Güney Kutbu'nun Ayrıntılı Şekilde İncelenmesini Sağlayan Trajik Terra Nova Keşif Seferi
güney kutbu'nun ayrıntılı bir şekilde keşfedilmesi trajik terra nova keşif seferi ile mümkün olmuştur. (bkz: terra nova expedition)
ingilizlerin güney kutbu noktasına ilk ayak basan ülke olmak ve bazı bilimsel çalışmalar yapmak için 1910-1913 yılları arasında düzenlediği trajik bir keşif seferidir. bu keşif seferini antarktika'ya önceden gitmiş olan robert falcon scott yürütmüştür.
kaptan robert falcon scott, 1910'da ikinci ve son seferi olan terra nova seferine başladığında antarktika’ya yaptığı önceki keşif gezisi nedeniyle halihazırda ünlü bir antarktika kaşifiydi. scott, daha önce 82-11 'güney rekoruna ulaştığı national antarctic expedition’a (1901-04) önderlik etmiş ve bu sefer sayesinde çok sayıda bilimsel ve coğrafi keşif yapılmıştır. ancak, bilim ve coğrafya günün antarktika kâşifleri için temel hedefler olsa da o zamanlarda gerçek takdir ve gerçek ödül güney kutbuna adım atan ilk kaşif olmaktı.
scott’ın ikinci seferine başlamasından sadece 18 ay önce, irlandalı bir kaşif olan ernest shackleton güney kutup merkezine sadece 156 kilometre kala geri dönmüştü. scott kendisinin kupa olarak gördüğü şeye çok yaklaşıldığını hissetmişti ve bu yüzden terra nova seferi’ni titizlikle planladı. nihai hedef ingiltere'nin güney kutbu'na ulaşması ile edward keşfinin zirvesi olmasıydı. bugün, bu keşfin efsanesi yankılanmaya devam ediyor. insan çabası ve keşif tarihinde sonsuza dek ölümsüzleştirilen zafer ve trajedinin acı bir destanı olarak.
scott, 1904'te antarktika'dan döndükten sonra terfi almıştı. 1909'un başlarından itibaren ikinci deniz lordu'na donanma asistanı olarak bir amirallik görevinde bulundu, ancak görevinin ikinci yılında, antarktika seferi için planlama ve para toplama üzerine yoğunlaşmak üzere istifa etti. ingiliz hükümeti, yeni zelanda ve avustralya hükümetlerinden bazı iş adamları ve özel bağışçılarla birlikte 20.000 £ kadar bütçe sağlama sözü vermişti. seferdeki kontenjanlarda satılıktı. sefere katılmak isteyen lawrence oates ve apsley cherry-garrard adam başı 1.000 £ ödedi ve bunun gibi kombine kaynaklardan toplam 40.000 £ bütçe toplandı.
terra nova seferinin güney kutbuna ulaşmak dışında planlanan kapsamlı bir bilimsel programı da tamamlaması gerekiyordu. bütçenin büyük bir kısmı bu bilimsel çalışmaların tamamlanması için sağlanmıştı. edward wilson kıdemli bilim insanı olarak atandı ve meteoroloji, manyetizma, jeoloji, deniz biyolojisi ve haritacılık dahil olmak üzere kıyı grubu için yetkin bir profesyonel grup oluşturdu. dundee'de balina avlamak için inşa edilen ve ulusal antarktika seferi'nde yardım gemisi olarak kullanılan terra nova, keşif gemisi olarak seçildi.
terra nova'nın limanda hazırlanırken çekilen fotoğrafı
terra nova seferi için; üç adet wolseley traktör ve bunlara yakıt sağlayacak shell petrol varilleri, iki sibirya ve 17 mançurya midillisi (ikinci sezon için yedi hint ordusu katırı alındı), 33 sibirya köpeği, tıbbi malzemeler, kıyafetler, fotoğraf ekipmanları, kızak ekipmanları, bilimsel araçlar, alet ve edavatlar toplandı. cardiff'ten 5 ve 10 kilogramlık bloklardan oluşan büyük miktarda sıkıştırılmış kömür depolandı ve avustralya'dan midilliler için 45 ton geelong yemi ve bir miktar yağlı kek, kepek ve ezilmiş yulaf alındı. çok sayıda ingiliz okulu para topladı ve bu paralarla da sefer köpekleri, midilliler, kızaklar, uyku tulumları ve çadırlar karşılanmıştı.
