ufku iki katına çıkacak bir bilgi olmasa da futbol severler açısından keyifle okunacak bir hikaye olduğunu düşünüyorum. ingiltere’deki nottingham ve derby bağlantısını sağlayan a52 yolunun adının brian clough yolu olmasının hikayesi bu. ve elbette ki onu en iyiler arasına sokan peter taylor’ın.

clough ve taylor 1955 yılında bir maç esnasında tanışırlar. daha sonra sıkı arkadaş olan ikili, sık sık birlikte maçlar izlemeye giderler. 1965 yılında hartlepools kulübünden clough’a menejerlik teklifi gelir. clough ise taylor’u arayarak “yanımda olursan kabul ederim” der ve akabinde bu ikilinin macerası başlamış olur. burada iki yıl deneyim kazandıktan sonra ikili, 2.ligde düşmeme mücadelesi veren derby county’nin başına geçerler(1967).

27 ocak 1968’de derby, o zamanın efsanevi takımı leeds united ile eşleşir. eşleşmeden sonraki kısım, clough ile taylor’u anlatan the damned united filminde uzunca anlatılmış. 

clough, leeds geleceği için eski ve yıkık-dökük tesislerini elden geçirmeye çalışır. yerleri yeterince temiz bulmadığından bir kez de kendisi siler. çim sahanın zeminini düzenler ve misafir takım soyunma odasını “visitors” yazısına kadar pırıl pırıl yapar (bizzat kendisi). maçtan sonra leeds’in menajeri don revie ile birlikte içmek için pahalı bir şarap ayarlar vs. ancak maç günü tesislerine gelen leeds takımı ve menajeri, clough'un yüzüne bile dahi bakmaz. don revie, brain clough’la şarap içmeyi bırak tokalaşmaz bile. leeds derby’i sertlikle sindirir (o dönemde çokça yaptıkları gibi) ve tartışmalı kararlarla 0-2 yenerler. clough ise hem sahadaki çirkeflikten, hem hakem kararlarından, hem de kendilerine yapılan muameleden dolayı şoke olur. bu hayal kırıklıkları onun hem itici gücü, hem de düşüşünün sebebi olur.

derby’nin eksiklerini tespit eden clough, ihtiyacı olduğu oyuncu tiplerini taylor’a anlatır ve oyuncu bulmasını ister. onun ihtiyaç listesi üzerine çalışan taylor, nokta atışı oyuncular alır ve derby o sene (1968-69 sezonu) şampiyon olarak 1. lige yükselir. 1969-70 sezonunda da iyi bir performans gösteren derby 1. ligi 4.olarak tamamlar. 1970-71 sezonunu orta sıralarda bitiren takım, 1971-72 sezonunu ise efsane leeds’i geride bırakarak şampiyon olur. ertesinde şampiyon kulüpler kupasında yarı finale kadar çıkan derby, juventus’a 3-1 yenilerek kupaya veda eder. ancak filmde de (film de kitap uyarlamasıdır) bahsedildiği üzere, juventus maçından önce leeds ile maçları vardır ve başkan clough’a bu maça as kadro ile çıkmamasını ve juventus maçını düşünmesini ister. clough ise hem don revie, hem de leeds united saplantısı yüzünden maça as kadro ile çıkar. neticede o dönemlerdeki çirkefliği ile nam salmış leeds, takımının en önemli oyuncularını sakatlar ve takım juventus maçına yedek ağırlıklı kadro ile çıkmak zorunda kalır. bu olaydan sonra başkan ve clough karşı karşıya gelir ve netiecede clough istifa etmek zorunda kalır.

sonrasında ikilimiz 3.ligdeki brighton& hove albion takımına geçerler ancak burada işler pek istedikleri gibi gitmez. ilk sezonun sonunda ise leeds, don revie’nin ingiltere milli takımının geçmesi sebebiyle clough’a menajerlik teklif eder. clough ne kadar uğraşsa da taylor “buraya verilmiş bir sözümüz var” diyerek onunla gelmez.

clough leeds’te sürekli eski takımın “çirkef futbolundan” şikayet eder ve her fırsatta efsane menajerleri don revie’ye yüklenir. hatta don revie'nin adının anılmasını yasaklar. bu yüzden takımla bir türlü yıldızı barışmaz ve 6 maçta tek galibiyet alarak 44 gün içerisinde leeds’ten kovulur. kovulurken de leeds'in başkanı "taylor olmadan seni almamalıydık" der.

