şu kriz döneminde ucuz bi dslr için 4 inek satmanız gerekiyor. biliyorum saçmalık. ama alternatif olarak film fotoğrafçılığı şu an yükselişte. ucuz bir canon a1 alabilirsiniz. hatta evde bile kara oda oluşturup kimyasallar olmadan sadece "kahve ve c vitamini" ile fotoğraflarınızı develop (film banyosu) edebilirsiniz:

ya da telefonunuz. evet elinizdeki akıllı telefonla mükemmel fotoğraflar yaratmanız mümkün. bunun için çeşitli app'ler ve ücretsiz pc uygulamaları kullanabilir, en az pro kameraların çektiği kadar mükemmel resimler çekebilirsiniz. örnek iphone fotoğrafçıları. ayrıca iphone ya da diğer akıllı telefonlar ile nasıl pro fotoğraflar çekilir, nasıl edit yapılır, hangi uygulamalar kullanılır ile alakalı bir websitesi.

13. müzik yapmak

evet enstrüman çalarak bunu öğrenebilirsiniz ama para konusunda sıkıntı çeken ve bu aralar alet edevat almaya parası yetmeyen arkadaşlara yine çeşitli softare ve programlarla müzik yapmayı öğrenebilirsiniz. garageband, audacity, presonus studio one 4 prime, serato studio diğer ücretsiz müzik yapma programları için > tık (software'den müzik yapmayı, söylemeyi küçümsemeyin. çeşitli yabancı sitelerde yaptığınız demolar, sesler ve şarkıları satabilir, para kazanabilirsiniz. billie eilish'in şarkılarını besteleyen ve prodüktör olan abisinin sadece garage band kullanarak kız kardeşine grammy kazandırdığını ekleyeyim.)

14. gönüllülük

dünyada ve türkiye'de insanların yardıma ihtiyacı var. herkes maalesef aynı şartlarda doğmuyor aynı şartlarda eğitim alamıyor. yaşlılara, çocuklara kimsesizlere, taciz edilmiş kadınlara, uyuşturucudan hayatı kararmış bireylere insanlık namına az da olsa zamanınızı ayırarak onların dertlerini dinleyerek ya da en azından yalnızlıklarına merhem olabilirsiniz. ama insanlardan hoşlanmıyorsanız ya da nihilistseniz en azından doğayı güzelleştirebilir, yerledeki çöpleri toplayıp doğaya iyilik yapabilirsiniz. geçmişimde gönüllülük yaptığım oldu, benim gibi inançsız bir adam bilinçsizce bir neşeyle dolmuştu nedense. öneririm. egodan arınıyorsunuz.

15. ağaç dikmek

 brezilya'da bir çift 1994 yılından beri bomboş, kurak bir araziye tam tamına 2.7 milyon ağaç dikiyor > tık . tek başlarına bildiğiniz küçük bir orman oluştuyorlar kurak topraklar içinde ve ayrıca 172 farklı hayvan tür bölgeye bu çift sayesinde geri geliyor. düşünün iki kişi bile bu kadar değişim yaratmayı başarmışken milyonlar ne kadar yaratır siz tahmin edin. o yüzden dikin arkadaşlar. tohumu ve fidanı bir şekilde toprağa dikin ki siz ona hayat, o da size besin ve hava versin.

16. evde kahve yapımı

abi türk kahvesinden ve tatsız tuzsuz 3'ü 1 arada'lardan bıkmadınız mı? evde ucuz bir french press ile latte, caffè americano, cappuccino gibi kahve çeşitlerini öğrenip yapmak isteyenler > tık , tık

40'tan fazla kahve tarifi için > tık

diğer kaynak için > tık

french press ile de latte kahve yapılır, normal filtre kahve makinesiyle de. hatta cezvede bile yaparsınız. french press dememin sebebi daha ucuz olması ki başlık ucuz ve az maliyetli hobi başlığı. ama parası olan arkadaşlar daha kaliteli kahve makineleri ve kaliteli kahve çekirdekleri alsınlar elbet. ona sözüm yok ama filtre makineye gerek yok, eğer yeni kahve çeşitleri denemek istiyorsanız. bu arada french press'le yapılan kahve tarifleri için tık , tık, tık, tık, tık, tık.

17. origami

kağıtları katlayarak üç boyutlu (3d) şekiller oluşturabilirsiniz. ücretsiz kaynaklar için tık, tık, tık.

18. league of legends

milyon dolar paraların döndüğü online spor, hobi, online oyun gibi sektörler her ne kadar ergenismusların eline geçmiş olsa da, türkiye server'i berbat olsa da, pro olup oturduğunuz yerden dolarcıklar kazanabilirsiniz veya pro olmadan da eğlenebilirsiniz.

19. mum yapmak

ucuz ve fazla efor sarfetmeden yapılan bir başka hobilerden. çeşitli yabancı kaynaklarda minimum harcama ile evde mum nasıl yapılır açıklamaya çalışmışlar, buyrun > tik , tik, tik, tik, tik, tik 

20. şarap yapmak

anadolu topraklarının tam 6000 yıllık şarap üretme geçmişi var ve topraklar gerçekten lezzetli ve kaliteli şaraplar üretmeye elverişli. hem bireylerin hem de devletin tonlarca para kazanacağı, belki de uluslararası bir marka olacakken ve ihracat konusunda yüksek paralar kazandıracakken maalesef günümüzde siyasal islam yüzünden darbe vurulan bir sektör. türkiye’ye bir yılda nitelikli para harcayan hemen hemen 30 milyona yakın turist geliyor. burada "türkiye’nin üzümlerinden" yapılan şaraplarını tadıyorlar ama eve götürecekleri bir ürün yok. neden? yasaklı. neyse eğer bağ bahçeniz varsa üzüm ekip numunelik şarap üretebilir, turistlere satabilirsiniz. hobiden çok girişimcilik önerisi oldu ama evde kendinize veya çevrenize lezzetli şarap yapabilir yemekleriniz yanında keyifle içebilirsiniz. şarap yapımı hakkında kaynaklar > tık, tık, tık, tık, tık

21. bit pazarında dolaşmak

bit pazarlarını dolaşmak ve bir eşyanın (bisiklet, fotoğraf makinesi, retro/vintage eşyalar vs.) 2. el alım satımını yapabilirsiniz. hatta benim gibi vintage eşya düşkünüyseniz koleksiyon yapabilir, evinizi tekrar dizayn edebilirsiniz. yerel bit pazarları için > tık, tık

şimdilik hem araştırdıklarım hem de aklıma gelenler bu kadar. evet hayat gittikçe zorlaşıyor ama bu kadar karamsarlık ve ümitsizlik içinde olmak da kendimize hiçbir şey kazandırmıyor maalesef. g. michael hopf'tan aldığım şu sözü ekşi sözlük'te çok paylaşırım:

zor zamanlar güçlü adam yaratır,
güçlü adam güzel zamanlar yaratır,
güzel zamanlar zayıf adam yaratır,
zayıf adam zor zamanlar yaratır.
ve bu böyle sürüp gider.

bu zorlu zamanlarda tekrar güçlü bireyler olmak dileğiyle.

Türkiye'de Bir Hobi Edinmek Gerçekten de Pahalı Bir Şey mi?