gemi ayrıca londra’dan getirilen birkaç prefabrik kulübe taşıyordu. kış mahallelerini kurmak için tasarlanan prefabrikler, 4.3 metre yüksekliğindeki merkeze yükselen eğimli bir çatıya, 15 metre uzunluğa ve 8 metre genişliğe sahipti. prefabriklerin bir denemesi lyttelton limanında konaklayacak subaylar için yapıldı. bu, daha sefer başlamadan kereste miktarlarında ciddi eksikliğe yol açtı. buna ek olarak, üç küçük prefabrik daha yapıldı: biri manyetik gözlemler için kullanılabilecek şekilde cape evans'ta inşa edilecekti. ikincisi doğu partisi (daha sonra kuzey partisi olarak anılacak) için adare burnu'nda, üçüncüsüyse granite limanı'nda bir meteoroloji istasyonu olarak kullanılmak üzere çatısında gözlem güvertesi olan bir kulübe olarak inşa edilecekti. bu yapı inşa edildiği yerden asla kaldırılmadı. yeni zelenda tarafından sonradan geri alındı ve bugün christchurch'teki jj kinsey'e ait olan mülk üzerinde halen ayakta.
prefabriklerin hazırlanışı
sefer zor bir başlangıç yapmıştı. terra nova, yeni zelanda'yı terk ettikten kısa bir süre sonra onu neredeyse batıracak bir fırtına tarafından vuruldu. ocak 1911'de antarktika’da bulunan ross adası'na geldiler ve adanın en doğu ucundaki cape crozier'e yanaştılar. cape croizer, 1839-1843 yılları arasında hms erebus ve hms terror gemileriyle yapılan ross seferi’nde keşfedilmişti ve adını hms terror’un kaptanı francis crozier’den alıyordu. erebus ve terror bundan sonraki seferleri olacak olan franklin seferi ile ünleneceklerdi ve bu ingiliz keşif tarihinin en dramatik seferi olacaktı. (franklin seferini anlatan "the terror" mini dizisini izleyebilirsiniz, güzeldir.)
scott, cape crozier’a bir kış mahallesi (küçük kulübelerden oluşan saha) kurmak için yanaşmıştı ancak bu planından daha sonra vazgeçti. kalın deniz buzu, geminin, bugün orada abd’ye ait mcmurdo istasyonu yakınında bulunan hut point'teki eski discovery kulübesine geçmesini engelliyordu. bu nedenle 4 ocak'ta scott, kış kulübelerini kurabilmek için yaklaşık 25 kilometre kuzeydeki skuary’e kadar indi. bu dar, volkanik boynun hafif eğimli zemini, adını hms erebus gemisinden alan erebus dağı’nın yamaçlarındaydı ve hemen önündeki mcmurdo boğazı kış kulübelerini kurmak için ideal bir yerdi. burada skua adında büyük bir göl bulunuyor, gölün doğusundaki buzul yamaçlar da erebus dağı'nın zirvesine doğru yükseliyordu. kış mahallesinin trans-antarktik dağları'na ve güneyindeki dellbridge adaları'na bakan güzel bir manzarası vardı. scott buraya bayılmıştı. kış mahallesinin kurulması için gerekli malzemeler süratle gemiden indirilmeye başlandı. gemide doğa tarihçisi olarak görev yapan edward adrian wilson yazılarında burayı şu cümleyle tarif etmişti. “kulübeleri kurmak için atları sürmenin kolay olacağı düzlüklere ve deniz buzuna zahmetsizce erişmemize imkân sağlayan harika bir kumsal bulduk.” burada ayrıca su üretmek için bol miktarda göl buzu ve bazı bilimsel istasyonları kurmak için ideal yerler vardı.