yanlışının ne olduğunu anlayan clough, taylor’ın kapısına giderek kendisi ile 2.ligdeki nothingam forest’ta çalışması için yalvarırır. 

sonrasında ise ikilinin engellenemez yükselişi başlar. ilk sezonlarında 1 lige çıkarlar. çıktıkları sene ise bu sefer 1.ligde şampiyon olurlar. ardından ise 2 kez üst üste şampiyon kulüpler kupasını kazandılar. bunun dışında süper kupa, community shield ve ingiltere lig kupasını da müzelerine götürdüler.

kariyerlerinin ana hatları böyle. ancak benim değinmek istediğim kişi daha çok taylor ve onun transfer stratejileri. taylor, eşine az rastlanır cinsten bir scouttu. transferde izlediği 3 ana prensip vardı (bu kısım büyük ölçüde şu kitaptan alıntıdır):

1-oyuncuyu değerini bulunca sat: bir oyuncunun formunun zirvesine gelmesi, borsadaki hissesinin yavan yapması gibidir. bu noktayı bulunca oyuncuyu satmak gibidir. bu yüzden clough ve taylor bir oyuncuyu aldıklarında, açık açık bunu kendisiyle konuşurlardı. tabi ki bunu yapabilmek için, öncelikle o oyuncunun yerini çoktan doldurmuş olmanız gerekir. yani sürekli kendinizi güncellemeli ve elinizdeki oyuncuların daha iyisini bulmaya çalışmalısınız. bunun dışında teknik direktör, takımda huzursuzluk çıkarma ihtimali olan oyuncuları tespit etmeli ve bu oyuncunun kötü özellikleri rakipler tarafından tespit edilmeden onu satmalıdır.

2-yaşlı oyunculara gereğinden fazla yatırım yapma: oyuncuların mevkilerine göre en iyi performans yaşları vardır. bu yaşlardan fazla oyunculara büyük yatırımlar yapma.

3-kişisel sorunları yüzünden fiyatları düşen oyuncuları ucuza al: taylor ve clough’un iyi yaptığı işlerden biri de buydu. alkolik, kumarbaz, kadın ya da uyuşturucu problemi olan iyi oyuncuları takıma alırlar ve rehabilite ederlerdi. hatta taylor “bazen biz başa çıkamazsak doktorlardan, din adamlarından ya da danışmanlardan yardım alırdık” demiş kitabında*.

tabi ki taylor’ın aldığı oyuncuları “iyi” yapan unsurlardan biri de clough’un onları işlemesidir. bu sayede sadece onların takımında iyi olan, ancak daha sonra gittikleri takımlarda tutunamayan bir çok oyuncu var. aşağıda da bu ikilinin yaptığı başarılı transfer hamlelerinden birkaç örnek verelim:

-amatör takımdan 3500 $’a aldıkları gary birtles’ı 4 yıl sonra 2,9 m $’a manchester united’a sattılar,

-birmingham’dan 250 k $’a aldıkları kavgacı, alkolik ve kumarbaz kenny burns 1978’te ingiltere’de yılın futbolcusu seçildi. ardından bu oyuncuyu yıllarca kullanıp 800 k $’a leeds’e sattılar,

-irlanda’dan 800 k $’a aldıkları roy keane’i 5.6 m €’a manchester united’a sattılar,

-clough, preston’da oynayan ve derby’ye gelmek istemeyen archie gemmill’in evine giderek kendisini ikna etmeye çalışır. ancak gemmill teklifini reddeder. bunun üzerine clough sabaha kadar arabada bekleyeceğini söyler. bunun üzerine gemmill’in karısı kendisini eve davet eder ve o gece orada kalır. ertesi sabah oyuncuyu ikna ederek 145 k $ gibi bir paraya bu oyuncuyu alır. yıllar sonra nottingam forest’a geçince bu sefer de bu oyuncuyu 35 k $ dolar+1 oyuncuya kendi kulübüne alır.

--

birbirinden ayrıldıklarında kariyerleri aniden düşüşe geçen, beraberken ise yapamayacakları şey olmayan bu ikili, hem ingiliz futbolunun, hem transfer dünyasının hem de nottingam-derby şehirlerinin tarihini derinden etkilediler.