Evrenin Şekli Nasıl?
gözlemlenebilir evren için konuşursak; evrenin şekli düzdür. kozmik mikrodalga arka plan ışınımı çalışmaları başta olmak üzere, birtakım çalışma ve gözlemler sonucunda elde edilen bilgi bu.
evren için 3 olası durum bulunuyordu:
1. küre
evrende madde yoğunluğunun çok fazla olması durumunda evrenin küresel olması gerekir. bu durumda pozitif eğrilik ve kapalı bir evren modelinin ortaya çıkacağı öngörülür. böyle bir evrenin genişleme (daha doğru tabirle esneme) süreci, kendi üzerine kapanarak çökmesiyle son bulur. en belirgin özelliklerinden biri de birbirine paralel olan iki ışın demetinin mutlaka bir yerlerde kesişecek olmasıdır.
2. hiperbolik
evrende madde yoğunluğunun çok düşük olması durumunda evrenin hiperbolik olması gerekir. bu durumda negatif eğrilik ve açık bir evren modelinin ortaya çıkacağı öngörülür. böyle bir evrenin genişleme süreci azalarak devam eder. en belirgin özelliklerinden biri de birbirine paralel olan iki ışın demetinin gittikçe birbirinden uzaklaşacak olmasıdır.
3. düz
evrende madde yoğunluğunun "kritik yoğunluk" denen değere eşit olması durumunda evrenin düz olması gerekir. bu durumda herhangi bir eğrilikten bahsedilmez ve açık bir evren modeli öngörülür. en belirgin özelliklerinden biri de paralel iki ışın demetinin sonsuza dek birbirine paralel olarak kalacak olmasıdır.
yapılan çalışmalar evrenin yoğunluğunun kritik yoğunluğa eşit olduğunu gösteriyor. bu da evrenin 3. maddedeki tarife uygun bir şeklinin olması gerektiğini gösteriyor.
kritik yoğunluğun tanımı için matematiksel detaya girmek istemiyorum ama evren modelleri içerisinde kritik model olarak anılan, açık ve kapalı evren modelleri arasında bir sınır teşkil eden modelden yola çıkılarak elde edilen matematiksel bir sonuç bu. kritik yoğunluk, normal maddeye ek olarak karanlık madde, karanlık enerji gibi parametreleri de içerir ve herhangi bir t zamanı için hesaplanabilir.