ilk gün öğleden sonraya kadar tüm atlar, köpekler, çadırlar, acil durum erzakları ve iki motorlu traktör gemiden indirildi. günün geri kalanında, kızaklı bir erkek ve midilli alayı geceye kadar prefabrikleri yerine oturtmak için gemiyle site alanı arasında mekik dokudu. gece yarısına kadar kulübenin çoğu karaya oturtulmuştu. ardından çalışma grubu için büyük bir çadır kuruldu ve kulübe inşaatları hızlı bir şekilde başladı. ancak 8 ocak'ta, üçüncü motorlu traktör deniz buzunun kırılmasıyla suya battı. iki gün sonra, kulübenin inşası denizden sadece birkaç metre uzaklıktaki büyük, gri volkanik scoria taşları üzerinde devam ederken, scott şunları kaydetti:
“kulübe hızla ilerliyor ve herkes bunun mükemmel bir yaşam alanı olması gerektiği konusunda hemfikir. planlamaya verilen zamanı ve dikkati fazlasıyla karşılayacaktır. çatının içinde tek bir lambri tahtası var. dışta bir lambri tahtası, sonra 2 katlı bir ruberoid (su yalıtım) katmanı, daha sonra kapitone bir deniz yosunu katmanı, daha sonra ikinci bir lambri tahtası ve son olarak 3 katlı ruberoid kapağı. birinci kat döşendi, ancak bunun üzerinde kapitone, bir keçe tabakası, ikinci bir tahta ve son olarak linolyum (kaplama malzemesi) olacak. bol bulunan volkanik kum her taraftan iyice yığılabildiğinden, rüzgarın kulübenin altından nüfuz edebileceğini hayal etmek imkansızdır ve bu yönde temas yoluyla büyük ısı kaybını hayal etmek de imkansızdır. duvar yalıtımını güçlendirmek için kulübenin güney ve doğu taraflarına sıkıştırılmış yem balyaları yığılırken, kuzey tarafı midilliler için ahır olarak hazırlanıyor. ahır ile kulübe duvarı arasında yem balyaları iyi bir yalıtım sağlayacaktır. yem balyalarından oluşan, altı balya yüksekliğinde ve iki balya kalınlığındaki bir duvar arasında duracaktır. bu yığınlar kışın yeterli biniş imkânı bulamayacağımız için branda ile kaplanacaktır. çatıda çok fazla kar birikmemesine dikkat etmeliyiz.”
söz konusu kulübe
dokuz gün sonra, kendisinin altın döneminde antarktika'da inşa edilen en büyük bina olan yeni evleri hakkında şunları söyledi:
“kulübe, hayal edilebilecek en rahat konut haline geliyor. duvarlar içerisinde huzur, sessizlik ve konforun hakim olduğu gerçekten baştan çıkarıcı bir ev yaptık. böyle asil bir konut 'kulübe' kelimesinin ötesine geçer ve biz ona sadece uygun öneri eksikliğinden dolayı halen daha uygun bir isim veremedik. buna ne diyeceğiz? kulübe kelimesi yanıltıcıdır. rezidansımız gerçekten her açıdan kutup bölgelerinde inşa edilmiş en iyi, en büyük evdir. 17 metre uzunluğunda, 8 metre genişliğinde ve 3 metre yüksekliğindedir.”
inşaat bittiğinde terra nova'daki marangoz davies, kulübenin binasını denetledi. taşıyıcılar doğrudan scoria taşı üzerine oturtulmuş ve bunların üzerine döşemenin çivilenmiş kirişleri yerleştirilmişti. zemin, duvarlar ve çatı ruberoid ve gibson kapitone olarak bilinen ince kıyılmış bir deniz yosunu ile yalıtılmıştı. balyalar dış duvar kaplamasını oluşturuyordu ve çatı, lambri dış tabakası üzerine ruberoid ile kaplanmıştı. çatı dört ağır kafes ile desteklenmişti ve iki vantilatörü vardı. bunlar, kömür menzilinden çıkan gaza ve gardıroptaki bir ocağa bağlandı. ventilatörler o kadar etkiliydi ki, gardırop masasındaki kâğıtları çektikleri için biri bloke edilmişti.
