Güneş Sistemi'nde Dünya Harici Yaşam Bulundurma Olasılığı Belki de En Yüksek Gök Cismi: Enceladus
nedir?
satürn'ün 6. büyük uydusudur. sadece 504 km. çapa sahip küçük bir gök cismidir. yoğunluğu 1.6'dır. güneş sistemindeki diğer birçok buz kaplı gök cismi gibi bir yüzeyaltı okyanusa ve yaşama sahip olduğu sanılmaktadır.
enceladus, şu anda hayat barındırmaya en elverişli görünen gök cismidir
buzdan kabuğunun altına hapsolmuş bir tuzlu su okyanusu olduğuna dair deliller bulunmuştur. güneşe çok uzakta olduğu için yüzeyi buzlarla kaplı olsa da satürn'ün muhteşem kütleçekiminin neden olduğu iç sürtünmeyle, yani tidal heating'le sürekli içten ısınmaktadır. gezegenin iç basıncı nedeniyle yüzeydeki çatlaklardan uzaya püsküren tuzlu suda organik moleküllere de rastlanmıştır.
işin güzel tarafı şu ki, dünya dışı hayatı galaksinin diğer ucundaki gezegenlerde ararken belki de jüpiter ve satürn'ün aylarında bulabiliriz. kendi güneş sistemimizde bulacağımız bir mikroskobik canlının, bize 1.500.000 ışık yılı uzaklıktaki bir uygarlıktan çok daha büyük hayrının dokunacağı kesin. ayrıca bizim mütevazı güneş sistemimizde birden fazla noktada hayat bulunması, uzayın her köşesinden hayat fışkırması gibi bir olasılığa kapı açacaktır.
hayatın sadece bizim güneş sistemimizde panspermia ile yayılmış son derece tesadüfi bir özellik olması gibi iç karartıcı bir ihtimal de yok mu, var elbette.
enceladus, saturn'ün e halkasının muhtemel kaynağı
E halkası: Enceladus'un gayzerlerinden püsküren su yardımıyla oluştuğu düşünülen Satürn halkası.
üzerindeki buz katmanı 30-40 km arasında değişiyor. güney kutbunda bu kalınlık 10 km'ye kadar düşüyor, muhtemelen bu incelik sebebiyle burada gayzerler kuvvetli.
bir sondayla o katmanı delip jeotermal püskürmenin basıncı ile de baş edilebilirse, buzun altındaki karanlık okyanusta nefes alan ve hareket eden bir şeyler bulma ihtimalimiz var...
enceladus'un üstü tamamen buz kaplı ve yüzeyi kraterle dolu
ilk başlarda ölü bir uydu sanılmış. fakat güney kutbundaki pürüzsüzlük dikkatten kaçmamış. cassini'nin kameraları yüzeydeki yarıklardan su buzlarının fışkırdığını tespit etmiş. güney kutbundaki pürüzsüzlüğün nedeni de buymuş. ardından gezegende organik moleküller, karbon taşıyan molekül ve azot taşıyan moleküller tespit edilmiş. ama en ilginci tuz minerali de barındırıyormuş! yani o bahsettiğim yüzeyden fışkıran su buzları, donmuş deniz suyuymuş. bu olaydan sonra gezegenin donmuş yüzeyinde daha derin bir araştırmadan sonra yer çekimi verisi yüzeyin altında sıvı suyun varlığını ortaya çıkarmış.
enseladus'un kabuğunun altında km'lerce uzanan bir okyanus olduğu düşünülüyor. gerçekten araştırılmaya değer, ilginç bir yer enseladus, ayrıca bu okyanusun tabanında hidrotermal bacalar olduğu düşünülüyor, yani su soğuk değil sıcak olabilir, çünkü küçük nano-silika parçacıklarına rastlamışlar ve nano-silika sadece sıcak bir ortamda oluşabiliyormus.
final notu
kabuğun altındaki yer alan 65 km kalınlığındaki tuzlu okyanusun tabanı hidrotermal bacalar ile dolu kayalık bir yapıya sahip. bu kayalık zeminde, hidrotermal bacalardan yayılan ısı ve kimyasal bileşikler hayatın varlığı için gerekli ortamı yaratıyor olabilir. bunu da dünyamızın okyanus tabanlarında bulunan hidrotermal bacaların çevresinde “kemotrof” dediğimiz, hidrojen ve hidrojen bileşiklerinden besin elde eden canlıların bulunması, keşfedilen hidrojenin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor bizlere.
böylece dünya'daki hidrotermal bacaların özelliğinden yola çıkarak enceladus'un da yaşamı destekler nitelikte olduğunu söyleyebiliriz. (emin olmamakla birlikte. emin olmak için yeni misyonlar gerekli.)
cassini görevi her ne kadar bizlere çok fazla veri sağlamış olsa da detaylı araştırma için yetersizdi. satürn'ün uyduları için tasarlanan yeni bir misyonun titan'dan sonra gitmesini istediğim ilk uydu enceladus.