BİLİM 15 Mart 2017
34,2b OKUNMA     909 PAYLAŞIM

Günlük Hayatımıza Yansıdığı Örneklerle Anlamını Daha İyi Kavrayacağınız Bir Konu: Basınç Farkı

Sözlük yazarı 'rady', basınç farkının direkt olarak gözlemlenmiş olaylarla açıklamalarını aktarmış. Yazı bittiğinde hepimiz bir aydınlandık, buyursunlar.

basınç farkının gözlemlenebilen olaylarla açıklamasını yazmaya çalışacağım dilim döndüğünce. bunların hesapları dahil olmak üzere derslerimizde gördük. fakat dersi görmeyenler de belki anlık merak uyandıran ve bu merakını da gidermek için araştırma yapmayı unutup, kaybolup giden detaylardır. başlığı da inceledim söylemek istediklerimden bazılarını yazanlar olmuş. o kısımları pas geçip kendi gözlemlerimi aktarmaya çalışacağım.

-araba sürerken içilen sigaranın dumanının açık az açık olan pencereden uçup gitmesi; hareket halindeki gazın basıncı daha düşük olur prensibiyle açıklanır. arabanın içerisindeki basınç araba hareket haline geçmeden önce dış basınca eşittir. 

fakat araç hızlandıkça arabaya uygulanan basınç azalacaktır. bu durumda eğer camları tam açarsak dış hava basıncı ile araç ortamı eşitlenecektir ve içilen sigara dumanı dışarı çıkmayacaktır. fakat pencerede küçük bir boşluk bıraktığımızda ise, iç basınç dış basınçtan her daim büyük olduğu için sigara dumanı (gözlemlenebilir olduğu için, gözlemlenemez olanı için (bkz: osuruk) ) dışarıya uçup gider.

iStock.com


-mangal yaparken mangal üzerine konulan soba borusunun körük gibi kullanılması ; yine hareket halindeki gazların bulunduğu ortam basınçları azdır yasasına göre yine bu şekilde değerlendirilebilir. babamlar yapardı bunu çocukken mangala gittiğimizde bir soba borusu koyardı ben bakar kalırdım "vay aq nasıl emiyor" diye düşünüyordum. gel zaman git zaman "heeeeeeee... anladııııım" (bkz: cem yılmaz) tarzında bir aydınlanma yaşadım.

-pompalı parfümlerin yine çalışma prensipleri aynıdır.

iStock.com


-nefes alma eylemi diyaframın esneyerek ortamı genişletmesi ve bu ortamın ise boşalan madde yerini başka bir maddeyle doldurur prensibiyle açıklanabilir. şırınga gibi düşünün. şırınga geriye doğru çekildiğinde boş olan kısma hava dolar. diyafram da bu şekilde kendini geriye çeker ve akciğer havayla dolar. sıkıştığında ise akciğerdeki hava dışarı verilir. göğüs boşluğu çok büyük bir yer olmadığı için alabileceği hava kısıtlıdır -insanın bir nefeslik havası- fazla basınç oluşmasına gerek duymaz. fakat hızlı giden bir araba camından kafamızı dışarı çıkarttığımızda yada camları tam açtığımızda (iç-dış basınçları eşitlediğimizde) nefes almakta güçlük çekeriz. bunun sebebi de yine diyaframın geriye doğru çekilerek basınç ortamı oluşturmasının insanın ihtiyacı olan nefes miktarından daha azını almasına neden olur. bu yüzden nefesi zor alırız (everest dağı tepesinde basınç deniz seviyesinden daha azdır bu yüzden dağın tepesinde nefes alış verişi son derece güçtür)

iStock.com


(bkz: bernoulli denklemi)

aklıma geldikçe editlerim yazdıklarımı. eklemek istedikleriniz olursa yeşillendirin ekleme yapayım. belki 2 katına çıkarmaz ufku ama olaylarla karşılaşıldığında "hııı bundanmış demek" hissiyatı oluşturursak ne âla.