sitenin çeşitli noktalarında sobalar ve sandalyeler bulunuyordu. bunun yanında, yakındaki bir noktaya bakmak için kullanılan ve içinde manyetometre sütunu olan küçük bir kulübe vardı. shell benzin bidonlarına sahip kutulardan oluşan bir garaj ve derme çatma bir köpek hastanesi de bulunuyordu. manyetik kulübenin arkasındaki bir buz bankasında, biri etin saklanması için diğeri simpson ve wright’ın manyetik gözlemleri için iki mağara kazılmıştı. meteoroloji istasyonları wind vane hill'in tepesine, dağ yamacına ve ana kulübe ile manyetik kulübe arasına kuruldu. wright'ın gözlemlerini yaptığı buz mağarasına, nelson'ın su sıcaklığını ölçtüğü deniz buzunun bulunduğu yere ve teğmen evans'ın jüpiter'in okülasyonunu gözlemlediği yerler arasına haziran ayında yerel bir telefon sistemi kuruldu. elektrik telleri wind vane hill'deki bir anemometreden kulübeye geldi ve kulübenin yaklaşık 100 metre güneyinde alçak bir sırt üzerine büyük bir kaynak deposu yerleştirildi.
kulübede, şişelenmiş malzemelerin bir bölümü; doğu ucunda subay salonu olarak bilinen yerdeki 16 memur ve bilim insanı için, diğer bir bölümü de doğu ucundaki denizci salonu olarak bilinen yerdeki dokuz erkek için ikiye ayrılmıştı. gardıropta büyük bir masa ve işlemeli yazlık sandalyeler vardı. pazar günü masa koyu mavi bir bezle kaplanıyor, yemeklerde ve diğer zamanlarda ise beyaz bir muşamba ile kaplanıyordu. gardıropta bir broadwood piyano ve hmv gramofon da vardı. doğu ucunda ayrı bir karanlık oda inşa edildi ve fizikçiler ile biyologlar için çalışma tezgâhları kondu.
kaptan scott ve çalışma odası
scott’ın yatak odası kısmen ahşap bir bölümle çevriliydi; keşif dosyalarını, çalışma masasını ve kitaplıklarını içeriyordu. buradaki bir oyuk, teğmen evans ve wilson’ın yatak odalarına çıkıyordu. yatak odasının etrafına ranzaları olan kabinler inşa edilmişti. bu kabinlerdeki ranzalarda mürettabat yatıyordu. mürettebat etrafı şilte ve tel örgüsüyle çevrilmiş katlanır bacaklı demir yataklarda uyuyor, subaylar ise etrafı ahşap çerçevelerle sarılmış yataklarda uyuyordu. denizciler kendi ranzalarını inşa ettiler ve bu bölüm ponting'in fotoğraflarından birinde ölümsüzleştirilen en ünlü bölge, 'the tenements' (kiracılar) olarak biliniyordu.
işte o kiracılar
antarktika'da kışa, altısı adare'deki kuzey partisi ve 25'i cape evans'daki sahil partisi olmak üzere toplam 31 erkek atanmıştı. ocak ayının sonuna kadar erkeklerin çoğu tarladaydı ve cape evans'ta sadece dokuz kişi kalmıştı. terra nova, sahil partisini ve yüklerini indirdikten sonra tanklarını glacier tongue'de doldurdu. ardından griffith taylor’ın batı partisini (debenham, wright ve evans dahil) mcmurdo boğazı’nın batı tarafında indirdi. batı partisi ferrar buzulu, kukri tepeleri, taylor vadisi ve koettlitz buzulu bölgesini keşfetti ve sezon sonunda cape evans'a geri döndü. terra nova daha sonra kral edward vıı land'e devam etti ve 3 şubat'ta balinalar körfezi'ne girerken kendilerini şok eden bir şeyle karşılaştılar. gördükleri şey amundsen ve onun 116 köpeğinden oluşan keşif partisiydi. terra nova bir buz bloğunun kenarına demirledi. amundsen de dahil olmak üzere norveç seferinin üç üyesi öğle yemeği için terra nova'ya davet edildi ve amundsen’de onları kendi gemileri fram’a davet etti.
