Gidip, Görüp, Yaşayanların Gözünden: Amerika'nın En Yaşanılası Eyaletleri
abd; yaşınıza, mesleğinize, yaşam tarzınıza göre çok geniş bir yelpaze sunar
tek başına kıta avrupasından hen ekonomik olarak, hem alan olarak (neredeyse) büyük bir yerden bahsediyoruz.
öğrenciyken boston, massachusetts eyaletinde bir süre kalma fırsatı buldum, özellikle boston çevresi öğrenci yaşamı için uygun. amerika'nın göçmen bakımından en çeşitli olan yeri değilse de yüksek oranda göçmen öğrenci barındırıyor. aile yaşamı, sessiz ortam istiyorum diyorsanız boston çevresi pek size göre sayılmaz.
neredeyse 3,5 yıl georgi eyaletine sınır alabama şehrinde yaşadım. alabama, demokratların abarttığı kadar boktan bir eyalet değil. havası ben yaz adamıyım diyorsanız size göre. bence kuzey eyaletlerine kıyasla en büyük artıları; taşınmaz mülk vergilerinin düşük olması, petrol ucuzluğu, aşırı yakın olmasa da florida'da bulunan bazı tatil mekanlarına çok yakın oluşu. kuzeyde 1 milyon dolara alamayacağınız bir eve alabama'da 300 bin dolara sahip olabilirsiniz. ayrıca mahalleleri kuzey mahallelerinden daha güzel ve sakin. tennessee ile beraber emeklilik için güzel bir tercih olabilir ama biraz haraketli bir yaşamınız varsa ya da öğrenciyseniz cehennem olabilir. çünkü balık tutmak, hiking vb. aktiviteler dışında yapacak çok bir şey yok.
florida; ben dört mevsim yaz yaşarım, hiç problem değil, partilemeyi de severim diyorsanız güzel bir tercih. vergiler ve taşınmaz mülkler kuzey eyaletlerine oranla daha düşük. onun haricinde bildiğiniz filmlerden az çok aşina olduğunuz florida işte.
dc, maryland, virginia üçlüsünden benim favorim açık ara virginia. doğası güzel. çeşitlilik yüksek. ama vergiler yüksek; evler ve dolayısıyla kiralar daha pahalı, petrol pahalı. maryland'ın bazı yerleri gerçekten çok tehlikeli. baltimore'a iki böbrekle girip tek böbrekle çıkabilirsiniz. bu; pennsylvania, new york ve birkaç kuzey eyaletini için de geçerli.
california muhteşem bir eyalet. havası müthiş, ortam partilemeye müsait. aileyle de yaşanır, öğrenci hayatı da yaşanır. doğa yürüyüşü de yapabilirsin. tahmin edebileceğiniz üzere aşırı pahalı. alabama'da 300 bin dolara alacağınız evi virginia'da 800-900 bine, california'da 2-3 milyon dolara anca alabilirsiniz. alabama'da petrolün galonu ortalama 2.8 dolarsa virginia'da 3.5 dolar, california'da 4 dolar veya daha fazla olabilir. güzel eyalet ama sana, bana gelmez.
new york, acayip değişik bir yer. manhattan'a gidip gökdelenlerle, central park'la büyülenip, bronx'a gidip altınızada sıçabilirsiniz. hiçbir zaman favorim olmadı. sevenler var ama.
benim açık ara favorim chicago. çeşitliliğin en yüksek olduğu eyaletlerden bir tanesi. taşınmaz mülklerin vergileri yüksek fakat ev fiyatları görece diğer eyaletlerden düşük. public school'lar diğer eyaletlere göre daha kaliteli. tek dezavantajı soğuğu biraz fazla soğuk.
tabii tüm bu yazdıklarım fiyatlar haricinde benim kişisel deneyimlerim. bana göre böyle olan size göre farklı olabilir. kalın sağlıcakla.
karşılaştırma yapamam çünkü başka eyaletlere gitmedim ama biraz teksas'tan bahsedeyim
dallas'ta yaşamaktayım. buranın yerli insanı çok iyi niyetli. komşular olsun, devlet dairelerindeki çalışanlar olsun, bir yere gittin oradaki tanımadığın insanlar olsun yardımcı olmaktan çekinmiyorlar. aslında bizim türk milletinin misafirperverliğini bir açıdan görmek mümkün (yerliler için konuşuyorum).
eyalet vergisi 0. yani kazandığın para yüksek ise bir de gidip eyalet için vergi ödemiyorsun. genellikle yüzde 8 gibi düşünebilirsiniz bu vergiyi. az gibi gelebilir ama şöyle düşünelim. senelik 200 bin yapıyorsun diyelim, 16 bin vermek durumundaşın eğer 8 ise, 12 ise 24 bin. dolayısı ile bu paralar cebinde kalıyor. gelmeden önce teksas'ı çöl gibi hayal ediyordum ama dallas bildiğiniz yeşillik. evlerin konumları da durumları da iyi bence.
