Gözümüzün Aşina Olduğu Dünya Haritasının Aslında Hatalı Olması
"basılan" her dünya haritası yanlıştır. bir haritanın tamamen doğru olması için tüm detayları barındırması, bunun için de gerçek boyutta olması gereklidir. böyle bir haritayı basmak da mümkün değildir. asıl büyük problem ise dünyanın geoit, harita basılan kağıtların ise düz olmasıdır.
küçük ölçekte dünyadaki eğim fark edilemez ve küreyi açıp kağıda sığdırmak için bazı kısımları germeniz ya da kesmeniz gerekir. bunun yapmanın bir çok yöntemi olsa da 1569 yılında gerardus mercator tarafından bulunan mercator projeksiyonu halen kullanılan en yaygın yöntemdir. bu yöntem denizciler için bir navigasyon aracı olarak geliştirilmiştir.
merkezinde bir ışık kaynağı bulunan küresel dünya'nın, ekvatoruna teğet olarak geçirilen bir silindir vasıtasıyla harita elde edilmesini sağlayan yöntem mercator projeksiyonudur. mercator projeksiyonuna sahip haritalarda sadece ekvatora yakın olan bölgelerde doğru sonuçlar alınır. kutuplara doğru gittikçe şekiller bozulur.
silindirin alt ve üst kısımları açık olduğu için kutuplar gösterilemez. ekvatordan uzaklaştıkça da kuzey ve güney yönünde mesafeler giderek uzaklaşır. alaska, mercator haritasında brezilya ile aynı büyüklükte gözükse de aslında brezilya alaska'nın yaklaşık 5 katı büyüklüktedir. grönland ise normalde olduğundan 14 kat daha büyük gözükmektedir.
navigasyon için tercih edilme sebebi açıları korumasıdır. yaptığınız 90 derecelik bir dönüşü haritada da 90 derece olarak takip edebilirsiniz. a noktasından b noktasına gitmek için iki nokta arasında çizgi çekip bu çizgiyi takip ederek gideceğiniz yere ulaşabilirsiniz.
bu haritada çizgilerle gözüken mercator projeksiyonu, yeşil renkle gösterilen ise tüm ülkeler doğru alanı kaplayacak şekilde tasarlanmış olan gall-peters projeksiyonunu göstermektedir:
aşağıdaki gif de bunu boyutları düzelterek göstermektedir:
dijital haritalar, örneğin google maps ve google earth; artık dünya'yı gerçek şekli ile gösteren küre şeklinde haritalar kullansa da birçok servis halen mercator projeksiyonunun farklı bir sürümünü kullanmaya devam etmektedir.
kaynak: science focus