amundsen ile antarktika’da karşılaşmaları onları şaşırtmıştı çünkü herkes amundsen’in bir keşif seferinde olduğunu ancak bunu güney değil, kuzey kutbunda yaptığını düşünüyordu. çünkü amundsen kuzey kutbu seferi için bütçe almıştı. amundsen hırslı ve bireysel kararlar almasıyla biliniyordu. kendisi kuzey kutbu keşfine hazırlanırken 1909'da rakip amerikalı kâşifler frederick cook ve robert e. peary kuzey kutbuna ulaştığını iddia etti. amundsen daha sonra planını değiştirdi ve güney kutbu'nu fethetmeye hazırlanmaya başladı. artık kuzey keşfedildiği için kendisinin üstlendiği kuzey seferi sadece bilimsel bir değer taşıyordu ancak amundsen’in istediği kimsenin adım atmadığı yere adım atmaktı. bu yüzden yolculuğun yarısına kadar mürettabatından dahi aslında güney kutbuna gittiklerini gizlemişti. hali hazırda scott’ın güney kutbu keşif seferinde olduğunu bildiği için vakit kaybetmek istememiş, scott ve ekibi zamanını kurdukları kış mahallesinde geçirirken o sayıları 100’ü geçen kızak köpeklerini kullanarak kutup merkezine doğru hızlı bir şekilde yol almaya devam etmişti. daha sonra amerikalı kâşiflerin kuzey kutbunu aslında keşfetmedikleri ortaya çıktığında amundsen kuzey kutbu içinde birkaç sefer düzenlemiştir. onun kuzey seferleri de trajik hikâyelere sahip olacaktır. (amundsen'in keşifleri ve hayatını anlatan aynı isimde bir filmi var.)
terra nova daha sonra cape evans'a döndü ve 18 şubat 1911'de kuzey partisi'nin boşalttığı cape adare'ye geçti; daha sonra yeni zelanda'ya doğru yola çıktı. victor campbell liderliğindeki levick, priestley, abbott, browning ve dickason'u içeren bu parti, bir kulübe inşa etti ve kışı sınırlı bilimsel çalışmalar yaparak cape adare'de geçirdi. diğer tüm saha partileri ve bir sonraki sezonun kutup noktası yolculuğu için depo oluşturan denizcilerin hepsi 13 nisan ve 13 mayıs 1911 arasında cape evans'a döndü. kulübenin inşasından kısa bir süre sonra ayrılan wilson, dönüşünde şunları söyledi:
“kulübe şimdi ocak ayında ayrıldığımız zamankinden çok farklı bir şey. her yerde asetilen gaz jetleri, sobalar, kıyafet hatları, saatler, telefonlar, elektrikli aletler ve bilimsel cihazlar var. her şey tam çalışır durumda… sıcak bir banyo bile var. buranın ponting'in fotoğraflarını yıkaması için kalıcı olmasını sağladıktan sonra sakalımı ve bıyığımı burada tıraş ettim.”
cape evans'ta 25 kişilik kış partisi rutine yerleşti. günlük aktiviteler; bilimsel gözlemler, kızak ekipman ve malzemelerinin hazırlanması ve midilli ve köpeklerin egzersizini içeriyordu. jeolog debenham işleriyle meşguldü ve bilim adamları gardırop masasını çalışmak ve gelecek yaz için saha programını planlamak için kullanmaya başlamışlardı. akşam dersleri, genellikle ateşli tartışmalarla geçen çeşitli bilimsel konuları kapsıyordu. müzik, piyano ve gramofondan geliyordu. aralarından her gece biri bekçilik yapıyordu. bekçilik yapan kişi etrafı gözlemekten ve asetilen aydınlatma tesisini kapatmaktan sorumluydu.
meares piyona çalarken
wilson, kutup noktasına yapılacak yolculuğu planlamakla meşgulken wilson zamanını suluboya tablolar yaparak geçiriyordu. wilson, haziran sonu-ağustos başında bowers ve cherry-garrard eşliğinde, destansı kış yolculuğu eserlerini cape crozier'e götürdü. ayrıca apsley cherry-garrard'ın “dünyadaki en kötü yolculuk” adlı kitabında da çok etkili bir şekilde anlatılan bu yolculuk, üç adamın 24 saat karanlık ve –59ºc sıcaklıkta imparator penguen yumurtalarını toplamak için ne kadar cesurca savaştıklarını da kapsıyordu. cape crozier’da soğuk öyle bir noktaya gelmişti ki sanki kalıcı olarak donmuşlardı. dişleri ağızlarında çatlamaya başlıyordu. ölümü dostları olarak düşünmeye başlamışlardı. her nasılsa, çatısı olmayan kayalık bir igloda toplanıp cape crozier'deki bir kar fırtınasında çadırlarını kaybetmekten kurtuldular. daha sonra mucizevi bir şekilde çadırı buldular ve cape evans'a 70 mil yolculuğa çıkabildiler. onca çilelerinden sonra neredeyse tanınmayan kulübeye anca varmışlardı.
kış aylarında, özel yemeklerin düzenlendiği özel günler vardı. bunlardan scott'ın 6 haziran'da yazdığı bir doğum günü yazısında bahsediliyor.