burada 2 (iki) kere saçma durum ile karşılaştım. 3 (üç) de diyebiliriz. ilk 2 sinin öznesi bendim, diğerini dışarıdan seyrediyordum. ırkçı biri hiç olmadım ama burada yerli siyahilerin kadın erkek farketmeksizin sorun çıkarmaya meyilli olduklarını gördüm. yani durum analizi yapmaktayım, yanlış anlaşılmasın. bazı yerlerinde getto yapılanmaları gördüm ama çok ufak bir kısmı.
enflasyondan az etkilenen tek eyalet olabilir. bazı yerlerde benzin fiyatları 7 doları görmüşken burada hala daha 3.30 dolar civarında. 2.80'e alıyorduk enflasyondan önce. büyük ihtimalle burada kendi petrolünü kendileri çıkardıkları için olabilir.
biraz insanı bize benziyor derken şaka yapmıyordum. dindar insanlar çoğu. yani klise faliyetleri bayağı geniş. insanlar gitmese bile kliselerini yapmışlar. hoşlarına gidiyor sanırsam klise olması. kürtaj, lgbtq vs. konularında çok katılar bu yüzden dolayı. ama üniversite bölgelerinde bu katı olma durumu öğrencilerinde katkıları ile bayağı azalıyor. üniversitelerin kendi polis departmanları var. sorun olduğu zaman genelde kendi içerilerinde halletmeye çalışıyorlar. merkez polislere iletilmeden. böylelikle çeşitliliği de koruyorlar bir şekilde.
burada tanışıp konuştuğum birçok amerikalı uzaktan çalışma olayını bayağı ilerletmiş durumda. kazandığından vergi vermediğin için ve yaşam görece ucuz olduğu için, çevrede komşulukları güzel olduğu için, insanlar buraya gelmeye başlamış. bu yüzden yeni yeni siteler yapılıyor, arzı karşılamak için. dallas için konuşursam, gelişmekte olan bir şehir diyebilirim.
benim arkadaş çevremde gördüğüm evlilik yaş oranları 27-33 arası. yani önce üniversiteyi bitiriyoruz, sonra biraz çalışmaya başlıyoruz, maddi olarak tamam olduğumuz zaman evliliği düşünmeye başlıyoruz. burada evlenme yaşları inanılmaz düşük gördüm. kız 24 yaşında, 3 çocuğu var. bu şekilde bayağı örnek gördüm. 3 çocuğu olmasa bile o yaşlarda kesin 1 tane çocuğu var. erkek tayfa üniversiteye gidip bitirdikten sonra absürt kazanıyor, üniversiteye gitmese, normal kazansa yine çocuk yardımı derken bayağı rahat geçinebiliyor. kadın kesimi de çocuğu olsa da üniversiteye gidebiliyor. burada üniversite paralı olduğu için genellikle burs da bulabiliyorlar. yani yatırım yapan insan sayısı da fazla anladığım kadarı ile. son olarak, herkesin bireysel silahlanma hakkı var. fakat, sokakta çatışma çıkıyor gibi düşünmeyin. 1 seneden beri bir kere bile karşılaşmadım böyle bir şey ile.
kısaca özetlemek gerekirse; burası çöl değil, daha çok yeşillik, insanlar caddede birbirlerine sıkmıyor, kovboylar filmleri gibi değil, yerel halkın bizim ile ortak noktası çok fazla, kazanç oranı yüksek, evlenme yaşları düşük, aile yaşamı için ideal bir eyalet olabilir.
hangi eyaletin en yaşanılır yer olduğu yaşa ve medeni duruma göre değişir
genç, bekar birisi için new york başta olmak üzere büyük eyaletlerdir bu. california, massachusetts, florida, texas gibi. cv'ye yazılacak büyük okullar ve şirketler buralardadır. bambaşka hayatlar.
deneyimler buralardadır, amerikan rüyasının başladığı yer buralardır. ama vergiler aşırı yüksektir, fiyatlar çılgındır, trafik berbattır, arabanızı evinizin önüne park edebilmek lüksünüz bile yoktur. evlerde böcek, fare problemi vardır. 24 saat sokaklar polis, ambulans, itfaiye, korna sesleriyle doludur...
evlenince bunlar dahil ama biraz new jersey, connecticut, batıda washington'a falan kayar insanlar. biraz daha insanı koşullar bulunabilir buralarda.
