Hayao Miyazaki'nin Ünlü Ghibli Stüdyosu'nun İsmi Nereden Geliyor?
hayao miyazaki'nin amcasının mitsubishi a6m tipi (nam-ı diğer zero fighter) uçaklara kuyruk kanat parçaları imalat ettiği bir şirketi var. miyazaki'nin babası katsuji miyazaki de burada müdürlük yapıyor. böyle bir ortamda büyüdüğü için de, uçaklara fena halde meraklı. bütün filmlerinden ve özellikle de porco rosso filminden bunu rahatlıkla anlayabilirsiniz.
hayao miyazaki, bahsettiğimiz bu özgeçmişi sebebiyle; özellikle de kafayı, italyanların ikinci dünya savaşının ilk fazında, kuzey afrika'da sahrada mobil birliklere eşlik edilmesi için kullanılan caproni ca.309 uçaklarına takmış. bu uçaklarının lakabı da ghiblidir. çünkü ghibli esasen, sahra kökenli olup güney avrupa yönünde esen, sıcak siroko rüzgarıdır ve bu uçakların görevi icabı bu ismi almış olmaları da gayet mantıklıdır.
gelelim stüdyoya isimlendirilme noktasına
evet, miyazaki çıkıp en sevdiği uçağı referans alıp studio ghibli konusunda karar kılıyor. ama bilin bakalım neyi bilmiyor? ghibli'nin anlamını. karar aşamasında bunu öğrenince "oo güzel güzel, sektöre yeni bir hava katıcaz" diye de sosyal mesajı da çıkarmış oluyor. şirket ismi resmiyete kavuşturulduktan çok daha sonrasında bir falsoyu fark ediyorlar. japonca olarak şirketin adı sutajio jiburi yani studio ghibli. peki neden giburi değil de jiburi? çünkü miyazaki, italyancadaki ghi hecesinin okunuşunu ji, ve haliyle de ghibli kelimesinin okunuşu jiburi zannettiği için. halbuki katakana olarak "sutajio giburi" olarak elbette yazabilirlermiş. buradaki hatalarını fark etmeleri durumunu da, studio ghibli'nin kendi mini belgesellerinde açıklıyorlar. hatta studio ghibli'nin kendi çalışanlarını konu ettikleri bir mini anime serisi olan ghiblies'in ghiblies episode 2 bölümünde bu durumla alay bile ederler.
bölümün başında mavi ekranda studio ghibli girişi gelir
ve ardından totoro karakteri, çalışanlardan birine dönüşerek katakana yazılışını giburi olarak düzeltir
ne var ki, şirket bu yazım hatasından dolayı memnun çünkü "jiburi" olarak özel bir isim bulmuş oldular. bu sebepten ötürü, ingilizce-türkçe doğru telaffuzu cibli'dir, japonca telaffuzu da ciburi'dir.
not: wikinin japonca önyüzünde, bölge rüzgarları sayfasında da ghibli rüzgarının katakana karşılığı olarak giburi diye yazmakta. wikiye çok da güven olmaz. doğruluğunu nihon kokugo daijitenden yapmak lazım da, tabii bulabilirsen.