“öğle yemeğinde muazzam bir doğum günü pastası ortaya çıktı ve biz etrafında toplanıp fotoğraflandık. aşçı clissold pastanın üstünü şekerli çikolata ve kristalize meyve, bayraklar ve kendi fotoğraflarımda yer alan çeşitli nesnelerle süslemişti.”
doğum günü yemeğinin fotoğrafı
22 haziran'da, kış ortasında çorba, yorkshire pudingi ile kızarmış sığır eti, patates kızartması, brüksel lahanası, kıymalı börek, balık ve morina yumurtasının zarif bir kokusu ile kutlanan başka bir akşam yemeği yapıldı. o kış, south polar times'ın üçüncü baskısı yapıldı; ilk ikisi scott'ın ilk keşif gezisinde 1902 ve 1903 yıllarında basılmıştı. 3. baskı kaprisli yazılar, bazı bilimsel raporlar ve kış ortasında cape crozier'e yapılan yolculuğun hikâyeleri ile doluydu.
güneşin geri dönüşüyle bahar kızakları yapılmaya başlandı. eylül boyunca ekip, cape evans ile hut point arasında deniz buzu boyunca çıplak alüminyum tel döşeyerek bir telefon bağlantısı kurmuştu. 6 ekim'de scott şunu yazdı:
“saat 5'te hut noktası telefon zili aniden çaldı (hat meares tarafından bir süre önce döşenmişti, ancak şimdiye kadar iletişim kurulmamıştı). bir iki dakika içinde bir ses duyduk ve ne görelim! iletişim kuruldu. meares'le ve sonrasında oates'le konuştum. belki de bu harika bir şey değil ama bu ilkel topraklarda birinin 22 km uzaklıktaki diğer insanlarla konuşabilmesi harika bir his. oates bana midillilerin durumunun iyi olduğunu söyledi… kulübeden hut points ile uzun ve neşeli sohbetler yapmak için büyük bir fırsat. bize dün gece hut points’in fırtınalı olduğu söylendi, oysa burada sakin bir kar yağışı var. rüzgar bize bu öğleden sonra anca ulaştı.”
manyetizma güdümlü telefonun daha soğuk sıcaklıklarda en iyi şekilde çalıştığı görülüyordu ve artan güneş ışığı, ses ve çalışma kalitesinde hasara neden olmuştu. ekim ayında, coğrafyacı ve aynı zamanda hevesli bir bisikletçi olan griffith taylor, turk’s head’a doğru bisiklet sürdü. clissold burada, ponting için bir buzdağında poz verirken 10 metreden düşerek yaralandı.
bahar ile birlikte kutup noktası yolculuğunun başlangıcı gelmişti. yolculuk ekibi kızakları çekmek ve tedarik depoları kurmak için motorlu kızaklar, midilli ve köpekler kullanmaya başlamıştı. kızak operasyonlarına ilk başlayan 24 ekim'de iki motorlu kızakla birlikte gönderdiği motor partisi ile kaptan scott olmuştu. bunu, köpek takımlarının gönderildiği 1 kasım'da, 10 midilliden oluşan daha büyük başka bir parti takip etti.
her bir çekme yönteminin sınırları olduğu kanıtlandı ve her biri sınırlarına ulaştığında scott, en güvenilir olduğunu iddia ettiği ingiliz bekleme moduna, manhauling yöntemine başvurdu. manhauling yöntemi, kızakların hiçbir motorlu veya hayvan gücü olmadan insanlar tarafından çekilmesiydi. scott, 4 kişilik ekipler halinde kızakları çektiriyordu.