ama çocuk olunca suç oranı düşük ve okul bölgesi iyi olan yerler aranır. bu büyük eyaletlerde okul sistemi berbattır, çocuğu iyi bir okula gönderebilmek için bulunmanız gereken adreslerde en az 2 milyon dolarlık ev satın almaya (muhtemelen 1950'lerde yapılmış, en fazla üç odalı) veya en az 5000 dolar kira vermeye hazır olmalısınız. bu yüzden oralardan hızla uzaklaşılır. orta amerika bu durumda en iyisidir. mesela indiana, ohio, illinois; hem biraz büyük, hem de iyi bölgelerinde yaşamaya gücümüzün yeteceği bölgelerdir. onu dışında küçük bir eyalet bile olsa 'college town' dediğimiz eyaletin üniversitelerinin bulunduğu şehirler çok güvenli ve iyidir.
hangi eyalet olursa olsun bence en büyük problem uyuşturucu problemi. new york city'nin göbeğinde de, idaho'nun kasabasında da vardır. kendimizi ve çocukları korumamız gereken ilk problemdir. güney amerikalıların veya siyahilerin yaşadığı bölgelerde biraz daha çoktur. ikinci problem de bireysel silahlanmadır ve bu da beyaz amerikalıların yaşadığı yerlerde daha çoktur. bir orta batılının garajında bildiğin cephane olabilir, lise çağından itibaren gençlerin bile silahları vardır. yine de 'college town'lar her zaman en güvenli, en iyi okul bölgesi olan, en iyi evlerde oturulacak yerlerdir.
ama oraya taşınmadan önce şöyle bir büyük şehir, büyük eyalet havası almak iyidir. bence bu konuda da en iyisi new york'tur. bir new yorker, amerika'nın neresine giderse gitsin bulunduğu yerin en havalısıdır. orada bir okula gitmek, orada bir şirkette çalışmış olmak, oranın yaşam koşullarını deneyimlemiş olmak 6-0 öne geçirir. yalnızca californialılar, new yorklulara ağız burun yapar ama orası başka bir gezegen gibi, orayı saymıyorum o yüzden.
öncelikle ne tarz isteklerinizin olduğuna göre değişkenlikler gösterir bu durum
ben az çalışıp çok kazanayım, kazandığım parayı rahatça harcayayım kafam rahat olsun diyorsanız; montana, wyoming, nebraska tarzı iç kısımlarda bulunan eyaletler size göre.
ben güneşi kumu sahili çok seviyorum, o kadar amerikalara gelmişim soğukla da uğraşmayayım bir zahmet diyorsanız; güney california, miami, hawaii tam sizlik.
ben eğlenmek istiyorum, gece hayatı çok iyi şu parti senin bu parti benim olsun istiyorsanız da; california, miami, texas, colorado gibi yerleri tercih edebilirsiniz.
ama benim tipim esmer, ırkçılığa maruz kalmak istemiyor, dışlanmaktan korkuyorum diyorsanız da eğer; california, new mexico, arizona, texas, mississipi seçenekleri size göre.
ben ne kadar amerikalara gelsem de türk birilerini görmek istiyorum, türk yemekleri vazgeçilmezimdir diyorsanız; new york, new jersey, maryland gibi doğu eyaletlere öncelik vermelisiniz.
ben soğuğu seviyorum, hem de avrupai yapılara bayılıyorum, insanlar oturaklı olmalı ve sakinlik önceliğim gibi fikriniz varsa; new hampshire, massachusetts, rhode islands, connecticut, maine tarzı kuzey doğu eyalet seçimi yapmalısınız.
ben doğa insanıyım, ormana yakın olayım, arada bir şeyler ekip biçeyim, kimse beni rahatsız etmesin, etrafta kimse olmasın diyorsanız; montana, kuzey & güney dakota, idaho eyaletleri tam sizlik.
ben insan görmek istiyorum, koşuşan insanlar iş insanları gürültü beton benim için artık alışkanlıktan ziyade bağımlılık olmuş diyorsanız; illinois, new york, new jersey, washington (eyalet olan) mükemmel seçim olacaktır.
önermediğim eyaletler ise yobazların çok bulunduğu ya da imkanın az olduğu genel olarak iç eyaletlerdir; tennessee-kentucky ikilisinden uzak durulmalıdır, alaska'da 7 ay kar bulunmaktadır, alabama hayatınızda görüp görebileceğiniz en garip insanları bulundurur. nevada resmen çölden oluşmuş olup ciddi su sıkıntısı vardır. önermediğim bir diğer yer ise birleşik devletler'in başkenti olan washington dc'dir, tahmin edeceğiniz üzere iş olanağı çok az olup her yerde devlet insanı olup kanunlar diğer kısımlara göre oldukça sıkı ve sıkıcı bir şehirdir.