partinin manhauling fotoğrafı
kutup partisi sadece 4 kişiden oluşacaktı. ekipler sürekli git-gel yaparak, kutup partisinin kendi başının çaresine bakmasına yetecek kadar malzeme deposu oluşturdu. 4 ocak 1912'de teğmen evans, lashly ve crean'ın son destek partisi gelmiş ve geri dönmüştü. scott'ın kutba doğru son bir ilerleme partisi seçmesi zamanı gelmişti. ilk güney kutbu seferindeki kişilere güvenmeyi seçti. lawrence oates, edgar evans, henry bowers ve edward wilson'ı partiye seçti. planlanan dört kişiydi ama scott kendisiyle beraber beş kişiyi seçmişti. bu sonradan çok tartışma konusu olmuştur. bundan sonra olacak olan şüphesiz antarktika keşiflerinin en ünlü hikâyesiydi. beş kişilik ekip, kutup platosu'nda, 17 ocak 1912'de güney kutbu'na ulaştı. amundsen ve ekibinin 35 gün önce kutupta bıraktığı küçük yeşil çadırı gördüler. iyi eğitimli grönland köpek takımları amundsen’in başarısının anahtarıydı.
kutba bayrak diktikleri fotoğraf
scott'ın günlüğünde anlatıldığı gibi eve dönüş, akıl almaz bir hikâyedir. inanılmaz soğuk, tipiden zar zor görülebilen gıda depolarına ulaşamadıkları için kendilerini yavaş yavaş öldüren açlığın umutsuz bir koşusu. beardmore buzulu'nun dibine çok yakın bir noktaya düşen evans, 17 şubat'ta öldü. bir ay sonra, oates o kadar hasta durumdaydı ki uyku tulumuna sıkışıp kalmıştı, uyanamıyordu. ertesi sabah, kendini hala yaşayanlar arasında bulmayı hayal kırıklığı olarak gören oates, şiddetli bir kar fırtınası sırasında “bir süre dışarı çıkıyorum gelmem biraz vakit alabilir.” diyerek çadırdan çıktı. aslında yoldaşlarının onsuz cape evans'a daha hızlı varacağı umuduyla kendini feda etmişti ve geri dönmedi.
başka bir kar fırtınası 21 mart'tan itibaren kalan üç adamı çadırlarında hapis etti. scott'ın son günlük girişi 29 mart tarihlidir ve şöyledir:
“bu koşulların aniden ortaya çıktığı açıktır ve oluşan enkazımız kesinlikle tatmin edici bir nedeni yok gibi görünen şiddetli havanın bu ani gelişinden kaynaklanmaktadır. insanların şu an yaşadığımız kadar zor bir ay geçirdiğini düşünmüyorum. hava durumuna rağmen yola koyulmalıydık ama yapamıyoruz. ikinci bir arkadaşın, kaptan oates'in kaybı, depomuzdaki yakıt sıkıntısı ve son olarak bizi yakalayan fırtına yüzünden. şüphesiz bu talihsizlik bu bize son darbeyi vurmuş olabilir. sıcak yemek ve yiyecek için sonraki depoya 16 km uzaklıktayız ve elimizdeki kaynaklar neredeyse tükenmek üzere. ancak fırtına yüzünden dört gündür çadırı terk edemedik. yazmak zor olmaya başladı. ama kendi iyiliğim için, ingilizlerin zorluklara dayanabileceğini, birbirlerine yardım edebileceğini ve geçmişte olduğu kadar büyük bir cesaretle ölümle karşılaşabileceğini gösteren bu yolculuktan pişman değilim. risk aldık ve aldığımızı biliyorduk; aleyhimize gelişen şeyler ortaya çıktı. ancak yine de sonuna kadar elimizden gelenin en iyisini yapmaya kararlıyız. fakat eğer ülkemizin onuruna olan bu girişime hayatımızı vermeye istekliysek, ülkemize güvenenlerin bize özen gösterildiğini görmelerini isterim. ”
“yaşasaydık, ben ve yoldaşlarımın anlatacağı; her ingilizin kalbini titretecek, dayanıklılığını ve cesaretini anlatacak bir hikâyesi olmalıydı. ancak bu kaba notlar ve ölü bedenlerimiz hikâyeyi anlatacaktır.”
scott, wilson ve bowers, hut point'e yaklaşık 240 km uzaklıktaki one ton depot'tan sadece 16 km ötede öldü.
mart ayının başlarında kutup partisinin öldüğünden habersiz olan cherry-garrard ve demetri, kutup partisi ile buluşmak için güneye yöneldi. ancak kötü hava koşulları ve kar fırtınası onları engelledi. scott ve ekibini one ton depot'ta altı gün bekledikten sonra geri döndüler. kutup partisine ulaşamamak, günlerinin geri kalanında cherry-garrard üzerinde ağır bir etkiye sebep olacaktı.
ana kamptaki parti, kutup partisinin başaramadığını düşünmeye başladı. 10 nisan'da tryggve gran şunu yazdı:
“ne yazık ki, geçen haftaki korkularımız haklı. kutup partisi hâlâ kulübe noktasına dönmedi; onların kaderi mühürlenmeli. ”
terra nova, campbell’in kuzey partisini cape adare'den almış ve daha fazla jeolojik çalışma için 8 ocak 1912'de evans coves’te bırakmıştı. bir ay sonra gelip onları tekrar alacaktı. ancak, buz koşulları nedeniyle, gemi onları planlandığı gibi alamadı ve parti, terra nova körfezi'ndeki bir kar mağarasında sefil bir kış geçirdi. sadece bir aylık kaynakları olduğu için penguen avlayarak hayatta kaldılar. sonunda 7 kasım 1912'de cape evans'a, buz üstünde 320 kilometre yürüyerek ulaştılar. evans coves’te bırakıldıktan yaklaşık bir yıl sonra.
bu yaz boyunca, batı partisi ikinci bir sefer düzenleyerek granit limanı bölgesini keşfetti. parti toplamda 160 km sahil şeridini keşfetti ve haritaya geçirdi ve iç bölgelere de 50 km kadar uzandı. batı partisi taylor ve debenham tarafından yönetiliyordu. cape evans'ı kasım ayı başında terk etmişler ve terra nova tarafından şubat 1912'de alınıp tekrar cape evans'a götürülmüşlerdi.
ikinci kışta toplam 13 kişi kalmıştı. teğmen evans iskorbüt nedeniyle ayrılmıştı. dr. atkinson onun yerini lider olarak devraldı. archer ve williamson olmak üzere iki yeni adam vardı. diğerleri cherry-garrard, crean, debenham, demetri, gran, hooper, keohane, lashly, nelson ve wright’dı. kaptan scott’ın kutup partisinden haber alınamadığı için onları ölü olarak kabul etmişlerdi. ayrıca kuzey partisinden de haber alamadıkları için oldukça kasvetli bir hava hüküm sürmekteydi. (haber alınmayan kuzey partisi bir önceki paragrafta evans coves’te mahsur kalan parti).
sonunda, ikinci uzun kış sona erdi ve 14 ekim'de arama partileri scott ve ekibini aramaya başladı. 12 kasım sabahının erken saatlerinde, scott, wilson ve bowers'ın içinde cesetleri bulunan çadıra ulaştılar. çadır, donmuş bedenlerinin üzerine çökmüştü. bedenlerinin üzerine bir kar höyüğü yaptılar ve tryggve gran’in kayak takımıyla yaptıkları bir haç ile höyüğü işaretlediler. geriye kalan ekibin son bir görevi kalmıştı: scott, wilson, bowers, oates ve evans'ın anısına hut noktası üzerindeki gözlem tepesi'nde oyulmuş yazıtlı büyük bir jarrah haç dikmek.
cesetler üzerine yapılan höyük ve haç
18 ocak 1913'te terra nova üçüncü ve son yolculuğuna çıktı ve cape evans kulübesi kapatıldı. geminin komutasına geri dönen teğmen evans, şunları kaydetti: “cape evans'a en azından bir yaz ve kış boyunca bir düzine becerikli adamı barındıracak kadar kıyafet ve gıda deposu bıraktık.”
ingiliz antarktika seferi çok şey başarmıştı. union jack güney kutbu'nda uçtu, cape crozier'deki imparator penguen kolonisini araştırmak için bir kış yolculuğu yapıldı, kuzey ve batı partileri tarafından kapsamlı jeolojik saha çalışmaları yapıldı, etkileyici bir bilimsel ve anket programı sonuçlandırıldı. çok kapsamlı meteorolojik kayıtlar tutuldu ve bunlar bugün hala yararlı temel veriler sağlarken, keşiften gelen fotoğraf görüntüleri antarktika'da şimdiye kadar olan en eski hatıraları resmediyor.
kaynaklar:
nzaht
britannica